Þjóðviljinn - 20.11.1982, Blaðsíða 19

Helgin 20. - 21. nóvember 1982 i>JöÐVILJINN — SÍÐA 19
Hugleiðing
um frönsku kvikmyndavikuna
og franska kvikmyndagerð
Ein lítil saga: Daginn sem
franska kvikmyndavikan
byrjaði, varmyndin
„stórsöngkonan“ (Diva)
sýnd í vídeókerfi í Breiðholti.
Sýningarréttindin á þessari
my nd hafa aldrei verið keypt
á Islandi. Enn eitt illa fengið
eintak. Þeir sem sáu þessa
sakamálamynd í
vídeótækjum sínum og
höfðu gaman af hefðu að
öllum líkindum ekki farið að
sjá þessa frönsku mynd sem
þeir hefðu strax í upphafi
gert sér í hugarlund að hlyti
að vera óspennandi. Enn ein
leiðinleg frönsk mynd!
1 fyrra tilfellinu er um afþreyingu
að ræða, í því síðara menningu.
Japanir selja járnruslið.
Ameríkanarnir það sem þarf að
stinga í svo það tali og hreyfist.
Önnur lönd standa fyrir menn-
ingarvikum.
Þessi franska kvikmyndavika er
sú langbesta sem hingað til hefur
verið haldin. Einkum vegna þess
að frönsk kvikmyndagerð ber sig
betur, en einnig vegna þess að valið
er betra. Það er því þeim mun sorg-
legra þegar aðsóknin er ekki nema
meðalgóð.
Frönsk kvikmyndagerð ber sig
betur. Aðsóknin eykst. Eins og öll
evrópsk kvikmyndagerð hafa
þrengt að henni tveir höfuðóvinir
sem eru annarsvegar innrás ame-
rískra kvikmynda og hinsvegar
sjónvarpið. Varla hafði hún sigrast
á tveim fyrstu hættunum þegar hin
þriðja steðjaði að; vídeóið.
Síðan eftir stríð hafa verið settar
hömlur á innflutning amerískra
kvikmynda. (Kvóta kerfi). Frakk-
land framleiðir nóg af lélegum
myndum sjálft (heildarframleiðsla
u.þ.b. 200 myndir) svo ekki þurfi
landið einnig að vera ruslakista
amerískra kvikmynda, eins og
mörg önnur Evrópulönd.
Sjónvarpið er valdur að minnk-
andi aðsókn að kvikmyndahúsum í
Frakklandi eins og annarsstaðar.
Hvernig er hægt að berjast á móti
sjónvarpi sem sýnir 500 myndir á
ári? (Á íslandi er fyrirbærið svip-
að, en þó nokkuð frábrugðið: að-
sókn að kvikmyndahúsum minnk-
aði mjög mikið alveg þangað til að
lokað var fyrir kanasjónvarpið,
jókst síðan mjög mikið, en hefur
minnkað aftur með vídeóvæðing-
unni).
Hinn nýi vinstri-meirihluti í
Frakklandi hefur gert ráðstafanir
til þess að berjast gegn samkeppn-
inni við sjónvarpið. Hinar þrjár
ríkisrásir hafa ekki lengur leyfi til
að sýna kvikmyndir, hvorki á
laugardags- né mánudagskvöldum
þegar miðaverð að kvikmyndahús-
unum er 30% lægra. Sjónvarpið er
orðið mun „menningarlegra“ og
hins vegar mun „leiðinlegra“ þann-
ig að fólkið hefur fundið á ný sali
kvikmyndahúsanna. ísland sem
hefur besta sjónvarp í heimi hefur
skilið þetta: sjónvarpið vekur ekki
þá löngun hjá fólki að sitja við skjá-
inn heldur frekar fara í bíó, leikhús
eða á hljómleika.
Hinum frönsku sjónvarpsrásum
er öllum skylt að taka þátt í fram-
leiðslu kvikmynda. En þær verða
að bíða í tvö til þrjú ár samkvæmt
samkomulagi áður en þær eru
sýndar í sjónvarpinu, til þess að
stofna ekki ferli þeirra í kvik-
myndasölunum í hættu.
Fjárframlagið til menningar-
mála, sem loksins hefur tvöfaldast
á tveimur árum, hefur í heild virk-
að sem mikill súrefnisgjafi.
Kerfið „l’avance sur recettes"
(lán sem greiðist með gróða) gerir
mörgum framleiðendum kleift að
gera sínar fyrstu myndir. (Þannig
var t.d. myndin „Surtur,, (Ántrac-
ite) eftir Niermans framleidd).
Ríkið lánar u.þ.b. einn þriðja af
fjárþörf kvikmyndarinnar en bank-
ar það sem á vantar. Einkafyrir-
tæki tryggja hin samningsbundnu
lán framleiðendanna.
Myndirnar sem kynntar eru á
frönsku kvikmyndavikunni eru frá
árunum 1980 og 1981 fyrir utan
Moliére sem er frá árinu 1978.
Endalok fullvissunnar, óstöðug-
leiki sannfæringarinnar, tilfinning
öryggisleysisins; þessar myndir
skýra vel tímabilið sem við lifum á.
