Þjóðviljinn - 11.07.1981, Blaðsíða 7

Helgin 11. — 12. júli 1981 ÞJÓDVILJINN — SIÐA 7
Bambus-só/aseff
Bam bus-ruggustólar
Bambus-stó/ar
Bambus-hi/hir
Bambus-borð
VERÐ VIÐ ALLRA HÆFI
Vörumarkaðurínn hf.
sími 86112
Kvikmyndir á
Norðurlöndum
Tilkynning
til söluskattsgreiðenda
Athygli söluskattsgreiðenda skal vakin á
þvi, að gjalddagi söluskatts fyrir júni
mánuð er 15. júli. Ber þá að skila skattin-
um til innheimtumanna rikissjóðs ásamt
söluskattsskýrslu i þririti.
Fjármálaráðuneytið 6. júli 1981.
PÓST- OG
Wm SÍMAMÁLASTOFNUNIN
STAÐA FULLTRÚA VI
i innílutningsdeild fjárreiðudeildar stofn-
unarinnar, fjármáladeild, er laus til um-
sóknar.
Nánari upplýsingar verða veittar á skrif-
stofu framkvæmdastjóra fjármáladeildar
og hjá starfsmannadeild.
Keramik-
verkstæöi
Við þrjár ætlum að fara að setja upp
keramikverkstæði. Vill ekki einhver leigja
okkur ca. 50—100 fm. húsnæði? Það þyrfti
helst að vera á jarðhæð i steinhúsi.
Fjóla, simi 10143
Hildur, simi 17654
Sóley, sími 38095.
Dagmar gamla og
eldhugiim Lassila
ingadreifingar og 225.000 til
kvikmyndahátiöa.
Norðurlöndin eiga sina
meistara kvikmyndanna. Berg-
mann karlinn gerði garðinn
frægan og i kjölfarið fylgdu fleiri
Sviar svo sem Bo Widerberg og
Jan Troell. Kvikmyndagagnrýn-
endum ber saman um að Sviar
hafi verið á niðurleið nú i nokkur
ár, en um leið hafa Danir,
Norðmenn og einkum þó Finnar
verið að sækja i sig veðrið. Norski
leikstjórinn Anja Brien hefur
vakið mikla athygli svo nefnd sé
kona, en þær hafa svo sannarlega
látið á sér kræla.
t byrjun árs var haldin norræn
kvikmyndahátið á Hanaholmen i
Finnlandi, þar sem sýndar voru
norrænar myndir, þar á meðal
„Land og synir” og „Óöal
feðranna”. Lesendum til
fróðleiks og kröfunni um sýningu
á myndum Norðurlandabúa hér
til styrktar, skal nú sagt frá
tveimur myndum sem vöktu
mikla athygli og aðdáun skrifara
hins sænska Chaplins.
Fyrri myndin er dönsk eftir Jon
Bang og nefnist Næsta stop —
paradís. Hún fjallar um ellina,
uppgjör við lifið, drauma og
aðskilnað gamalla frá öðrum i
þjóðfélaginu.
Dagmar er 75 ára gömul kona.
Hún býr i ibúð fyrir aldraða, en
þangað var hún send eftir að
sonur hennar og tengdadóttir
komust að þeirri niðurstöðu að
hún væri farin að verða „skrýt-
in”. Myndin sýnir að gamla fólkið
sem býr þarna saman eru
þroskaðir, margreyndir einstak-
lingar, aö þau búa yfir auðlind
sem við ættum að varöveita og
verja. Lifi gamla fólksins er lýst,
þar sem allt gengur eftir fastri
dagskrá, háttað á sama tima,
vaknað á sama tima, maltiðir,
leikfimi, þjálfun og skemmtanir,
þar sem einhverjir koma og flytja
eitthvert prógramm yfir hausa-
mótunum á þeim gömlu, allt i
föstum skorðum. Fuliorðnir
gamalreyndir leikarar fara með
öll hlutverkin og lýsa að sögn
Chaplin á skemmtilegan hátt sér-
visku og kölkun gamla fólksins.
Þau gömlu hafa tima til að rifja
upp minningar, enda er þeim ekki
ætlað annaö hlutverk en að biða i
biðsal dauðans. Dagmar rifjar oft
upp ævintýri sem hún átti i sirk-
us, þegar hún lék i atriði um
syndafallið. Hún á lika daglegt
samtal við löngu látinn eigin-
mann sinn sem hún giftist eftir
ævintýrið góða. En sú gamla ger-
ir meira en að láta sig dreyma.
Hún á ástarævintýri með fyrrver-
andi major á elliheimilinu, en
hann er eins og hún sérstæður
maður sem berst fyrir þvi að vera
metinn sem sjálfstæður einstak-
lingur. Ollu þessu lýsir kvik-
myndin á nærfærinn og fallegan
hátt og fjallar um efni sem
sjaldan er tekið fyrir.
