Þjóðviljinn - 27.02.1982, Blaðsíða 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 27.-28. febrúar 1982
Rœtt við Ólaf Jónsson, starfsmann stjórnar Verkamannabústaða í Reykjavík:
Um endursöluíbúðir
verkamannabústaða
Stjórn verkamannabú-
staða í Reykjavík hefur
auglýst eftir umsóknum
um þá verkamannabú-
staði/ sem byrjað verður
að byggja á Eiðsgranda á
þessu ári. Þarna er um að
ræða 176 íbúðir/ en að
auki koma til um 100
endursöluíbúðir. Stjórn
verkamannabústaða hef-
ur sótt um 200-250 lóðir á
Ártúnshöfða og er fyrir-
hugað að hef ja þar fram-
kvæmdir seint á þessu
ári/ en auglýst verður eft-
ir umsóknum árið 1983.
Vi6 höf&um samband vi6 Ólaf
Jónsson, starfsmann Verka-
mannabústaða i Reykjavik og
báðum hann að segja okkur frá
endursöluibúöunum.
A siðasta ári fékk stjórn
Verkamannabústaðanna 150
endursöluibúðir til ráðstöfunar
og var um áramót búið að ráð-
stafa 135 þeirra. Aætlað er, að á
þessu ári komi um 100 ibúðir til
endursölu.
Með lögunum um Húsnæðis-
stofnun rikisins frá 1980 voru
gerðar verulegar breytingar á
endursölukerfi verkamannabú-
staða. Mikið los var þá komið á
skipan endursölunnar og allal-
gengt, sérstaklega úti á landi,
að þessar ibúðir væru seldar á
frjálsum markaði. Slikt var að
sjálfsögöu aldrei tilgangur lag-
anna um verkamannabústaði.
Með nýju lögunum voru settar
fastar reglur um endursölu
þessara Ibúða, m.a. þær að lána
allt að 80% af kaupverði úr
Byggingasjóði verkamanna til
nýrra kaupenda. Ólafur kvað
þetta mjög nauðsynlega endur-
bót, þvi nýju lánin tryggðu, að
bústaðirnir væru áfram fyrir þá
efnaminnstu.
Breytingar
á matskerfi
Jafnframt þessu var gerð
breyting á verölagningu og mati
ibúöanna. Félagsmálaráðherra
skipaði tvo matsmenn eftir að
lögin tóku gildi til að annast
framkvæmd matsins á öllu
landinu og leitast við að sam-
ræma meðferð þessara mála.
Nokkrar deilur urðu um þessa
skipan fyrst eftir að hún kom til
framkvæmda, en þær gagn-
rýnisraddir hafa þagnað. Aður
voru dómkvaddir menn til-
kvaddir hverju sinni til að meta
ibúðir, sem komu i endursölu.
Þessi breyting kom metri festu
á matsmálin og mjög litiö hefur
veriö um ágreiningsmál um
mat á endursöluibúðum siöan
þessari skipan var komiö á,
sagði ólafur.
2400 íbúðir
í Reykjavík
Undir stjórn Verkamannabú-
staða i Reykjavik heyra nú 2400
ibúðir. Hér er i fyrsta lagi um að
ræða ibúöir, sem Byggingarfé-
lag alþýðu byggði i Vesturbæn-
um á árunum 1932-1939. 1 öðru
lagi ibúðir byggðar af Bygg-
ingarfélagi verkamanna frá
1940-1970 (526 ibúðir) og i þriðja
lagi er hér um að ræða verka-
mannabústaði, byggða af stjórn
Verkamannabústaða 1970-1980.
Með fyrrnefndum lögum um
Húsnæöisstofnun rikisins var
ákveðiö, að ibúðir byggðar af
Framkvæmdanefnd bygginga-
áætlunar, sem tók til starfa
samkvæmt samkomulagi rikis-
stjórnar og verkalýðshreyf-
ingarinnar árið 1965, skyldu
heyra undir stjórn Verka-
mannabústaða.
Endursala allra ibúðanna
heyrir undir stjórn Verka-
mannabústaða i Reykjavik.
Eigendur þeirra eiga þvi að
snúa sér þangað, æski þeir sölu
á ibúðum sinum.
Endursalan gengur
yfirleitt fljótt
Ólafur kvað nýja endursölu-
kerfið hafa verið i mótun siðast-
liðið ár, en væri nú komið i
nokkuð fastar skoröur. Hann
taldi menn þurfa að ætla sér um
tvo mánuði til aö koma sölu
ibúöar i kring. Aö mörgu þyrfti
að hyggja i þessu sambandi, en
yfirleitt gengi salan fljótt fyrir
sig og tæki oft skemmri tima en
tvo mánuði.
