Dagblaðið Vísir - DV - 22.09.1995, Qupperneq 14

14
FÖSTUDAGUR 22. SEPTEMBER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif©ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Hörmungarsaga
Vonandi veröa dapurleg örlög Kjötframleiðenda hf.,
þess félags sem bændur stofnuðu fyrir rúmu ári til að
hefla sölu á íslensku kjöti til útlanda, öllum þeim bjart-
sýnismönnum víti til vamaðar sem halda að það sé ein-
falt mál að koma íslenskri landbúnaðarframleiðslu í stór-
um stíl á erlenda markaði.
Það var á vordögum í fyrra að stofhað var til fyrirtæk-
isins af búgreinafélögum kúabænda, sauðfjárbænda og
hrossabænda. Fyrsta verkefnið var að knýja fram hækk-
un á verði nautakjöts með því að kaupa það í stórum stíl
og taka þannig af markaðinum. í þessu skyni keypti fyr-
irtækið um 340 tonn af nautakjöti á síðari hluta ársins
1994 og kom því fyrir í frystigeymslum. Eins og DV
skýrði frá fyrir skömmu eru um tveir þriðju hlutar þessa
nautakjötsflalls, eða um 240 tonn, enn í frystigeymslun-
um og liggja þar að sumra mati undir skemmdum.
Kjötframleiðendum tókst það ætlunarverk sitt með
þessum afskiptum af markaðinum að knýja fram veru-
lega hækkun á verði nautakjöts á innanlandsmarkaði
vegna minnkandi framboðs. íslenskir neytendur fengu
rækilega að finna fyrir þeirri verðhækkim strax síðast-
liðinn vetur. Jóhannes Gunnarsson, formaður Neytenda-
samtakanna, orðaði það svo í DV á sínum tíma að þetta
minnkandi framboð væri eingöngu til komið vegna
þvingunaraðgerða samtaka bænda.
Það tókst hins vegar ekki eins vel til með síðari hluta
áætlunarinnar, það er að hefja verulegan útflutning á ís-
lensku nautakjöti - þrátt fyrir hástemmdar yfirlýsingar
fyrirfram um mikla möguleika íslendinga í því efni. Far-
ið var í að úrbeina nokkum hluta nautakjötsbirgðanna
og senda um tíu tonn af sérstaklega innpökkuðum nauta-
steikum til Bandaríkjanna. Hrakfallasaga þeirrar sölu-
mennsku kemur skýrt fram í skýrslu um starfsemi Kjöt-
framleiðenda hf. sem lögð var fram á nýlegum aðalfundi
kúabænda. Upphaflegar merkingar á steikunum voru til
dæmis rangar og þurfti því að breyta þeim. Hver inn-
pökkuð steik var nokkru léttari en til stóð og þurfti því
að vigta allt kjötið og merkja það upp á nýtt. Og þegar
kjötið komst loks á markað þótti það frekar seigt.
Jónas Þór kjötverkandi orðaði það svo í viðtali við DV
að „öil púðurskot kúabænda á undanfórnum misserum
hafa verið á kostnað íslenskra neytenda. Þessi skot hafa
verið mörg, stór og kostnaðarsöm.“
Þótt bændur tali sjálfir um að þessi útflutningur til
Bandaríkjanna hafl verið „stórkostlegur áfangi fyrir
bændur“, eins og það heitir í áðurnefndri skýrslu, er
ljóst að hér var um misheppnaða aðgerð að ræða enda
hefur útflutningnum verið hætt. Torfi Jónsson, slátur-
hússtjóri Hafnar-Þríhymings á Hellu, sagði í viðtali við
DV á dögunum að þessi útflutningur til Bandaríkjanna
hefði verið „alveg grátlegt dæmi um hvernig ekki á að
standa að markaðssetningu kjöts. Menn eru alltaf svo
stórtækir. Þetta er eins og ef fugláskytta færi út með
haglabyssu til að skjóta snjótittlinga.“
Það sem bændur höfðu hins vegar upp úr þessum að-
gerðum var fyrst og fremst að hafa óeðlileg áhrif á inn-
anlandsmarkaðinn og knýja með þeim hætti fram veru-
lega verðhækkun á nautakjöti til íslenskra neytenda. Og
í kjötgeymslum framleiðenda bíða enn um 240 tonn af
ársgömlu nautakjöti sem hefðu auðvitað átt að koma á
innanlandsmarkað síðastliðinn vetur. Þetta kjöt er nú
orðið að gamalli og þar af leiðandi mun lakari vöru.
