Þjóðviljinn - 11.07.1981, Blaðsíða 3

Skriftamál Olafar ríku
Helgin 11. — 12. júli 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 3
í nákvæmri
líkamanna
samkvomu...”
Skriftamál ólafar riku, sem við
birtum af valinn kafla, munu ein-
stæð um veröldina. Skriftir eru
sem kunnugt er stór þáttur i sálu-
hjálp kaþólskra, og skulu gerðar
að minnsta kostiárlega, og mest
reið auðvitað á að skrifta fyrir
dauðann, og fá aflausn synda
sinna.áðuren sálin gengi I hreins-
unareid og siðan til misvænnar
biðar eftir dómsdegi. En skriftir i
kaþólskum sið eru leynilegar, og
prestur bundinn svo ströngu
þagnarheiti, að brot á þvi leiddi
til embættismissis, og jafnvel
strangrar klausturdvalar. Það
var því engan veginn venja að
skrá skriftamál, og þær fáu
skriftir, sem til eru i riti eru
mestanpart einsatkvæðissvör við
formiiluspurningum prestsins,
þar sem taldar eru upp helstu
syndir og svarað jái eða neii.
Einstæði skriftamála Ólafar felst
auk ftarleikans I inniieik frásagn-
arinnar, einsog lesendur geta
gengið sjáifir úr skugga um, og
þau eru ómctanlegur vitnis-
burður, bæði um aldafar, sam-
fléttan trúar- og kyniifs, og ekki
siður um tilfinningar og ástriður
mikils kvenskörungs.
Misgert hefi eg andligur faðir i
raskan heilags hjúskapar, þviað
eg elskaði sjaldan minn eigin
bónda eftir guðligu lögmáli.
Verandi oftliga i likamligri nær-
veru viö hann, bæði á helgum
tiðum og föstutiðum, sam-
þykkjandi honum i ólofaðri sam-
búð á margan hátt sem mér þótti
eftirlátligast, og þó eg hefði i
fyrstu eigi fulla ástundan eða
vilja til að brigða þeirri sam-
kvomu, sem mér er einsliga sett i
lögmálinu, þá dróst það af okkru
bliðlæti að siðustu i sameiginliga
viðureign og holdliga samþægt.
Eghafði oftligar gimd og fýst að
fremja þenna hlut með óleyfðum
holdsins breyskleika en tilheyri-
ligri hugsan með guðhræðslu að
geta guði afspringi, sem hann
sjálfur hefur boöið i réttligum
hjúskap. Oftsinnis samtengdumst
eg minum bónda frá þeim tima
sem eg undirstóð mig hafandi
vera að barni og þangað til er eg
varð léttari, og ei siður þaðan frá
og til þess ti'ma sem eg gekk i
kirkju. Þviað þessir timar eru
mér bannaðir af guði. Og allteins
gaf eg mér engan gaum að þvi
hvað mér hæföi, sakir þess
heimuleika er eg hafði til syndar-
innar og mins bónda. Eg féll og
oftliga iþann fordæmiligan glæp i
guðs augliti, að eg syndguöumst
með minum bónda þann tima sem
eg hafði blóðfallssótt eigi óttand-
ist, að ef i þeirri afiagligri sam-
búð gætum við barn, yrði það
annaðhvort líkþrátteða djöfulótt,
eða öðrum kynjameinum slegið.
Og svo margfaldliga saurgaða eg
mig i fyrsögðum lesti, að eg lét
mér að baki með gleymingu guðs
boðoröa þá kristiliga játan er
minni sáluhjálp til heyrði, gleðj-
andist stund af stundu i ástundan
þessarar syndar.
Rangar aðferðir
Þviað þótt eg viti að ein, en
engin önnur, sé réttlig sambúð
karls og konu, aö karlmaðurinn á
konunnar kviði liggi, með hverja
aöferð eg var oftliga i nálægð við
minn bónda, þá afneitti eg
allteins miá-gu sinni þessari að-
ferö, svo aö stundum lágum við á
hliöina bæði, stundum svo, að eg
horfði undan, en hann eftir,
fremjandi i hverri þessari sam-
kvomu holdliga bliðu meö blóðs-
ins afkasti og öllum þeim hrær-
ingum liða og lima okkarra
beggja sem eg mátti hana
framast fýsta, samtengjandi þar
með blautliga kossa og atvik orð-
anna og átekning handanna og
hneiging likamans i öllum
greinum. Svobar þaö og tilstund-
um þó háskaligt væri, ef eg hafði
nokkura styggð eða reiting mins
bónda óforsynju, og hann vildi
mig þýðast, hugsaði eg, aö hann
skyldi missa þeirrar gleði sem eg
mátti honum veita og Utgefa.
