Þjóðviljinn - 22.04.1989, Síða 4

Yngvi Örn Kristinsson, formaður
Sambands íslenskra bankamanna, er á beininu
Viljum fá betri tryggingar en BSRB-samningarnir
gáfu. Hef samúð með kröfum og verkfalli BHMR.
Munum ekki standa gegn hagræðingu í bankakerfinu
þó það þýði fækkun starfsfólks, en viljum fá að
fylgjast með og hafa áhrif á með hvaða hætti slíkri
fækkun er náð. Stjórnmálamenn ættu að líta í eigin
barm áður en þeir ráðast á bankastarfsmenn með
sleggjudómum. Nú er tími til endurmats á
bankakerfinu.
Yngvi Örn Kristinsson, hag-
fræðingur og forstöðumaður pen-
ingadeildar Seðlabanka íslands
var kjörinn formaður Sambands
íslenskra bankamanna á þingi
þess í vikunni. Hann er sennilega
með yngri verkalýðsforingjum á
landinu, fæddur 1956 og stýrir fé-
lagi þar sem 75% félagsmanna
eru konur.
Nú ert þú nýkjörinn formaður
SIB. Hvernig samtök eru það sem
þú stýrir?
„Þetta eru samtök starfsmanna
í bankastofnunum og ýmissa
þjónustufyrirtækja bankanna og
annarra stofnana á fjármagns-
markaðnum, t.d. fjárfestingar-
lánasjóða, Glitnis og Visa svo
dæmi séu tekin. Þetta eru um
3800 manns sem eru í SÍB og af
því eru um 75% konur. SÍB fékk
síðan samnings- og verkfallsrétt
með 1977. Aður höfðu banka-
ráðin sett svokallaðar launa-
reglugerðir þar sem þau ákváðu
nánast einhliða kaup og kjör. Fé-
lagið hefur einu sinni staðið í
verkfalli, en það var árið 1980 og
stóð það í 5 daga.“
Þið standið í samningavið-
ræðum við bankana þessa dag-
ana, hverjar eru ykkar helstu
kröfur og hvernig miðar viðræð-
unum?
„Okkar helstu kröfur eru
launakröfur fyrst og fremst með
einum eða öðrum hætti. Þróunin
í samningaviðræðunum hefur
mótast talsvert af samningum
BSRB og ríkisins, þetta eru lág-
launasamningar. Við höfum ver-
ið að skoða hvernig við getum
útfært þá samninga að okkar
launakerfi, sem er reyndar tals-
vert frábrugðið kerfi BSRB. Við
erum starfsgreinafélag, þ.e. við
höfum innanborðs alla sem starfa
við banka, fyrir utan banka-
stjóra, aðstoðarbankastjóra og
útibússtjóra. Þannig að við erum
með breiðan hóp, meðan BSRB
er orðið þrengra félag en áður
var. Skipulag SÍB er meira í ætt
við hugmyndir um breytt skipu-
lag verkalýðshreyfingarinnar,
þ.e. að verkalýðsfélög verði
skipulögð meira sem vinnustað-
afélög en starfsgreinafélög.“
Hvernig metur þú samninga
BSRB?
„Okkur sýnist vera ljóst að
tryggingar varðandi kaupmátt,
verðtryggingu og vegna gengis-
fellingar í kjölfar samningsins,
vera mjög ófullkomnar. Við höf-
um óskað eftir því við bankana að
fá skýrari línur hvað þessar tryg-
gingar varðar í okkar samningi,
hver viðbrögðin verða veit ég
ekki.“
Hvaða launastefnu vilt þú móta
fyrir SÍB?
„Megináherslan í launastefnu
SÍB á undanförnum árum hefur
verið tvíþætt. í fyrsta lagi tryggja
ákveðin lágmarkslaun sem teljist
viðunandi, en jafnframt hefur
verið lögð áhersla á að semja um
laun allra félaga SÍB, þ.e.a.s. að
launaskalinn spanni það svið sem
þarf vegna þeirra starfskrafta
sem vinna í bönkunum. Þetta er
að verulegu leyti frábrugðið því
sem verið hefur í öðrum félögum,
svo sem VR þar sem taxtinn er
óraunhæfur fyrir ákveðinn hluta
félaganna. Af þeim sökum höf-
um við knúið í gegn talsvert háa
taxta til að ná utan um þetta.
