Dagblaðið Vísir - DV - 07.10.1995, Page 12

Dagblaðið Vísir - DV - 07.10.1995, Page 12
LAUGARDAGUR 7. OKTÓBER 1995 12 erlend bóksjá Metsölukiljur 1 ••••••••••••••« Bretland ÍSkáídsögur: 1. Davld Guterson: Snow Falllng on Cedars. 2. Tom Clancy: Debt of Honour. 3. Maeve Blnchy: The Glass Lake. 4. Patrlcia D. Cornwell: The Body Farm. 5. Barbara Taylor Bradford: Everythlng to Gain. 6. Stephen Klng: Insomnla. 7. Josephlne Cox: A Llttle Badness. 8. John Irving: A Son of the Clrcus. 9. Robert James Waller: The Bridges of Madison County. 10. Danlelle Steel: Accldent. Rit almenns eölis: : 1. lan Botham: Botham: My Autobiography. i 2. Andy McNab: Bravo Two Zero. 3. Blll Bryson: Made ln Amerlca. 4. Rlchard Preston: The Hot Zone. 5. Alan Bennett: Wrlting Home. 6. Jung Chang: Wlld Swans. 7. Blll Bryson: The Lost Contlnent. 8. Peter de la Billiére: Looklng for Trouble. 9. Stephen Hwklng: A Brlef Hlstory of Tlme. 10. J. Lowell & J. Kluger: Apollo 13. (Byggt á Tho Sunday Tlmes) Danmörk 1. Jung Chang: Vllde svaner. 2. Barbara Vine: Astas bog. 3. Robert J. Waller: Broerne I Madlson County. 4. Allce Hoffmann: Lysenes nat. 5. Francesco Alberonl: Erotlk. 16. Peter Hoeg: De máske egnede. 7. Llse Norgaard: Kun en pige. (Byggt á Polltlken Sondag) Fimm skáldsögur í leit að Booker Það hefur vakið verulega athygli í Bretlandi síðustu daga að dómnefnd eftirsóttustu bókmenntaverðlauna landsins, sem kennd eru við Booker- fyrirtækið, töldu einungis 5 af 141 nýrri skáldsögu ársins þess virði að komast í úrslit keppninnar — en venjulega hafa sex skáldsögur verið valdar í þann úrvalsflokk. Einkum þótti þetta merkilegt vegna þess að ein umtalaðasta skáldsaga ársins, The Information eftir Marin Amis, er ekki meðal þeirra fimm sem vald- ar voru. En það eru sumsé fimm skáldsög- ur sem keppa um verðlaunin, sem jafngilda rúmum tveimur milljón- um íslenskra króna. í hópi höfund- anna er ein kona og tveir fyrrver- andi Booker-verðlaunahafar. Rushdie og Unsworth Þar ber fyrstan að nefna Salman Rushdie, sem verið hefur i felum síðustu árin vegna dauðadóms sem erkiklerkar í íran kváðu upp yfir honum vegna skáldsögunnar Söngv- ar Satans. Rushdie hlaut Booker-verðlaunin árið 1981 fyrir fyrstu skáldsögu sína, Midnight Children. Nú er hann tilnefndur fyrir nýjasta rit- verk sitt, The Moor’s Last Sigh, sem sagt var frá í Erlendri bóksjá fyrir skömmu. Margir spá honum líka sigri að þessu sinni. Annar fyrrverandi Booker-verð- launahafl á líka skáldsögu í úrslita- keppninni að þessu sinni. Það er Barry Unsworth sem var annar tveggja sigurvegara árið 1992 fyrir sögu um þrælaverslun, Sacret Hun- Salman Rushdie: flestir spá því að hann hljóti Booker-verðlaunin Umsjón Elías Snæland Jónsson ger. Unsworth, sem er 65 ára, fædd- ist í breskum námubæ en býr nú ásamt konu sinni á Ítalíu. Nýja sag- an hans nefnist Morality Play, ger- ist á fjórtándu öld, fjallar um rann- sókn á morði á ungum dreng og sið- laust réttarfar í því máli. Skáldsaga um fyrra heimsstríð Pat Barker er eina konan í þess- um flmm manna hópi. Hún er 52 ára og starfaði sem framhaldsskóla- kennari áður en hún fór að skrifa sögur. Hún hlaut verðlaun breska blaðsins Guardian árið 1993 fyrir skáldsöguna The Eye in the Door. Barker er nú tilnefnd fyrir The Ghost Road, sem er þriðja skáldsaga hennar sem gerist í fyrri heims- styrjöldinni. Höfuðpersónurnar eru liðsforingi í breska hernum og sál- fræðingur sem hefur hann til með- ferðar. Hinir tveir höfundarnir koma úr