Þjóðviljinn - 17.03.1989, Blaðsíða 23

GUNNAR
GUNNARSSON
Uppinn með einkaritarann í fanginu. Ingrid Jónsdóttir og Kristján Franklín Magnús.
„Við erum
stórleikarar!“
„Sál mín er hirðfífl í kvöld“: Tveir einþáttungar hj á Egg-leikhúsinu
með gönguferð á milli
Egg-leikhúsið frumsýnir á
sunnudaginn tvo einþáttunga
undir leikstjórn Sveins Einars-
sonar og sætir sýningin tíðindum
fyrir ýmsar sakir. Fyrri einþátt-
ungurinn heitir „Escuriel" og
verður sýndur í drungalegum
kjallara Hlaðvarpans. Þegar hon-
um er lokið ganga áhorfendur út í
Listasalinn Nýhöfn í Hafnar-
stræti og horfa á einþáttunginn
„Afsakið hlé“ á gljáandi steinflís-
agólfi innan um nýtískuleg mál-
verk. Og eftir það labba áhorf-
endur aftur til baka og horfa á
fyrri einþáttunginn aftur í kjallar-
anum í allt öðru ljósi - í yfirfærðri
og bókstaflegri merkingu.
Þetta er voguð tilraun og þurfa
áhorfendur að ákveða sem fyrst
hvort þeir ætla að taka þátt í
henni eða ekki. Leikararnir eru
önnum kafnir við aðrar sýningar
og taka fram að sýningarfjöldi á
einþáttungunum verði takmark-
aður.
„Escuriel" er eftir belgíska rit-
höfundinn Michel de Chelderode
(1896-1962), eina heimsnafnið
sem Belgar eiga meðal leik-
skálda. Hann komst í tísku í París
á 6. áratugnum og skrifar á belg-
ískri frönsku en hefur aldrei verið
leikinn hér áður. Það var Sigurð-
ur Pálsson skáld sem þýddi
leikritið.
Árni Ibsen sagðist hafa kynnst
verkum de Chelderode í Bret-
landi þegar hann var þar við nám.
Sjálfur skrifaði Árni hinn ein-
þáttunginn sem tilbrigði við
„Escuriel" úr nútímanum, en
báðir fjalla þættirnir um valda-
tafl. „Escuriel" gerist á miðöld-
um og segir frá ofsóknaróðum og
lífsfirrtum konungi og hirðfífli
hans, „Afsakið hlé“ segir frá
auðugum uppa og einkaritara
hans. „Ég held að hann sé ný teg-
und af leikriti,“ sagði Árni Ibsen,
„Tragi-farsi með harmrænum
endi, hvernig líst þér á það?“
Það fer vel á því þegar konun-
gurinn segir í „Escuriel" að þeir
hirðfíflið séu stórleikarar, því
Sveinn hefur safnað að sér af-
bragðs fólki í þessa óvenjulegu
sýningu og nýtir kosti þess vel.
Viðar Eggertsson og Þór H. Túl-
iníus leika konung og hirðfífl og
víxla hlutverkum þegar þátturinn
er sýndur aftur. Uppann og
einkaritarann leika þau Ingrid
Jónsdóttir og Kristján Franklín
Magnús.
SA
Sjö dauðasyndir skráðar á gamalt pergamentið á andlitinu á þér. Viðar
Eggertsson kóngur og Þór H. Túliníus fífl í fyrri gerð.
Gunnar H. Jónsson
Tónlist
Afmælis-
tónleikar
Fjöldi listamanna kemurfram í
íslensku óperunni á nánudagsk-
völdið kl. 20.30 í tilefni af sex-
tugsafmæli Gunnars H. Jóns-
sonar gítarleikara og kennara
sem hefur byggt upp klassískan
gítarleik hér á landi ásamt Eyþór
Þorlákssyni. Margir gamlir ne-
mendur Gunnars leika á afmæl-
istónleikunum verk eftir innlend
og erlend tónskáld.
Föstudagur 17. mars 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 23
Hundunum
í Búlgaríu
líður vel
Öldungis er það stórmerki-
legt hvað fólk sem tekur þátt í
hinum séríslensku umræðum
um sjónvarpsefni kemst oft í
vont skap, endist til að hár-
toga orð hvers annars og viðra
vanhæfni sína til að hugsa
skýrt. Það virðist vera sorgleg
staðreynd að þegar mikið
liggur við bregst taugakerfið
og munnurinn bablar tóma
vitleysu á meðan heilinn
barmafyllist af gremju. Ergi-
legur pólitíkus eða umræðu-
ljón minnir mig oft á gamla
bflinn minn sem er orðinn
móður og mæddur og þótt
hann fari alltaf í gang, þá spýr
hann oft eldi og eimyrju og
öskrar hátt - en kemst ekki
áfram.
