Þjóðviljinn - 13.01.1989, Blaðsíða 2

SKAÐI SKRIFAR
Eg vil alminnilegan
kapítalisma
Ég, Skaði, er traustur íhaldsmaður og virðulegur og ég kann ekki við
flysjungshátt og óðagot, bráðlæti, hamagang, ábyrgðarleysi, léttúð og
fleira sem ég vil ekki nefna hér, Kommúnistum til geðs, og mér sýnist
að einkenni alltof marga af þessum piltum sem halda nú uppi merki
frjálshyggjunnar á landi hér.
Ég vil kapítalisma sem ilmar allur af aldagömlum viðskiptabókum,
bundnum í alskinn, sem hreyfir sig hægt og settlega með ábyrgu tilliti
til sögulegrar kjölfestu. Ég vil að menn gangi með hljóðlátri reisn um
dimmþiljaðar skrifstofur þar sem menn hugsa fyrst og tala síðan og
sterkasta hljóðið er marrið í hinum forna stiga sem liggur upp til
Forstjórans sjálfs. Ég vil kapítalisma með gullfesti framan á sér og hina
skelfilegu fegurð pípuhattanna á höfði, kapítalisma sem reykir besta
vindil í heimi á slaginu klukkan fimm og fær sér einn viskí, já og bara
einn viskí, með. Og kemur síðan heim í traustvekjandi vinafaðm
hlýlegrar og ábyrgrar húsmóður og vel upp alinna barna og maður
sest si sona við kvöldverðarborðið og lítur með velþóknun á silfurborð-
búnaðinn frá langafa sem fyrirtækið stofnaði og lyfti því til vegs og
maður segir blátt áfram:
Skyldu bátar mínir róa í dag?
Alls þessa sakna ég mjög hér á íslandi minna feðra.
Það er eins og allt hafi byrjað í gær og endað í dag. Hér gefa mínir
kapítalísku vinir sér aldrei svigrúm til að byggja upp í rólegheitum og
láta sér svo hnigna í göfugri þreytu eins og Buddenbrookkarnir. Menn
rjúka til af miklum dugnaði, ekki vantar það, og búa til stórfyrirtæki í
snatri og sprengja það í loft upp um leið eins og hvern annan kínverja.
Ingólfur í Utsýn er kominn í Innsýn í dag og Framsýn á morgun, hvað
veit ég. Það er þó ekkert hjá þessum unggæðingum sem leika sér að
því að fara á hausinn eins og að skreppa í sund á morgnana. Svoleiðis
kúnnar sem segja í gær: ég er gjaldþrota - en spretta svo upp eins og
sprellikarl í dós í dag og segja: hér er ég og nýja fyrirtækið mitt og hí á
ríkissjóð og bankana og alla hina!
Ég sagði þetta allt við frænda minn og flokksbróður, hann Jónsa
hagfróða, og hann hlýddi á mig um stund þolinmóður eins og hann er
vanur. En svo gaf hann mér merki um að ég hefði talað nóg og tók til
máls sjálfur.
Það er slæmt með þig, Skaði, sagði hann, hvað þú skilur illa kröfur
tímans og sérkenni samfélagsins.
Jæja, sagði ég.
Já ekkert jæja með það, sagði Jónsi. Þú verður að átta þig á því að
þessi mikli hraði f okkar athafnamönnum er óhjákvæmileg afleiðing
þess að okkar kapítalíska þróun fór seinna af stað hér en í öðrum
löndum og byggir ekki á gömlum merg.
Nú, sagði ég.
Já Skaði. Úti í grónum borgaralegum þjóðfélögum, þar þurfa menn
ekki að reisa sér höll í sömu kynslóð og þeir byggja yfir fyrirtækið. Þetta
gerist allt smám saman. Fyrst kemur langafi og reisir yfir fyrirtækið.
Svo kemur hann afi og reisir hús yfir fjölskylduna. Svo kemur pabbi og
reisir stærra hús yfir fyrirtækið og einn sumarbústað. Svo kem ég og
reisi höll yfir fjölskylduna og smíða snekkju fyrir hana. Og svo framveg-
is. Meira að segja Bensinn á sér feður í ellefu kynslóðum fjölskyldubíla
sem breyttust reglulega og fjölguðu sér - og elsti bíllinn átti ætt að rekja
til fereykisvagns sem seldur var til að kaupa hann.