Hafði þærhræringar með sjálfri
mér áöur hann bar sig til nokk-
urra gjöröa, að mitt náttúrligt
eðli losaðist burt úr tilheyriligum
staö, og I ógildan akur á minn
likama, myrðandi það efni og
undirstöðu, sem afskapligt er,
sem almáttigur guð hefir tilætlað
að af sambandi blóösins má
gjörast.
Þúst í hjarta
Oftsinnis hefi eg styggt og
sturlað minn bónda meö mörgum
ásakanarorðum beiskrar Ulfúðar,
og gefið honum margan tima
rangan grun um sina ráðvendi, að
hann mundi eigi dyggiliga sina
æru og trúviö mig halda, þó að eg
hefði þar enga kynning af utan
góða. Og hér fyrir hefi eg honum
oft veriö óviljanlig, innt til þeirra
þinga sem hann mátti rétUiga af
mér krefja, og eg var skyld-
bundin honum að veita án öllu
torveldi, verandi honum óhlýðin i
orðum og gjörðum, svo að eg
veitta honum sjaldan verðuga
vegsemd, hafandi við hann
mörgu sinni styggö og stirðlæti,
þúst og ofbeldi i hjartanu, þó að
eg talaöi eigi sneiðigligum orðum
við hann alla tima.
Aðrir kallmenn
Einkanliga hefi eg misgert eigi
siöur, minn kæri faðir, aö eg hefi
oftliga i bliðlæti veriö með aðra
kallmenn. Það er að skilja i
kossum og faðmlögum, gleði-
ligum orðum og létUátum augna
tilrenningum, i umspenningum
og nákvæmri likamanna
samkvomu, og i átekningum
handanna og margháttuöum
viðvikum, þeim er full bliða
mætti af gerast. Og þö að með
guös drottins forsjá, og þeirri
minni ástundan, að eigi skyldi eg
af þess háttar manni saurgast, og
þó að eg heföi við sjálfa hórdóms-
ins framning eða samkvomu
getnaðarlimanna fri verið, þá
hefi eg allt eins af fyrr sögðum
bliðskap ruglast með sjálfri mér,
svo að það hefir losnaö sem eg
átti að halda burt af geymslu
mins kviðar, og i óskapligan stað
annars vegar á minn Iikama. Og
hvilik synd mér er þetta, legg eg
hana upp undir miskunnardóm
drottins mins, og yðvart föðurligt
umdæmi i guðs nafni.
(Úr tsl. fornbréfasafni, VI.B.,
stafsetning og greinarmerkja
færð til nUtimahorfs.)
Anno 1457 varð þessi sami
Björn hirðstjóri yfir isiandi. Um
þann tima og áður fyrri voru
Engelskir og Skozkir i Islandi
óhlýðnir kongs lénsmanni og
vildu ekki gjalda hafnartolla né
aðrar skyldur, og þvl bað Christ-
ian 1. kongur i Danmörk Islend-
inga að setja sig á móti þeim,
(...). Það hefur vist þessi Björn
gert, og þar fyrir átti hann mikið
illt að liða af Engelskum og
Skozkum, hverra ranginda Dana-
kongur hefndi (...).
Svo er sagt, að Björn þessi og
Ólöf Loptsdóttir, rika Guttorms-
sonar, hans hústrú, hafi optsiglt á
milli landa. En svo bar til einu
sinni, að þau urðu skipreka hjá
Grænlandi, þvi þau fengu haf-

Úr Skarðskirkju. ólöf á að
hafa gefið kirkjunni altaris-
töfluna.
villu. Þar drukknáði hver maður
utan þau 2. Þar kom að tröllkari
og kerling. Hún batt 3 stikur lér-
epts um höfuð henni, en hann batt
2 stikur klæðis um höfuð honum.
Þau höfðu stóra meisa á herðum
og settu þau I sinn meisinn hvort,
og báru þau ailt þar til þau komu
að túngarðinum til Garða, hver eð
var biskupsstóll á Grænlandi. Og
voru þar svo um veturinn, en um
vorið eftir komust þau til Islands.