Enginn „boðs'kapur" er í þessum
myndum, eða kannski frekar ótti
við að bera hann á borð. Myndin
„Undarlegt ferðalag" (Un étrange
voyage) er talandi dæmi um tíðar-
andann: Maður ásamt dóttur sinni
ganga meðfram járnbrautarteinum
í leit að líkama móðurinnar, en
vona þó að finna hann ekki. Maður
veit hvað það vill ekki, en ekki
hvað það vill.
Hinn góðviljaði er ekki alltaf sá
sem hann sýnist vera í fyrstu. Þeir
áhorfendur sem sjá sig í hlutverki
aðalpersónunnar ættu að gæta að
sér. Þessar myndir koma á óvart.
Hinn „mannlegi“ sóknarprestur í
„Surti“ (Antracite) verður að lok-
um miklu hættulegri en varðhund-
arnir sem hann gagnrýnir fyrir
valdsmannsbraginn.
Aðalpersóna „Hreinsunarinn-
ar“ (Coup de torchon) sem hefur
háttalag meinleysisgreys er enn
meiri óþokki en óþokkarnir sem
hann myrðir. Þessiiögregluforingi
lítillar frönskunýlenduborgar
endar með að taka sjálfan sig í
guða-tölu og heimila sér að vera
jafn grimmur og Guð. „Góði“
presturinn í „Surti“ þykist líka
Skrifstofuhúsnæöi
óskast
Óskum eftir skrifstofuhúsnæði til leigu frá 1.
júní 1983. Æskileg stærð er 600-700 m2
helst á einni hæð.
Nánari upplýsingar í síma 8-4211.
Tilboðum sé skilað í skrifstofu vora að Suður-
landsbraut 14.
Fasteignamat ríkisins.
boða kærleik. Það ber að varast þá
sem þykjast tortíma hinu illa, þeir
eru mun hættulegri en hinir.
Að lifa á nóttunni meðan beðið
er eftir sólarupprás: Hið rökkur-
þrungna andrúmsloft „Surts“, hin I
stöðuga nálægð næturinnar í „Nótt
- útitaka“ (exterieur nuit) og Stór-
söngkonunni (Diva). Þau lifa utan-
garðs, utan kerfisins, en án þess að
berjast gegn því.
„Harkaleg heimkoma" (Retour
en force) er skemmtileg vörn fyrir
líf án reglna þjóðfélagsins, aðalper-
sónur í „Nótt - útitaka" eru utan-
garðsmenn, einnig aðalpersónur
„Söngkonunnar". Og faðirinn í
„Undarlegt ferðalag" líka, á sína
vísu, svo ekki sé minnst á dóttur
hans sem er hrædd við að eiga í
vændum að lenda í kerfinu. Engin
þessara persóna tilheyra neinum
þjóðfélagshópum né nákvæmum
Gerard
Lemarquis skrifar
manngerðum. Jafnvel nemendur
Jesúítaskólans eiga ekkert sam-
eiginlegt og síst af öllu guðræknis-
tilfinningarnar.
Maður býr til bráðabirgða og
bíður eftir að allt komi betur í ljós,
lætur líf sitt ekki storkna og skilur
allar dyr eftir opnar. Það er tjaldað
til einnar nætur einhversstaðar á
Ur kvikmyndinni Harkaleg heimkoma.
meðan beðið er eftir fastri búsetu.
Léo í „Nótt - útitaka“ býr hjá vini
sínum. Dóttirin í „Harkaleg
heimkoma" hjá vinkonu sinni.
Bróðir hennar býr í tökuhúsnæði
eins og hetja „Stórsöngkonunnar.“
Faðirinn í „Harkaleg heimkoma"
gistir heima hjá sér eins og faðirinn
í „Undarlegt ferðalag". En dóttir
hans, býr á hótelherbergi. Persón-
urnar í „Hreinsuninni“ búa til
bráðabirgða í nýlenduborg. Moli-
ére er farandleikari sem yfirgefur
öryggi fyrir ævintýri þjóðvega
Frakklands...
Moliére er. þó frábrugðin hinum
myndunum vegna bjartsýni sinnar
og örlætis. Þar ríkir augljóslega
andinn frá Maí 68 (löngun til gleði,
trú á fólk og samheldni) frekar en
frá 8. áratugnum. „Diva“ er besta
sakamálamynd sem lengi hefur
verið sýnd í Reykjavík. „Hreinsun-
in“ er eitrað málverk af nýlendu-
þjóðfélaginu síðan fyrir stríð. Þarf
að skrumskæla mælikvarða okkar
með amerískum kvikmyndum:
þessari mynd var líkt við vestra,
sem hún þó er gjörólík. Vestri er
bjartsýn landvinningasaga á með-
an „Hreinsunin" er þvert á móti
lýsing á dæmdum heimi á niður-
leið. „Undarlegt ferðalag" gæti
verið vel tekið af íslenskum áhorf-
endum. „Surtur“, frábær byrjend-
amynd, er kannski ekki eins
aðgengileg. Vissar tilvitnanir í ka-
þólskt samfélag gætu verið óskilj-
anlegar (hrafninn, virtur fugl á ís-
landi er t.d. í Frakklandi niðrandi
tákn kaþólsks prests).
Mjög góð vika!
Syning
hjá íslenskum heimilisiónaóí
ÁGEFJUNAR
VÆRÐARVOÐUM OG LOPA
NÝ PRJÓNABÓK
NÝIR LITIR
SÝNINGIN STENDUR 1
TIL24.NÓV.
Genun AKUREYRI