Er það? spurði ég.
Já. En okkar strákar, sem eru að taka að sér að stjórna þessum litlu
fyrirtækjum hér sem gefa skid og ingenting af sér, þeir verða að vinna
svo mikið upp í einu. Þeir eru ekki fyrr búnir að slá víxil fyrir skrifstofu-
byggingu en þeir þurfa að skvera af alminnilegt hús í Arnarnesinu. Og
þeir eru ekki búnir að ganga frá bílskúrnum þar áður en þeir þurfa að
stækka sumarbústaðinn svo þar geti verið alminnilegar samkomur.
Og utanlandsferðirnar, segðu það maður, ein kynslóð þarf bókstaf-
lega að vinna upp vanrækt ferðalög margra alda .
Jahá, sagði ég.
Þannig er þetta nú Skaði minn, sagði Jónsi af sinni sögulegu yfirsýn.
Það á ekki alltaf að vera að krítísera þessa ungu athafnamenn okkar.
Þeir gera sitt besta og meira en það ef að er gáð. Og ég segi það satt:
það er hagfræðilega sannað, að við þessar aðstæður verða menn að
hafa hraðar hendur og fara þrisvar á hausinn og kaupa alltaf þrotabúið
með afslætti. Þá fyrst er búið að koma stofnkostnaðinum svo niður að
hægt er að fara að reka bisness með glans.
■
A
í RÓSA-
GARÐINUM
Lítillátur
Ijúfur kátur
í þetta skipti verður því ekki
sinnt þótt svokallaður almenn-
ingur skilji ekki það sem skrifað
er.
Upphaf greinar í DV
Burðarhraði
skilningsgetunnar
Meðal manna er það nokkur
vandi að menn skilja aðeins með
einhverjum hraða að þeir hafi
burðargetu í heila til þess að bera
skilninginn.
Sama grein í DV.
Skaðlegt
líffæri það
Orsakir styrjalda eru þær að
spenna myndast milli fólks sem
byggir á mismunandi módelum í
heila.
Sama grein íDV.
Upp á tindinn
Mikið um að velja, allt frá
barnabókmenntum, ástar-
sögum, ævisögum og skáld-
sögum upp í matreiðslubækur,
hasarbækur og Bryndísi Schram.
Fréttir.
Enginn
er fullkominn
Vegna myndbirtingar af tveim
starfsmönnum Olís, Sigurði
Sveinssyni og Skúla Úraníussyni
í FRÉTTUM í síðustu viku, vil ég
koma eftirfarandi á framfæri.
í myndatexta með myndinni
segir á þá leið að þeir bjóði sér-
staklega allar konur velkomnar í
búðina til sín þar sem þeir séu
enn lausir og liðugir,
En það er ekki rétt því sá fyrr-
nefndi er kannski liðugur en ekki
laus.
Fréttir.
Guð hvað ég
er hræddur
Þeir sem lesa þessar línur
skulu ekki halda að með þessu
sé spjótum beint gegn ákveðnum
flokki eða tilteknum stjórnmála-
öflum. Þeim er beint til okkar allra
og allra flokka.
Jón Óttar í Sjónvarpsvísi.
Þessvegna erum
við karlar
sendir í eldhúsið
Hefur þú nokkuö
upplýsingar um farþega
til ísafjarðar sem átti pantað
sæti klukkan tvö?
f Framtíð íslenskra
stjórnmála er í veði
ef hann mætir ekki.
bölvaður...
r Áidrei er'
hægt að
I treysta á
I þessa kratal/
Ef að það er Jón Baldvin
sem þú ert að tala um að þá
var hann að þringja. Hann var_
víst tekinn á rauðu Ijósi á leiðinni
2 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 13. janúar 1989
Það sýndi sig nefnilega að það
er mun hættulegra að vera hús-
móðir en að sitja undir stýri á
kappakstursbíl.
Pressan.
Pólitískur
frumleiki
Eitt af því sem kratar þurfa nú
að berjast við er flótti kjósenda
frá þeim yfir til Kvennalistans. Er
það kannski nýjasta leynivopn
Krata í baráttunni við Kvennali-
stann að reyna að laða til sín
kjósendur hans með því að veifa
framan í þá nærbuxum í íslensku
fánalitunum?
Tíminn