Þjóðviljinn - 07.08.1982, Page 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN. Helgin 7. - 8. ágú^t 1982
ÞIOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
(Jtgefandi: Otgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Hitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ólafsson.
ritstjórnargrein
Síðasta tromp PLO
• Veröur nokkurn tíma friöur í löndunum fyrir botni Miö-
jarðarhafs? Geta Gyöingar og Arabar búiö saman í sátt
og samlyndi hliö við hlið? Linnir einhvern tíma styrjöldum
milli ísraels og grannríkja þess?
! • Þannig hafa menn spurt í þau þrjátíu ár sem liðin eru
frá stofnun ísraelsrikis. Stundum hafa verið teikn á lofti
sem gáfu ástæöu til bjartsýni, en þau hafa ætíö reynst
tálsýnir. Meö reglulegu millibili hafa brotist út nýjar styrj-
aldir og ný landsvæði veriö hernumin. Fyrir fjórum árum
greip um sig eitt bjartsýniskastið þegar Camp David-
samningarnir voru undirritaöir og norska Nóbelsnefndin
sæmdi Menachen Begin og Anwar Sadad friðarverð-
launum. Síðan hafa deilurnar magnast sem aldrei fyrr.
ísraelsmenn hafa aö vísu dregið her sinn til baka frá
Sínaí-skaganum, en þess í staö sent hann inn í Líbanon
til þess aö útrýma höfuðaðsetri frelsissamtaka Palestínu-
manna, PLO.
• ísraelsmenn nutu lengi almenns velvilja á Vestur-
löndum, tilverurétt ríkis þeirra vildu menn vernda, og hin
grimmilegu hermdarverk skæruliðahópa Palestínu-
manna mæltust illa fyrir. Olíuveldi Arabaríkja og ofríki
ísraelsmanna gagnvart Palestínumönnum sem búsettir
eru í Ísraelsríki og í flóttamannabúðum hafa smámsaman
breytt almenningsáliti og mati ráðamanna. Og það er nú
meiri gaumur gefinn en áður að kjarna vandans, sem er
sá, að Palestínumenn hafa ýmist verið flæmdir burt af
löndum sínum, eða þeir búa sem annars flokks þegnar í
ísrael. Kröfur Palestínumanna um eigið heimaland og
jafnstöðu í Jerúsalem mæta því sívaxandi skilningi.
• PLO, frelsissamtök Palestínumanna, njóta viðurkenn -
ingar 120 ríkja sem fullgildur samningsaðili fyrir palestín-
sku þjóðina. Ýmis skæruliðasamtök sem staðið hafa fyrir
hryðjuverkum í nafni Palestínumanna eru ekki lengur
færð á syndareikning PLO. Meðan ísraelsher heldur uppi
látlausri skothríö á sveitir PLO í Beirút með þeim hörm-
ungum sem það hefur í för með sér fyrir íbúana hefur
Yassir Arafat slegið út síðasta trompi PLO. í áróðri og
stefnuritum Palestínumanna hefur ýmist verið rætt um að
reka ísraelsmenn í hafið eða að Arabar og ísraelsmenn
ættu að lifa saman í sátt og samlyndi eins og Ijónið og
lambið. Þankagangurinn hjá forystu PLO mun þó hafa
verið sá, að það lengsta er Palstínumenn gætu komist
væri stofnun Palestinuríkis á vesturbakka Jórdanár og í
Gaza. En þar sem hvorki Israel né Bandaríkin hafa viljað
fallast á slíka lausn, hefur PLO ekki viljað gefa bindandi
loforð um viðurkenningu á tilverurétti Ísraelsríkis. Þar til
nú að Arafat slær út síðasta trompinu og segist vera
reiðubúinn að fallast á allar ályktanir Sameinuðu þjóð-
anna um Palestínuvandamálið. 21. júlí sl. gaf PLO út
opinberlega að samtökin væru reiðubúin að viðurkenna
Ísraelsríki gegn tryggingu fyrir stofnun ríkis Palestínu-
manna.
• Arafat og leiðtogar PLO taka mikla áhættu með tii-
lögugerð sinni því að öfgahópar meðal Palestínumanna
og ýmis Arabaríiki gætu tekið hana illa upp, og vilja fyrir
hvern mun fara vopnaleiðina að ísraelsmönnum. Einmitt
vegna þess að vopnaviðskiptin munu aldrei knýja fram
„lausn“ á Palestínumálinu er nauðsynlegt að tilboð Ara-
fats og PLO verði tekið alvarlega. Sú diplómatíska lausn
sem felst í tillögu hans er eina vonin um að miði í áttina til
varanlegs friðar í löndunum fyrir botni Miðjarðarhafs.