Anno 14B7. Björn riki var sleg-
inn i hel vestur i Rifi af Eng-
elskum og 7 menn með honum, en
greptraður á Helgafelli og kom
Máfahlið i legkaup hans. En Þor-
leifur, sonur Björns, var i haldi
hjá Engelskum. Hústrú Ólöf
Loptsdóttir, kvinna Björns rlka,
hún leysti út Þorleif son sinn, en
hefndi dauöa Björns bónda sins á
Engelskum, meö tilstyrk kongs
Christians, þvi hún sigldi og klag-
aöi þetta fyrir kongi, og þaö leiddi
eptir sig 5 ára strið milli Dan-
merkur og Englands. Hún gerði
Engelskum skaða, bæði utan-
lands og innan.
Vestur i Rifi var hún einusinni
mjög hætt komin, og flúði undan
Engelskum með 15. mann. Kom
hún þá til Ytra Rauöamels, sem
Ólafur tóni bjó, og bað hann góðra
ráða. Hann varð við henni, og
tóku þau ráð sin undir Háfafjalli,
og reið hún svo norður af. En þá
Engelskir komu eptir henni, villti
hann sjónir fyrir þeim, svo þeir
sneru aptur við Hlifarvöröu, þvi
þeim sýndist óflýjandi her koma
á móti þeim, en það voru hraun-
klettar. Það er og sagt, að hústrú
Ólöf hafi þá gefiö Ólafi tóna
Snorrastaði. Engelskir virtu Ólaf
lika, þegar hann kom til þeirra,
fyrir hans trúa viðvörun, svo
hann fékk hjá þeim, hvað hann
vildi. Hústrú ölöf lét taka 3 eng-
elskar duggur á lsafirði og drap
margt manna þar af. 12 Engelska
lét hún binda á streng og háis-
höggva. Eitt sinn hélt hún 50
fanga á Skarði á Skarðsströnd, og
aðra 50 islenzka þeim til varð-
halds; handverk þeirra Engelsku,
sagöi Daði heitinn, að veriö heföi
kirkjustéttin sú stóra á Skarði,-
hún er brúlögð, svo sem stræti
utanlands i borgum.
Þegar hústrú Ólöf sigldi eitt
sinn sem optar á milli, þá mætti
hún hrakningi stórum og hér eptir
hafvillu og leið hungur með sinum
skipverjum, svo að hlutaö var til
mannfækkunar vegna kostleysis,
og er hún hafði sjálf smakkaö
mannakjötiö, lét hún kasta öllum
fyrir borð, sem kennt höfðu á
mannakjöti; hún óttaðistfað upp-
hlaup mundi veröa á skipinu, og
hver mundi annan myrða sér til
æti.
Anno 1484. Andaðist hústrú Ólöf
Loptsdóttir úr sótt. Þá kom þaö
mikla veður, sem kallaður var
Ólafarbylur; hrundu kirkjur og
önnur hús viða hér á landi, þá
hrapaöi Hrafneyrarkirkja, og
lika i Noreg mörg hús og kirkjur.
Þá brotnuðu 50 skip við England.
Hún var grafin i kór á Skaröi. Hún
hafði guð þess beðið, að hann
skyldi láta eitthvert það tákn
verða i sinu andláti, sem lengi
væru uppi, og svo skeöi. — Þau
hjón, Björn og ólöf, létu eptir sig i
jarðagóssi 100 hndr. hundraða, 12
hndr. kúgilda og 80 hndr. hndr. i
virðingagóssi.
Húslorlarog eldabuskur
bjuggu mönnum herleg blót
tilfoma
En hér aö Hótel Loftleiðum skenkja myndarlegir
hótelvíkingar sérlagaöan víkingamjöð fyrir
matinn til aö tn/ggja rétt andrúmsloft.
Matreiöslumenn okkar bjóða síðan upp á blandaöa
sjávarrétti, eldsteikt lambakjöt og pönnukökur.
Erlendir feröamenn eru mjög hrifnir af
bæði mat og þjónustu í Víkingastíl.
Viö erum þess vegna viss um aö innlendir
ferðamenn - hvort sem þeir eru aö norðan
eöa úr Vesturbænum kunna aö meta
tilbreytinguna á Víkingakvöldi.
Boröapantanir í símum: 22321 - 22322
Næsta Víkingakvöld verður á sunnudaginn
kemur.
HOTEL LOFTLEIÐIR