Vitið þér enn, eða hvað?
Elías Snæland Jónsson
Hinn 14. júní 1993 gaf Al-
þjóðadómstóllinn í Haag út op-
inbera fréttatilkynningu um að
hann hefði fellt úrskurð í deilu
Danmerkur og Noregs um
botnsgrunns- og veiðiréttindi á
svæðinu milli Grænlands og
Jan Mayen. - Sjá meðfylgjandi
mynd.
Miðlínu hafnað
Dómstóllinn fjallaði aðeins
um veiðiréttindi á loðnu.
Þar sem strandlengja Græn-
lands er um nífalt lengri (þótt
hún sé óbyggileg og lokuð af ísi
mestan hluta ársins. ÖÁ.) en
strandlengja Jan Mayen kemur
ekki til greina að nota miðlínu
milli landanna. Línan verður
aö liggja nær Jan Mayen, segir
dómstóllinn. Danmörk gerði
kröfu um viðurkenningu á 200
mílna fiskilögsögu frá Græn-
landi en Noregur um miðlínu.
Hvorutveggja var hafnað af
dómstólnum. Af þessu leiðir að
200 mílna fiskilögsögu hefir ver-
ið hafnað við Jan Mayen, bæði
í átt til Grænlands og til ís-
lands.
Loðnusamningurinn milli ís-
lands og Noregs frá 1980 viður-
kenndi 200 mílna fiskilögsögu
íslands í átt til Jan Mayen, sem
jafnframt er viðurkenning á að
Jan Mayen hafi ekki slíka lög-
sögu. Þessa samningsákvæðis
10° V

10° V
Noregshaf
Jan Mayen
íslandshaf
‘Kolbeinsey
Alþjóðadómstóllinn í Haag:
Jan Mayen
er getið í dómi Alþjóöadómstólsins
og það þannig viðurkennt af hon-
um. Miðlínu er hafnaö við Jan
Mayen, bæði í átt til íslands og til
Grænlands. Athygli vekur að á
uppdrættinum er Grænlandshafið
nefnt Danmerkursund og hafið NA
af íslandi er nefnt Norska hafið.
Ekkert íslandshaf er til hjá Al-
þjóðadómstólnum.
Varðandi efnahagsleg rök eða
byggðir segir í dómnum: „Réttur-
inn ályktar því að við ákvörðun
markalínu í þessu tilfelli sé ekki
ástæða til að taka tillit til eðlis tak-
markaðrar byggðar á Jan Mayen
eða hagrænna þátta byggða sem
hafi áhrif á þessar aðstæður.“ í
framhaidi af þessari staðhæfingu,
sem er í algjörri andstööu við við-
urkenndar reglur hafréttarins nú,
býr dómstóllinn síðan til uppdrátt
þann sem lagður er til grundvallar
úrskurðinum. Um þétta segir
Fischer, sérskipaður -ad hoc- dóm-
ari, að úrskurðurinn sé „tilbúning-
ur og án grundvöllunar í alþjóða-
lögum.“
Ráðherra undrast
Þetta er sá grundvöllur, sem
Norðmenn byggja reglugerð sína
um 200 mílna lögsögu á, bæði við
Jan Mayen, Svalbarða og Bjarnar-
ey. Utanríkisráðuneytið og fiski-
ráðuneytið hér hafa ekki haft fyrir
því að kynna landsmönnum þenn-
an veika grundvöll undir yfir-
gangsstefnu Norðmanna og sjálfur
Kjallarinn
Öriundur Ásgeirsson
fyrrv. forstjóri Olís
dómurinn eða útdráttur hans hefir
ekki verið þýddur á íslensku. Þessi
ráðuneyti hafa látið nægja að
stríðsmennirnir á Þórshöfn færu
sínu fram í orði og verki gagnvart
Norðmönnum.