• Bandaríkjastjórn sem nánast gerir út hernaðar-
maskínu Ísraelsríkis er eini aðilinn er gæti hugsanlega
þrýst ísraelsstjórn til þess að fallast á stofnun ríkis Pal-
estínumanna. Þaðværi því þarfaverk og í þágu friðar í
löndunum fyrir botni Miðjarðarhafs að reyna að hafa áhrif
á hana í þá veru. Af Norðurlanda hálfu væri það einnig lóð
á vogarskálarnar ef þau viðurkenndu PLO opinberlega
sem fullgildan samningsaðila fyrir hönd Palestínumanna.
ekh
Fréttastjóri: Þórunn Sigurftardóttir.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaðs: Gu&jón Friöriksson'.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson.
Blaöamenn: Auöur Styrkársdóttir, Helgi Olafsson, Magnús H.
Gislason, ólafur Gislason, Óskar Guömundsson, Sigurdór Sig-
urdórsson, Sveinn Kristinsson, Valþór Hlööversson.
tþróttafréttaritari: Viðir Sigurösson
(Jtlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Handrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglýsingar: Hildur Ragnars, Sigriöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: Sigriður Kristjánsdóttir, Sæunn óladóttir.
Húsmóöir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir
Innheimtumenn:Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmunds-
son.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
(Jtkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6, Reykjavik,
simi: 8 13 33
Prentun: Blaöaprent hf.
úr almanakdnu
Þaö er hægt aö afla friöarhreyfingunni mun fleiri stuöningsmanna en voru á fundinum á Klambratúni.
Ljósm — gel
Breiðari samstöðu
Barátta og andstaða gegn hvers
konar óréttlæti hérlendis og er-
lendis hefur lengi verið eitt af
höfuðverkefnum og einkennum
vinstri hreyfingarinnar hér á landi.
Flestir muna eftir geysiöflugri
hreyfingu sem starfandi var hér á
síðasta áratug gegn stríðsrekstri
Bandaríkjamanna í Víetnam og
var Víetnamhreyfingin jafnframt
stuðningshreyfing við þjóðfrelsis-
öflin þar. Víetnamhreyfingin varð
til þess að koma mjög mörgum vin-
stri mönnum til starfa og margt
barnið uppgötvaði að ekki var allt
satt sem stóð í Mogganum.
Víetnamstríðinu lauk 1975 og
mikið vatn hefur runnið til sjávar
síðan. En þrátt fyrir að stríðsglaðir
menn og voldugir hafi síður en svo
hætt að stríða fólki í heiminum, þá
hefur vindurinn samt lekið úr þeim
sem héT hafa mest barist gegn öllu
stríðsbrölti. Nú virðist hvaða dóni
sem er geta ráðist inn í lönd og
hneppt landsmenn þar í fjötra án
þess að hósti né stuna heyrist í
nokkrum vinstri-sinnuðum ís-
lending.
Sovétmenn hafa fengið að vaða
uppi í Afganistan í friði, Víetnamar
hafa fengið að halda bæði Kam-
pútseu og Laos í herfjötrum í friði,
enginn segir neitt um framferði
Bandaríkjamanna og vina þeirra í
Mið- og Suður-Ameríku og Frelsis-
samtök Palestínu eiga sér for-
mælendur fáa hér á landi. Öll and-
heimsvaldabarátta hefur lognast út
af og engum dettur einu sinni í hug
að láta í sér heyra lengur 21. ágúst
eða 9. september í tilefni innrásar í
Tékkóslóvakíu og herforingja-
byltingar í Chile.
Þetta kann að vera ósanngjörn
gagnrýni, mér er það jafnljóst og
öðrum að mikil deyfð hefur verið
ríkjandi í öllu pólitísku starfi hér á
landinu undanfarin þrjú til fjögur
ár. Það er eins og menn hafi hrein-
lega misst allan pólitískan áhuga og
dregið sig inn í eigin skel og látið sig
litlu varða hvað öðrum líður. ís-
land er heldur ekkert einsdæmi í
þessu tilliti. Pólitísk deyfð hefur
haldið innreið sína í nágrannalönd
okkar, pólitískt starf vinstri manna
er bara svipur hjá sjón í Skandina-
víu nú miðað við hvað var fyrir
nokkrum árum. Alls staðar virðist
ríkja sama ástandið. Orsakirnar
fyrir þessari deyfð eru sjálfsagt
margar og flóknar og hætti ég mér
ekki til þess að gefa einhverja skýr-
ingu á þeim.
