Þjóðviljinn - 29.07.1988, Blaðsíða 29

HELGI
ÓLAFSSON

SKAK
Misjafnt
gengi Jan
Timman
Fyrir u.þ.b. einum áratug
átti hollenski stórmeistarinn
Jan Timman við einkennilegt
vandamál að stríða. Þó hann
væri tvímælalaust í hópi
fremstu skákmeistara heims
tókst honum aldrei að komast
upp úr millisvæðamóti á á-
skorendakeppni. Píslarganga
hans í heimsmeistarakepp-
ninni hófst raunar í Reykjavík
haustið 1975 þegar eitt svæð-
amótanna fór fram að Hótel
Esju. Timman var meðal sig-
urstranglegustu keppendaog
byrjunin lofaði góðu. Þegar
hann átti að tefla við skák-
manninn Laine frá Guernsey
einn laugardag byrjaði ógæfa
hans. Laine hafði tapað öllum
skákum sínum á mótinu og
virtist ekki líklegur til afreka.
En Timman misskildi eitthvað
tímasetninguna, mætti of
seinttil leiks og tapaði.
Þó var mikið reynt að ná í hann
en hann mætti á slaginu fimm
þegar umferðir á hinum dögum
fóru fram en þá var hann þrem
tímum of seinn. Hvar var Tim-
man? spurðu menn því meira að
segja lögreglan gat ekki haft uppá
honum. En niðurstaðan varð sem
sagt sú að skákin var dæmd hon-
um töpuð. Þar var súrt í broti, því
ég er viss um að hann hefði ekki
þurft nema nokkrar mínútur á
Guernsey - búann. Honum varð
mikið um þetta áfall og síðar í
mótinu tapaði hann fyrir Zoltan
Ribli og Friðrik Ólafssyni og
komst ekki einu sinni í milli-
svæðamót.
Aftur var reynt nokkrum árum
síðar. Hann vann svæðamótið en
á millisvæðamótinu sem fram fór
í Rio De Janeiro gekk hvorki né
rak fyrr en í lokaumferðunum og
Timman mátti sætta sig við fjórða
sætið en aðeins þrír komust
áfram. í Las Palmas 1982 varð
Timman um miðjan hóp kepp-
enda en árið 1985 var hann í
fyrsta skipti kominn í áskorenda-
hópinn eftir öruggan sigur á milli-
svæðamótinu í Mexíkó. Hann
komst áfram í sérkennilegri á-
skorendakeppni þar sem 16 stór-
meistarar kepptu um fjögur sæti í
einvígjum. Sigurvegarinn, sem
síðar reyndist Andrei Sokolov,
tefldi svo við Anatoly Karpov um
réttinn til að skora á heimsmeist-
arann. Timman varð í einu af
fjórum efstu sætunum og lá þá
leiðin í einvígi við Sovétmanninn
Artur Jusupov. Hann var álitinn
sigurstranglegri og naut þess að
auki að tefla á heimavelli en hann
olli löndum sínum enn á ný sárum
vonbrigðum og tapaði 3:6. Þetta
var mikið áfall enda gekk honum
herfilega um langt skeið eða þar
til hann mætti á IBM-mótið í
Reykjavík sem fram fór á síðasta
ári. Hann varð í 2.-3. sæti og var
ótrúlega heppinn í fjölmörgum
skákum. Þar naut hann þeirra
eiginleika sem fleytt hafa honum
á toppinn, mikillar keppnishörku
og útsjónarsemi í vandasömum
stöðum.
Timman varð svo í efsta sæti á
Tilburg-mótinu, 2. sæti á sterku
móti í Belgrad, vann Valeri Salov
3‘/2:2V2 í einvígi þeirra í Saint
John og sigraði á skákmótinu í
Linares stuttu eftir einvígið. Þá
var reiknað út að stigatala hans
stæði í 2700 Elo stigum. Síðan
hefur gengið heldur brösuglega.
Jan Timman. Hann mætir Ungverjanum Lajos Portisch í næstu hrinu áskorendakeppninnar. Þeir tefldu 6 skáka einvígi
fyrir nokkrum árum og vann Timman nauman sigur og er af þeim sökum álitinn sigurstranglegri. Hér teflir hann við Miqel
Short á IBM-mótinu í fyrra.
Hann „lenti“ í mótum með Karp-
ov og Kasparov og fyrir þessum
herramönnum tapaði hann eigi
færri en fimm skákum á tveimur
mánuðum. Þeir sem hafa spáð
honum auðveldum sigri í kom-
andi einvígi við Ungverjann La-
jos Portiosh sem ávallt er vel
undirbúinn eru sem óðast að
endurskoða afstöðu sína. Tim-
man hefur þó hæfileika sem oft
eru vanmetnir í fari skákmanna,
að geta bætt sig verulega á tiltölu-
lega skömmum tíma. Á mótinu í
Linares fyrr á þessu ári, þar sem
Jóhann Hjartarson var meðal
þátttakenda, vann hann Sovét-
meistarann Alexander Beljavskí.