Næsta stoppustöð er Finnland
og kvikmyndin Eldhuginn, sem
gerö er af þeim Pir jo Honkasalos
og Pekka Lehtos. Hún fjallar um
skáldið Maiju Lassila sem löng-
um skrifaði undir dulnefni.
Leikstjórarnir byggja á sjálfs-
ævisögu skáldsins, sem hann gaf
út 1909.
Lassila fæddist i Karelen héraði
1868. Hann missti fööur sinn
ungur og varð að fara að vinna
fyrir sér sem vikapiltur hjá vel
stöndugum ættingjum sinum.
Hann tók kennarapróf og kenndi
nokkur ár m.a. i Viborg. Arið 1900
flutti hann til Pétursborgar, en
Finnland var um þær
mundir undir Rússakeisara. bar
fékkst hann við ýmislegt og
kynntist ungum byltingarmönn-
um sem áformuðu að drepa inn-
anrikisráðherrann von Plehwe.
Sú árás var gerð 1904 og eitthvað
var Lassila við málið riðinn. 1 það
minnsta flúði hann til Finnlands
&
eftir atburðinn. Aftur gerðist
hann kennari blaðamaður og
áróðursmeistari (agitator)
Finnska flokksins, sem barðist
fyrir sjálfstæði Finnlands.
Lassila bjó nokkur ár i storma-
samri sambúð við Olgu nokkra
Jasinski, en 1910 flutti hann til
Helsinki og reyndi að lifa þar sem
rithöfundur. Hann skrifaði i blað
sósialista og stóð við hlið rauðliða
i borgarastyrjöldinni 1918. Hann
var tekinn fastur það ár og
dæmdur til dauöa, en á leiðinni til
aftökustaðarins dó hann af óljós-
um ástæðum; sennilega var hann
drepinn.
Lassila var sérstæður persónu-
leiki sem lysir sér meðal annars i
þvi að hann skrifaði bækur sinar
undir ýmsum nöfnum, þar á
meöal ævisögu sina. Af verkum
hans má nefna þjóðlifslýsingar i
iróniskum stil og skáldsöguna
„Hinir hjálparlausu”.
1 Chaplin segir svo um kvik-
myndina að hún sé óður um
ástsælt skáld, án þess þó að lenda
i vandræðalegu mati á skáldinu
sem oft vill einkenna slikar ævi-
sögumyndir. Myndin minnir um
margt á sovéskar kvikmyndir, en
er ólik þeim að þvi leyti að
gróteskum áhrifum er beitt og
persóna skáldsins er hreint ekk-
ert glæsimenni.
Þau Honkasalo og Lehto beita
mikið nærmyndum og nýjum
sjónarhornum segir i Chaplin og
þau gera skáldiö kannski ögn
galnara en það var i raunveru-
leikanum.
Bókmenntasagan hefur þagað
um Lassila, þó að verk hans hafi
verið þýdd á 17 tungumál. Senni-
lega á þögnin rætur að rekja til
afstöðu Lassila i borgara-
styrjöldinni; hann tilheyrði hinum
rauðu, en var þó undir hið
siðasta hlynntur þvi að skynsemi
og ábyrgðar yrði gætt.
1 Chaplin er tekið svo sterkt til
oröa aö Eldsálin sé einstæð kvik-
mynd, ekki aðeins á finnskan
mælikvarða (sem er þó all-stór)
heldur á norrænan lika.
Þá er aöeins sú spurning eftir,
hvenær fáum við að sjá þetta
listaverk og fleiri slik frá Norður-
löndum?
— ká.
Kvikmyndalistin er vax-
andi listgrein á íslandi eins
og landsmenn hafa svo
sannarlega orðið varir við.
Það má næstum segja að
sá sé ekki maður með
mönnum sem ekki hefur
leikið eins og eitt smáhlut-
verk i kvikmynd hjá Gústa,
Hrafni eða Þráni. Langar
leiknar kvikmyndir eru
nýjar af nálinni hér á
landi, en eru orðnar
gamalgrónar hjá Norður-
landabúum, sem við að
öðru jöfnu höfum mikið af
að segja. Samt er það svo
að kvikmyndir f rá Sviþjóð,
Danmörku, Finnlandi og
Noregi rekur sjaldan á
fjörur okkar, þó að þær
eigi miklu meira erindi við
okkur en ofbeldisfram-
leiðslan vestra.
Samkvæmt sænska
kvikmyndatimaritinu Chaplin
hefur verið ákveðið af hálfu
Norðurlandaráðs (sennilega
Norræna menningarsjóðsins) að
veita einni miljón danskra króna
til dreifingar norrænna kvik-
mynda milli Norðurlandanna.
Fer um 500.000 til þýðinga og
gerðar eintaka fyrir norrænan
markað, 275.000 kr. til upplýs-
nð
m
d>
eh
Bambus-
húsgögn
Dagraar og vinur hennar Hjálmar major i kvikmyndinni Næsta stop —
paradis.
__ ,a
Eldhuginn, skáldið Lassila i borgarastyrjöldinni i Finnlandi.