Og
fleira
fólk!
En það eru ekki allir dauðir úr
öllum æðum. Ekki er út í hött að
segja að það hafi átt sér stað eins
konar pólitísk vakning í nágranna-
löndum okkar á síðastliðnu ári.
Hér er að sjálfsögðu átt við friðar-
Kjartan
Valgarðsson
skrifar J
hreyfinguna sem farið hefur eins og
eldur í sinu um alla Evrópu, hrært
vel upp í mörgum Bandaríkja-
mönnum og komið jafnvel við í
Austur-Evrópu. Friðarhreyfing-
arnar hafa safnað fleira fólki til
mótmæla gegn stríðsrekstri og
stríðsfyrirætlunum en nokkurn
tíma áður. Og aldrei hefur tekist að
sameina jafnmarga undir málstað
friðarhreyfingarinnar og nú hefur
verið gert. Kirkjunnar menn sem
löngum hafa talið að pólitík væri
kirkjunni óviðkomandi, hafa nú
risið upp og standa víða fremstir í
flokki í andstöðu gegn kjarnorku-
vopnavæðingu Bandaríkjanna og
Sovétríkjanna. Prestar á íslandi
eru engin undantekning, þeir hafa
haldið heilt prestaþing sem helgað
var málefnum friðarins og sam-
þykkt margar ályktanir sem allir
friðelskandi menn geta tekið und-
ir. En í allri vakningunni sem á sér
stað í löndunum í kringum okkur
vaknar ein spurning: Hvers vegna
er friðarhreyfingin eins skammt á
veg komin á fslandi og raun ber
vitni? Hvers vegna tekst ekki að
safna fleira fólki á friðarfund en
kom á fundinn á Klambratúni í
sumar? Hvað er að hjá okkur? Eru
íslendingar vitlausari en aðrir - eða
hvað? Eða sofum við meir en aðr-
ir?
Það má sennilega tína margt til,
til þess að skýra þetta. Sumir vilja
benda á að áróður Morgunblaðsins
sé það öflugur að fólk haldi að frið-
arhreyfingin sé á bandi Rússa, og
þori ekki að vera með. Hvað sem
öllum vangaveltum líður held ég að
það hafi ansi mikið að segja að hér
á íslandi hefur ekki tekist að skapa
þessa breiðu samstöðu sem tekist
hefur í öðrum löndum. Það vakti
athygli að á fundinum á Klambra-
túni var enginn sjálfstæðismaður
meðal ræðumanna. Sé einungis
litið á afstöðu Morgunblaðsins til
hernaðaruppbyggingar Bandaríkj-
anna, þá er það ekki óeðlilegt. En
hér leyfi ég mér stórlega að efast
um það að Morgunblaðið tali fyrir
munn allra sjálfstæðismanna.
Sjálfstæðismenn eða kjósendur
Sjálfstæðisflokksins eru álitlegur
hluti fslendinga, en að allt það fólk
sé hlynnt kjarnorkuvopnum og
stríðsundirbúningi, það kemur
ekki til greina. Ég tel mig meira að
segja vita um marga sjálfstæðis-
menn sem hlynntir eru málstað
friðarhreyfingarinnar og þetta fólk
þarf að fá með í starfið og barátt-
una. Hér þarf að skapa miklu
breiðari samstöðu um málefni frið-
arins en tekist hefur hingað til.
Fundurinn á Miklatúni var hald-
inn í nafni Samtaka herstöðvaand-
stæðinga. Þó að ræðumenn sem þar
töluðu, teldu sig ekki allir vera að
tala í nafni samtakanna, þá veit ég
til þess að margt fólk kom ekki á
þennan fund, vegna þess að SH
stóðu fyrir honum. Það er til fjöld-
inn allur af fólki hér á landi sem
getur heilshugar tekið undir mál-
stað friðarhreyfingarinnar, en er
ekki endilega á móti NATO og það
þarf að gefa því fólki kosti á að vera
með. í áframhaldandi starfi hér á
landi má ekki halda slíka fundi
undir nafni Samtaka herstöðva-
andstæðinga. Hér þarf að stofna
sérstaka friðarhreyfingu með aðild
samtaka og einstaklinga og hver
sem er getur stutt slíka hreyfingu.
Ég held að það sé frumskilyrði til
þess að hér takist að skapa breiða
samstöðu um málefni friðar og
jafnbreiða andstöðu gegn öllum
stríðsundirbúningi.