Timman vann yfirburðasigur í
Linares og var taflmennska hans
af sumum líkt við Bobby Fischer.
í skákinni við Beljavskí tók hann
í sína þjónustu vopn sem dugði
Fischer vel gegnum árin, upp-
skiptaafbrigðið í spænskum leik
og vann snyrtilegan sigur svo
minnti á þann mikla meistara sem
verið hefur 16 ár í felum.
Jan Timman - Alexander Beljav-
skí
Spænskur leikur
1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bb5 a6 4.
Bxc6 dxc6 5.0-0 f6 6. d4 Bg4 7. c3
(Fischer var vanur að leika 7.
dxe5 sem þótti leiða til heldur
betra endatafls á hvítt. Þó beitti
hann þessum leik í einni af
skákum sem gerði uppskipta-af-
brigðið vinsælt, gegn Gligoric á
Olympíumótinu í Havana 1966
og raunar síðar í sama móti gegn
Kúbumanninum Jiminez.)
7. .. Dd7 8. h3 Bxf3
(Kannski hefur Beljavskí ætlað
að leika 8. .. Bh5 en séð 9. Rxe5.
Á svipaðan hátt vann Fischer
Jiminez.)
9. Dxf3 exd4 10. cxd4 Dxd4 11.
Hdl Dc4 12. Bf4 Bd6 13. Bxd6
cxd6 14. Hxd6 Rh6 15. Ra3 Db4
16. Hadl 0-0
(Eins og Timman bendir á í aths.
sínum gengur 16. .. Dxb2 ekki
vegna 17. Dh5+ Rf7 18. He6+
o.s.frv.)
17. Hld2 Rf7 18. H6d4 Dc5 19.
Rc4 Had8 20. Ddl!
(Á dl styður drottningin vel við
bakið á hróknum. Eftir byrjunina,
á Beljavskí í vök að verjast.)
20... Hxd4 21. Hxd4 De7 22. Ra5
Hd8 23. b4!
(Með þessum leik tryggir hvítur
sér lítið en öruggt frumkvæði.
Drottningarvængurinn er negld-
ur niður, hvítur ræður yfir d-
línunni og á kóngsvængnum á
hann vísi að frípeði.)
23. .. Kf8 24. a3 Ke8 25. Hxd8+
Rxd8 26. Dd4 Dd7 27. De3 Rf7 28.
f4 h6 29. Rb3 Ddl+ 30. Kh2 Rd6
(Beljavskí er einn þeirra sem unir
sér lítt í óvirkum stöðum og
reynir því að leita sér mótfæra.
En hann hefði betur látið kyrrt
liggja, 29. leikur hans var vafa-
samur því nú vinnur hvítur peð á
skemmtilegan hátt.)
31. Ra5 Dc2 32. e5! Rf5 33. DO
fxe5 34. fxe5 Rd4 35. Dg4 Df2 36.
Rxb7 Kf7
(Eða36... Re2 37. Rd6+ Ke7 38.
Dxg7 Ke6 39. Dxh6+ Ke5 40.
Rf7+ Kd4 41. Dd6+ og hvítur
vinnur.)
37. Rd6+ Kg8 38. Re8! Rf5 39.
Rf6+ Kh8 40. Re4 Dfl 41. DO
DxO 42. gxO Rd4 43. Kg3 Rc2
abcdefgh
- Hér fór skákin í bið en eftir að
hafa athugað stöðuna komst
Beljavskí að því að frekara við-
nám væri tilgangslaust. Fram-
haldið gæti orðið: 44. Rd6! Kg8
(44. .. Rxa3 45. e6 o.s.frv.) 45.
Rc4 o.s.frv.
o
HARALDSSON
Ný og gömul helgarblöð
Það fer ekki framhjá neinum
lesanda þessara pistla að þeir
hafa flutt sig um set milli viku-
daga. Síðasta blað sem ég skrifaði
í var dagsett á sunnudegi en þessi
pistill birtist á föstudegi. í raun-
inni má segja að ég hafi líka skipt
um vettvang því á forsíðu þessa
blaðs stendur víst Nýtt helgar-
blað og Þjóðvilj anafnið er ritað
með smáu letri, að því er mér er
sagt.