Gífurleg eftirspurn
í Reykjavík
Stjórn Verkamannabústaða
auglýsti i nóvember þær ibúðir,
sem koma til endursölu á fyrri
hluta þessa árs, en áætlaö er, að
þær verði i kringum 50 talsins.
Um leið voru einnig auglýstar 14
ibúðir i Kleifarseli, sem stjórn
Verkamannabústaða keypti af
byggingameistara. A sjötta
hundrað fjölskyldur sóttu um
þessar ibúðir. Ólafur kvað ljóst
að einungis þeir sem byggju við
allra erfiðustu aðstæðurnar,
fengju fyrirgreiöslu.
Vegna þessarar miklu eftir-
spurnar hefur stjórn Verka-
mannabústaða auglýst þær 176
Ibúöir, sem byggðar verða á
Eiðsgranda, og að auki allar
endursöluibúðir, sem koma til
meöferðar á þessu ári. Um-
sóknarfrestur rann út 27.
febrúar.
Ekki auglýst
meir á þessu ári
ólafur kvað augljóst, að brýn
þörf væri að byggja miklu fleiri
ibúðir eftir verkamannabú-
staðakerfinu en nú þegar er
byggt. Stjórn Verkamannabú-
staða hefur sótt um 200-250 lóðir
á Ártúnshöföa, sem fyrr segir,
og verður byrjaö að byggja þar
seint á þessu ári. Þær verða hins
vegar ekki auglýstar fyrr en á
næsta ári. — ast.
rj tst jórnargrei n
160 miljónir á ári
vantar frá Alusuisse
r
Islenskur almenningur borgar brúsann
A siöasta ári keypti álverið i
Straumsvik um 40% allar þeirr-
ar raforku sem framleidd var á
Islandi. 1 heild var raforku-
framleiðslan um 3300 gigawatt-
stundir og þar af fékk álveriö
rösklega 1300 gigawattstundir I
samræmi við samninga.
Almenningsrafveiturnar
keyptu á siðasta ári um 40%
þeirrar orku, sem framleidd var
hjá Landsvirkjun einni og borg-
uöu fyrir þá orku um 197,5
milljónir króna. A sama tíma
keypti álveriö i Straumsvik nær
50% allrar orkuframleiöslu
Landsvirkjunar og greiddi fyrir
sinn hlut aðeins 58,2 miljónir
króna.
Viö biöjum menn að staldra
við og læra þessar tölur.
Orkuverðiö sem Alusuisse
greiðir hér er aðeins um einn
þriðji þess, sem það kostar að
framleiöa i nýjum virkjunum
sama orkumagn og verk-
smiðjan i Straumsvik kaupir.
Fimmfalt orkuverö í USA
— þrefaltí Noregi
1 Tennessee i Bandarikjunum
greiðir dótturfyrirtæki Alu-
suisse nú fimmfalt hærra verð
fyrir orku til álframleiðslu held-
ur en hér er greitt. 1 Noregi er
gert ráð fyrir að orkuverð til
stóriðju verði hvergi undir 20
aurum islenskum á kilówatt-
stund á næstu árum, en það er
þrefalt hærra verð heldur en hér
er greitt. Þannig mætti lengi
telja. Smánarverðiö sem borgað
er á Straumsvik á sér engar
hliðstæöur, nema ef vera kynni i
vanþróuðustu rikjum Afriku.
Ef álverið i Straumsvik hefði
á sfðasta ári greitt framieiðslu-
kostnaðarverð fyrir þann heim-
ing orkuframleiðslu Lands-
virkjunar sem það kaupir, þá
hefðu tekjur Landsvirkjunar af
orkusölu til áiversins þrefald-
ast, það er hækkaö um 116,4
miljónir króna, — úr 58,2
miljónir og i 174,6 miljónir.
Þess vegna borgum viö
sjálf helmingi meira
— og gott betur
A móti hefði þá t.d. vérið hægt
að lækka tekjur Landsvirkjunar
af orkusölu til almenningsraf-
veitna um þessa sömu upphæö
116,4 miljónir króna. Þannig
hefði heildsöluverð á raforku til
almenningsrafveitna lækkaö
um hvorki meira né minna en
full 60%. Fyrir hverjar 1000
krónur, sem rafveiturnar og þar
með almenningur þurfti að
borga fyrir orku frá Landsvirkj-
un, heföu menn aðeins þurft aö
greiða 400 krónur, — miöaö við
óbreytta stöðu Landsvirkjunar
að ööru leyti.
Þetta dæmi sýnir svo glöggt,
sem verða má, að þaö er al-
menningur á íslandi, sem borg-
ar brúsann fyrir Alusuisse. Allir
þeir sem nota rafmagn á heim-
ilum sinum borga mjög stóran
hluta sins orkureiknings beint i
gullkistur Alusuisse. Hið sama
er að segja um alla, sem nota
rafmagn i islenskum atvinnu-
rekstri, eða til hitunar hýbýla
sinna, — þeir borga hver og einn
stórar fjárhæðir i ókunnar hirsl-
ur hins fjölþjóölega auðhrings.