ísland hefir ekki aðstöðu né
vilja til að standa í stríðsleikjum
við nágranna sína en verður að
halda fram málstað sínum með til-
vísun til alþjóðalaga. Það þjónar
ekki íslenskum málstað að guggna
fyrir ofbeldi Norömanna í Norður-
hafinu. Norðmenn vita af veik-
leika sínum í stöðunni og þess
vegna reyna þeir að afla sér stuðn-
ings bæði Rússa og nú síðast með
viðræðum við Önnu Bonito, fram-
kvæmdastjóra fiskveiða Evrópu-
bandalagsins. Viðbrögð íslenzka
fiskiráðherrans er að undrast
þetta framtak Norðmanna í ís-
lenska Sjónvarpinu. Island er að
tapa rétti sínum til fiskveiða í
Norðurhafinu vegna aðgerðaleysis
ráðamanna hér.
í séráliti sínu styður Fischer þá
skoðun að fiskilögsaga verður að
byggjast á nýtingu íbúa viðkom-
hvorki við um Jan Mayen né
Bjarnarey, sem bæði eru óbyggð
eyðisker, eins og Rockall. Það
sama ætti einnig að gilda um Sval-
barða. Það er kominn tími til að
menn geri eitthvað í málunum.
Önundur Ásgeirsson.
andi lands, bls. 4, 7. mgr. Þetta á
„ísland hefir ekki aðstööu né vilja til að L
standa í stríðsleikjum við nágranna sína 8
en verður að halda fram málstað sínum
með tilvísun til alþjóðalaga.“
Skoðanir annarra
A launaskrá
hjá Ríkisendurskoðun
„Þegar leitað er skýringa á því, af hverju þing-
menn dúkkuðu allt í einu upp á launaskrá hjá Rík-
isendurskoðun, fást þær engar . . . Það er náttúr-
lega grátbroslegt að horfa upp á virðulega þing-
menn skammast sín svo fyrir blankheitin - og
hræðast svo almenningsálitið - að þeir grípa til því-
líkra úrræða. Sorglegast er þó að Ríkisendurskoð-
un skuli taka þátt í þessum sóðaskap.“
Úr forystugrein Helgarpóstsins 21. sept.
Fjárdráttur í fyrirtækjum
„Mýmörg dæmi eru um ,það að fyrirtækjum sé
haldið í rekstri og standi skil á sköttum sínum og
staðgreiðslu starfsmanna til ríkisins - en trassi að
greiða í lífeyrissjóði og til stéttarfélaga. Stundi fjár-
drátt með öðrum orðum. í mörgum tilfellum draga
þessi sömu fyrirtæki fram úr hófi að standa skil á
launum . . . Það er óforsvaranlegt að svíkja við-
skiptamenn sína og hið opinbera, en ekki síður al-
varlegt að standa ekki skil á greiðslum fyrir vinnu-
framlag. Það er sameiginlegur hagur allra, atvinnu-
lífs, hins opinbera og launþega."
Úr forystugrein Viðskiptablaðsins 20. sept.
Grundvallaratriði hermennsku
„Það var alltaf fólgin mótsögn í hugmyndinni
„Aldrei her í landinu á friðartímum", því einmitt þá
skyldi hann vera þar og undirbúa sig sem kostur er.
Honum verður ekki rubbað upp þegar á þarf að
halda . . . Þau grundvallaratriði sem í upphafi þarf
að skoða og taka afstöðu til áður en íslenskur her
yrði stofnaður væru til að byrja með helst rædd af
viti hjá Siðfræðistofnun Háskólans ef íslendingar
eiga ekki að sitja uppi með umbúðir án innihalds."
Jón Sveinsson í Alþbl. 21. sept.