Mér þyk j a þetta að sj álfsögðu
nokkur tíðindi, einkum og sér-í
lagi vegna þess hve leynt þau
fóru. Sjálfur vissi ég ekki af því
fyrr en um helgina að síðasta
Sunnudagsblað hafi verið síðasta
Sunnudagsblað sögunnar á veg-
um Þjóðviljans, hingað til í það
minnsta. Einnig þykir mér at-
hyglisvert að Þjóðviljinn skuli
verða til þess að rjúfa hefð sem
hann átti sjálfur mestan þátt í að
komaá.
Það er liðin hartnær hálf öld
síðan Þjóðviljinn gaf fyrst út sér-
stakt Sunnudagsblað þar sem
áhersla var lögð á menningarmál,
afþreyingu og ýmsan fróðleik
frekar en harðar fréttir. Um svip-
að leyti gaf Alþýðublaðið einnig
út nokkuð veglegt helgarblað.
Áðurnefnd tilraun Þjóðviljans
stóð ekki lengi því hún varð Finn-
agaldrinum að bráð. Þá sló í
bakseglin hjá blaðinu og stjóm-
endur þess neyddust til að draga
saman seglin.
Það var svo ekki fyrr en haustið
1974 sem sérstakt Sunnudagsblað
Þjóðviljans leit dagsins ljós. Þá
var eini munurinn á blöðunum á
sunnudögum og öðrum dögum sá
að sunnudagsblöðin voru ívið
þykkari, en á móti kom að frétt-
irnar í þeim voru þynnri í roðinu
en aðra daga því þær voru unnar
fyrir hádegi á laugardegi.
Þjóðviljinn varð fyrstur blaða
til þess að endurvekj a þann sið að
gefa út menningarlegt Sunnu-
dagsblað. VísirogTíminnfylgdu
í kjölfarið en hjá Alþýðublaðinu
var stefnan þveröfug: blaðið var
þá á hraðri leið úr 16-20 blaðsíð-
um á dag niður í fjórar.
í þessum blöðum hefur
gj arnan verið mikið um viðtöl og
menningarefni af ýmsu tagi hefur
tekið vemlegt rúm. Krossgátur
og annað afþreyingarefni hefur
átt sinn sess og í helgarblöðunum
hafa ýmsir sérhópar fundið sér
lesefni: áhugamenn um skák,
bridds, bfla, frímerki osfrv.
Þýddar greinar í lengri kantinum
hafa notið vinsælda, ekki síst
meðal ritstjóra á sumrin þegar
erfitt er að fylla dálkana. Þess
hafa j afn vel verið dæmi að helg-
arblöðin birtu framhaldssögur
þótt þeim hafi annars verið úthýst
úr dagblöðunum fyrir alllöngu.
Og dálkahöfundar hafa fengið að
opinbera vísdóm sinn.
Þessi helgarblöð hafa mælst vel
fyrir. Það hefur þótt gott að geta
skriðið út í sjoppu um helgar og
keypt sér helgarblað, hvort sem
er til að hafa með í helgarferðina
Fyrsía og síðasta forsíða sunnudagsölaðs
Þjóðviljans
eða drepa tímann og timbur-
menninaíbænum.
Á seinni árum hafa þessar
helgarútgáfur blaðanna heldur
verið að missa dampinn. Fyrsta
skrefið fannst mér vera þegar
hætt var að prenta þær á laugar-
dögum heldur voru þær tilbúnar
til prentunar á föstudögum eða
jafnvel fimmtudögum. Með því
móti losnuðu blöðin við að greiða
starfsfólki helgidagakaup.
Tilkoma Helgarpóstsins
hleypti aftur nokkru lífi í helgar-
blöðin vegna þess að samkeppnin
í sjoppunum jókst. Helgarpóst-
urinn var nokkuð öðruvísi blað.
Hann var í fyrsta lagi munaðar-
laus lengst af, þe. hann átti engan
hvunndagsbakhjarl. Auk þess
kom hann út á fimmtudögum og
tók því virkan þátt í lífi fólks með-
an það var að störfum en hitti það
tkki fyrir í frítímanum. Efni HP
var líka frábrugðið að því leyti að
þar skipaði fréttatengt efni meira
rúm en í hinum helgarblöðunum.
En nú er Helgarpósturinn allur
og ég fæ ekki betur séð en að
ætlun Þjóðviljans sé að kanna
hvort bólið hans sé ennþá volgt.
Við skulum bara vona að svo sé.
Og líka að Nýtt helgarblað verði
búið að ná sér á góðan skrið þeg-
ar Árni Þórarinsson, fyrrverandi
HP-ritstjóri, ýtir úr vör nýju
Sunnudagsblaði Morgunblaðs-
ins, hvenær sem það nú verður.
NÝTT HELGARBLAÐ - ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 29