Þreföldun á orkuverðinu til
álversins i Straumsvik hefði
þýtt 116,4 miljónir króna i nýjar
tekjur fyrir Landsvirkjun á
siðasta ári. — Nú væru þetta um
160 miljónir á ári, sem slik
hækkun hefði i för með sér. Þaö
þýðir nær hálfa miljón nýkróna
hvern einasta dag ársins — lika
á jólum og páskum — sem
auðhringurinn hagnast á þvi að
orkuveröiöskuli vera 6—7 aurar
á kilówattstund, en ekki 20
aurar, svo dæmi sé tekið.
Þetta eru einfaldar
staðreyndir, sem hver einasti
Islendingur þarf að þekkja og
muna.
Frestur á frestofan
Og nú biðja álfurstarnir um
frest á frest ofan, bara enda-
lausa fresti. Það má ekki trufla
þá við að telja gróðann, — þrjár
miljónir á viku, bara út á hið
lága orkuverð, það munar um
minna.
Islenskur iðnaðarráðherra
hefur aflað óyggjandi gagna,
sem sýna að auðhringurinn
seldi hráefnin til dótturfyr-
irtækisins hér á langtum lægra
veröi heldur en samningar
buðu, og flutti þannig skatt-
frjálsan hagnað úr landi.
öllum kröfum um leiðrétting-
ar er samt harðlega neitað af
Alusuisse.
Islensk stjórnvöld bera fram
kröfur um meiriháttar hækkun
á þvi smánarlega raforkuveröi,
sem Alusuisse greiðir fyrir
islenska orku. Hinir fjölþjóðlegu
auðkýfingar telja sig ekki þurfa
aö hlusta á slikt kvabb noröan
frá heimsskautsbaug. Þeir eru
p-ö telja peningana sina, og taka
sér fresti samkvæmt eigin
geðþótta.
Látum svo vera.
Viðeigum
úrræöi sem duga
Hitt skal enn minnt á hér, og
það I mikilli alvöru, að íslend-
ingar hafa ekki verið dæmdir til
þess af æðri máttarvöldum að
vera til eilifðar hornkerlingar
eða bónbjargarmenn hjá Alu-
suisse.
Við erum seinþreyttir til
vandræða og viljum i lengstu
lög standa við gerða samninga,
þótt illir séu, — en svo má brýna
deigt járn að þaö biti.
Við byggjum hér sjálfstætt
þjóðríki og eigum þvi fullgild
úrræði til að knýja fram okkar
rétt gagnvart Alusuisse út frá
augljósum sanngirnissjónar-
miðum, hafi þeir háu herrar
ekki tima til að tala við okkur.
Kjartan
Ólafsson
skrifar:
Til þess þarf aðeins meirihluta á
Alþingi Islendinga.
Innan rikisstjórnarinnar hef-
ur tekist góð samstaöa um
næstu skret og þótt ráöamenn
Alusuisse kynnu enn að eiga sér
einhverja hauka I horni meöal
islenskra stjórnmálamanna, þá
skal þvi treyst aö yfirgnæfandi
meirihluti þjóðarinnar standi
saman um sókn til sigurs gegn
Alusuisse, — viö samningaborð,
eöa á öðrum vettvangi. Biötim-
inn er á þrotum eftir 14 mánaða
þóf.
útibússt jórinn og
siðareglur OECD.
En við spyrjum að lokum: —
Hvar i veröldinni eru þeir vesa-
lings menn staddir, sem stýra
málum I höfuðstöðvum is-
lenskra heildsala og braskara,
— Verslunarráði Islands?
Þeim þótti viö hæfi nú i
fyrradag aö kjósa útibússtjóra
Alusuisse á Islandi fyrir
formann Verslunarráðs Islands,
heildarsamtaka kaupsýslu-
manna hér. 1 siðareglum OECD
segir að fjölþjóðafyrirtækjum
skuli stranglega bannað aö
blanda sér I stjórnmál aðildar-
rikja. Verslunarráð Islands með
útibússtjóra Alusuisse i forsæti
dregur ekki af sér viö að segja
rikisstjórninni hvernig hún skuli
stjórna landinu, svo sem
nýjustu samþykktir ráðsins
bera ljóst vitni um. — Við
spyrjum: Ætla samtök kaup-
sýslumanna máske að gera
útibússtjóra Alusuisse að
ráðherra i þeirri rikisstjórn,
sem þau helst vildu sjá? A Alu-
suisse að stjórna bæði islenskri
verslun og islenskum þjóðmál-
um?