Þetta teljum við mikilvægt því við
viljum ekki að SÍB verði lág-
Iaunafélag sem semur kannski í
raun og veru fyrir aðeins brot af
sínum félagsmönnum. Lægstu
taxtar í SÍB eru um 40 þúsund en
þeir hæstu um 122 þúsund krón-
ur, en meðallaun félaga SÍB er
nálægt 72 þúsundum á mánuði. í
okkar samningum eru fólki svo
tryggð ákveðin lágmarkslaun,
þ.e. 48.500 krónur eftir þriggja
ára starf og rúmlega 57 þúsund
krónur eftir sjö ára starf.“
Hvað metið þið að kröfugerð
ykkar gefi í prósentuhækkun yfir
línuna?
„Kröfugerðin var nokkuð
opin, þannig að við höfum ekki
tölur yfir það, en ég geri ráð fyrir
að hún verði sambærileg við
BSRB-samninginn, verði hann
ráðandi."
Hvernig metur þú kröfugerð
BHMR og þeirra verkfall?
„Ég hef mikla samúð með
kröfum BHMR að því leyti til að
mér er ljóst að dagvinnulaun eða
taxtalaun BHMR-félaga eru
miklu lakari en á einkamarkaðn-
um. Þarna er hins vegar þörf á
mjög verulegum breytingum og
að því leyti þykir mér skynsam-
legt að það verði gert eins og lagt
hefur verið til, á löngum tíma.
Þannig að ég hef mikla samúð
með þeirra málstað og þeirra
verkfalli."
Mun SIB lýsa yfir stuðningi við
BHMR í þeirra kröfum?
„Ég er nú svo nýtekinn við að
það hefur enn ekki komið til um-
ræðu og fyrsti stjórnarfundurinn
verður í byrjun næstu viku, þann-
ig að það er kannski fullsnemmt
að spyrja að því.“
Bankamenn hafa einu sinni far-
ið í verkfall, en nú stofnuðuð þið
sérstakan verkfallssjóð í fyrsta
skipti og lögðuð í hann sex miljón-
ir. Eru samtökin svona stöndug
og hvaðan koma þessir peningar?
„Það var til sjóður áður sem
hét Kjaradeilusjóður og í honum
voru um 1,7 miljónir króna. Sá
sjóður átti engan markaðan
tekjustofn í okkar félagsgjöldum
og nú var ákveðið að breyta þessu
og koma formlegra skipulagi á
sjóðinn, sem jafnframt breytti
um nafn og heitir nú Vinnudeilu-
sjóður. Þær rúmu fjórar miljónir
sem lagðar voru í sjóðinn til við-
bótar þessum sautjánhundruð
þúsundum eru peningar sem
sambandið átti í spariskírteinum.
Ég held ekki að SIB sé ríkt félag,
því miður.“
Telur þú líkur á að þið farið í
verkfall núna?
„Ég þori ekkert að segja til um
það.“
Nú hefur mikið verið rætt um
sameiningu banka og væntan-
legan sparnað í mannahaldi í
framhaldi af því. í fyrsta lagi,
hvaða kröfur gerið þið til með-
ákvörðunarréttar í sambandi við
sameiningu bankanna og í öðru
lagi hvaða stefnu hafið þið mótað
með tilliti til atvinnuöryggis
bankamanna?
„Það eru ákvæði í okkar kjar-
asamningum að bankar skuli hafa
samráð við starfsmannafélög við-
komandi banka og SÍB, þegar
skipulagsbreytingar eigi sér stað.
Það er á grundvelli þessa sem við
gerum kröfu um að fá að fylgjast
með, auk þess sem að þing SÍB
ályktaði í síðustu viku alveg sér-
staklega um þetta. En við höfum
ekki fengið neinar fréttir af því
sem er að gerast og vitum ekki
hvort raunverulegar viðræður
eru í gangi eða hvort þær eru bara
í fjölmiðlunum."
En ef þetta er í samningum ykk-
ar og þið hafið samt ekki fengið
að fylgjast með, hvað ætlið þið að
gera í því máli?