Ég var að hugsa um það um
daginn meðan hvalveiðipexið
stóð í sjónvarpinu hvort ekki
væri gráupplagt að opna hér
stórt veitingahús sem sérhæfði
sig í hvers kyns sjávarfangi:
hval og sel, fugli og fiski. Þar
fengju vesalings stórborgar-
búar sem hingað kæmu til að
anda að sér fersku lofti og ilmi
af ómengaðri jörð að bragða
spik og rengi, skrítna fiska og
súran sel. Og í framhaldi af
því rifjaðist það upp fyrir mér
að náttúruverndarfólk á villi-
götum eyðilagði um árið
markað fyrir selskinn þannig
að bændur sem áður öfluðu
sér tekna með því að selja
skinn urðu að hefja hokur við
kind eða kú. Hvernig stendur
eiginlega á því að hver einasti
Islendingur á ekki volduga
selskinnsskápu til að hlýja sér
í þegar hann blæs napur á
norðan?
Hvalveiðar íslendinga?
Mér fannst ég ekki vera neinu
nær um þær eða seldráp á
norðurslóðum eftir að hafa
séð fræga mynd sem einhverju
félagi fannst liggja á að banna
og stóð mig að því að fara að
hugsa um hundana í Búlgaríu
þegar þeir sýndu myndir af
selum, og um íslenska kot-
bóndann þegar þeir sýndu
myndir af kengúrum.
Hundarnir í Búlgaríu voru
um eitt skeið hugleikið yrkis-
efni formanns búlgarska rit-
höfundasambandsins. Þessi
formaður hét og heitir Lyu-
bomir Levchev (sem enginn
þarf að leggja á minnið því
það er sögunni óviðkomandi)
og skrifaði eitthvert haustið
margar og langar greinar í
blöð og tímarit lands síns og
fjallaði allt saman um þá þjóð-
arskömm sem hann taldi með-
ferð landa sinna á hundum
vera.
Margur varð til þess að
þakka formanninum þessi
skrif. Hann fékk þakkarbréf
frá fólki sem sagði hann hafa
opnað augu sín og að nú skildi
það betur eðli hunda og
æskileg lífsskilyrði þeirra. Og
hver um annan þveran lofuðu
bréfritarar dagblaðanna upp á
æru og trú að nú skyldu þeir
loksins fara að hugsa vel um
hundinn sinn eða vera góðir
við hund grannans.
Levchev formaður varð að
vonum hrærður yfir já-
kvæðum og miklum við-
brögðum landa sinna vegna
þessa hundamáls. Hann sagði
seinna að samtals hefði hann
fengið yfir sjö hundruð skrif-
aðar nótur vegna þessa og
margfalt vasklegri viðbrögð
við hundaskrifunum en ljóð-
um sínum eða skáldsögum.
En af öllum þessum fjölda
bréfa var aðeins eitt sem hon-
um fannst umhugsunarvert.
Það bréf skrifaði vinur hans
og þar sagði aðeins: „Kæri
vinur! Mikið var þetta dásam-
legt. Og þegar þú nú hefur
bjargað hundum þessa lands
ætlarðu þá að snúa þér að
björgun okkar mannanna?“
Ég held að hundarnir í
Búlgaríu hafi það gott núna og
vitneskjan um þá staðreynd
kemur mér í gott skap. Ég
vona bara að formanni rit-
höfundasambandsins austur
þar hafi nú tekist að kippa
málum í liðinn fyrir fólkið í
landinu. Og ég fyllist vellíðan
og jákvæðum hugsunum þeg-
ar mér í framhaldi af þessu
öllu verður hugsað til þeirra
tíma þegar það fólk sem nú
berst af hve mestri fylgju fyrir
friðun hvals, sels og þorsksins
í hafdjúpunum, snýr sér að því
að vernda og friða mannfólk
út um allar trissur. I þeirri
væntanlegu herferð verður
trúlega ekkert það til sparað
sem gæti orðið einu barni til
bjargar.
íslenski bóndinn og keng-
úrurnar? Hann neitaði víst að
trúa sínum eigin augum þegar
hann stóð andspænis því kvik-
indi í dýragarði. „Nei,“ sagði
bóndinn: „þetta er ekki satt.“
Og fór að horfa á aðrar
skepnur. Eiginlega er margt
líkt með honum og því fólki
sem er svo gersamlega ókunn-
ugt lífsskilyrðum okkar hér,
menningu okkar og daglegu
lífi að það getur ekki skilið
nein einstök atriði í lífi okkar
og sér ekkert í samhengi.
Heimóttarskapur þeirra sem
pexa úr sér allt loft um málefni
sem þeim gengur auðheyri-
lega illa að skilja minnir um
margt á þann sem gengur
gegnum dýragarðinn og neitar
að trúa því sem hann sér.