„Þingi SÍB lauk um síðustu
helgi og það er verið að koma
samþykktum þess á framfæri við
bankana og engin viðbrögð hafa
fengist enn. En á þinginu var líka
ákveðið að skipa nefnd sem færi
ofan í saumana á þessum málum
m.a. lagalega og kynnti sér
reynslu erlendis frá og á hún að
vera sambandinu til styrktar í
þessu máli.“
En nú hefur verið talað um að
hugsanleg sameining banka eigi
að spara mikið í mannahaldi.
Hvernig rnunuð þið taka á því
máli út frá atvinnuöryggi ykkar
starfsmanna?
„Við getum ekki lagst gegn
hagræðingu í bankakerfinu en við
ætlum okkur að fylgjast með
hvað gerist og reyna hafa áhrif á
hvernig það verður gert. Það má
framkvæma fækkun starfsmanna
á margan hátt og á löngum tíma.
Það má m.a. ná fram fækkun á
starfsfólki með því að ráða ekki í
þær stöður sem fólk hættir í og
hagræða þá um leið. Þetta hefur
verið gert því okkur hefur fækkað
sennilega um rúmlega 100 manns
frá því í október. Við gerum kröf-
ur til að fá að fylgjast með
breytingum af þessu tagi þegar á
undirbúningsstigi, en munum
ekki standa gegn fækkun starfs-
fólks svo framarlega sem það sé
gert með ákveðnum hætti.“
Er ekki hætta á að slík barátta
ykkar muni njóta lítils skilnings
vegna þeirrar almennu umræðu
sem orðið hefur um margum-
rædda útþenslu í bankakerfinu,
sem iðulega er tekin sem dæmi
um einhvers konar óþurftarfjölg-
un iðjuleysingja, sbr. 150
blýantsnagara í Seðlabankanum?
„Þessi umræða hefur verið all-
sérkennileg að undanförnu,
vegna þess að bankarnir hafa ver-
ið teknir sérstaklega út og fjárm-
álageirinn til að ráðast á. Eg er
hræddur um að það þurfi fleiri
atvinnugreinar en bankastarf-
semi endurskipulagningar við og
þá ekki síst „undirstöðuatvinnu-
vegirnir". Það er einnig sérkenni-
legt að það skuli ráðist á einstaka
starfsmenn einstakra stofnana,
sem er mjög óeðlilegt því það eru
stjórnendur bankanna sem ráða
ferðinni um fjölda starfsmanna
og þau verkefni sem þeir taka sér
fyrir hendur og því kannski eðli-
legra að stjórnmálamenn og aðrir
beini spjótum sínum þangað. Síð-
an er það sérkenni á íslensku
bankakerfi að stjórnmálamenn
hafa ráðið miklu um það hvernig
það hefur þróast, því stærsti hluti
þess er í eigu ríkisins og lítur for-
ræði þess. Stjórnmálamenn ættu
því kannski að líta fyrst í eigin
barm áður en þeir fella svona
sleggjudóma, en kannski skýrast
þessar yfirlýsingar að einhverju
leyti af atkvæðaveiðum einstakra
stj órnmálamanna. “
En ertu þeirrar skoðunar að
bankakerfið sé illa rekið?
„Ég held að það megi án efa
hagræða í bankarekstrinum.
Bankakerfið hefur stækkað
mikið og fjölgað um u.þ.b. 2000
manns á síðustu 8-9 árum. Jafn-
framt hafa bankarnir bætt við sig
mörgum verkefnum einkum á
sviði greiðslumiðlunar, en nánast
öll greiðslumiðlun í landinu fer í
gegnum bankana. Jafnframt hef-
ur færslufjöldi margfaldast á
þessum árum sem verður að hafa
í huga þegar litið er á fjölgun
starfsfólks. En eftir svona þenslu-
skeið eins og átt hefur sér stað,
held ég sé tími til að setjast niður
og reyna að átta sig á hvað gerst
hefur og hvert skal stefna. Þar
eru aðstæður til þess.“
Að iokum, 75% félaga SÍB eru
konur, af hverju er ekki kona í
formannssæti?
„Ég á nú erfitt með að svara
því, það væri frekar að þingið
sem kaus mig svaraði því. Ég er
auðvitað karlmaður og get ekki
breytt því, en mér finndist mjög
eðlilegt að kona væri formaður
SÍB.“
phh
Eðlilegt að,
foimaður SÍB
sé kona
4 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Laugardagur 22. apríl 1989