ólíkumattum. Annar er Justin Cartwright, en skáldsaga hans nefnist In Every Face I Meet. Hann fæddist í Suður- Afríku, hlaut menntun sina í Banda- ríkjunum og Oxford, en hefur nú að- setur í London ásamt konu sinni og tveimur börnum þeirra. Saga hans segir frá hversdagslegum Englend- ingi sem lendir í hræðilegri martröð. Hinn er Tim Winton, 35 ára að aldri, fæddur í Perth í Ástralíu og býr með konu sinni og þremur börnum í afskekktu sjávarþorpi þar í landi. Hann hefur þegar sent frá sér 13 bækur, þar af nokkrar skáld- sögur og smásagnasöfn. í tilnefndu sögunni, sem nefnist The Riders, er sagt frá Fred Scully sem ætlar að flytja ásamt konu sinni og dóttur frá Ástralíu til Irlands. En konan mæt- ir ekki á flugvöllinn með dótturina og þegar Scully fer að leita þeirra víða um Evrópu áttar hann sig á því hversu lítið hann þekkir i raun eig- inkonu sína. Booker-verðlaunin verða afhent 7. nóvember næstkomandi. Metsölukiljur Bandaríkin Skáldsögur: 1. Sidney Sheldon: Nothlng Lasts Forever. 2 Patrlcla Cornwell: The Body Farm. 3. Stephen Klng: Insomnla. 4. Carol Shlelds: The Stone Dlaries. 5. Celeb Carr: The Alienlst. 6. Danlelle Steel: Wings. 7. Tom Clancy: Debt of Honor. 8. Judlth Mlchael: A Tangled Web. 9. Phllllp Margolin: | The Last Innocent Man. j 10. K.E. Woodlwlss og ftelri: | Three Weddings and a Klss. (11. Roger MacBride Allen: Showdown at Centerpoint. 12 John Grlsham: ÍThe Chamber. 13. Sandra Brown: Prime Tlme. 14. Ellzabeth George: Playlng for the Ashes. 15. John T. Lescroart: The 13th Juror. Rit almenns eölis: 1. Tim Allen: Don’t Stand to Close To a Naked Man. 2. Richard Preston: The Hot Zone. 3. Mary Plpher: Reviving Ophella. 4. Thomas Moore: Care of the Soul. 5. Caleb Carr: The Allenlst. 6. J. Lovell & J. Kluger: Apollo 13. 7. B.J. Eadie & C. Taylor: Embraced by the Llght. 8. M. Scott Peck: The Road Less Travelled. 9. LouAnne Johnson: Dangerous Minds. 10. Maya Angelou: I Know why the Caged Bird Sings. < 11. Jill Ker Conway: True North. 12. Delany, Delany & Hearth: Havlng Our Say. 13. Balley Whlte: Mama Makes up Her Mind. 14. Hope Edelman: Motherless Daughters. 15. Lao Tzu: Tao Te Ching. (Byggt á New Vork Tlmes Book Revlew) | Svínamergurinn góður IVísindamönnum hefúr tekist að fá prímata, en maðurinn tilheyrir þeim, sem fékk beinmerg úr svíni græddan í sig, til að lifa í þrjú hundruð daga. Það er met. Þetta opnar dyrnar fyrir nýrri tækni svo að hægt verði að græða líffæri úr svínum í menn. „Þó svo að miklar rannsóknir séu framundan benda gögnin til þess að aðferð okkar geti leitt til öruggrar lausnar á bráðum 1 skorti á líffærum fyrir sjúklinga ; sem þurfa lífsnauðsynlega á þeim að halda,“ segir David i Sachs, yfirmaður líffræðirannsókna á líf- færaflutningadeild Massachu- setts sjúkrahússins í Boston. Til þessa hefur aðeins tekist að halda þeim, sem hafa fengið ; liffæri úr öðrum tegundum, á lífl í tuttugu daga. Þröngum æðum að kenna Finnskur læknir, Leena : Kaúppila, segir að þröngar æðar kunni að vera orsökin fyrir ; verkjum í mjóhrygg. Slíkir verkir kosta fyrirtæki mikið fé i vegna fjarvista starfsmanna. Leena, sem er meinafræðingur við Helsinkiháskóla, segir að ■ krufning hafi leitt í Ijós að æða- þrengingar séu algengari hjá i þeim sem höfðu kvartað undan bakverkjum í lifanda lifi. Frá þessu var skýrt í breska : læknablaðinu Lancet. Umsjón Guðlaugur Bergmundsson Síþreytan tengd of lágum blóðþrýstingi Síþreyta er dularfullur sjúkdóm- ur sem lengi hefur valdið vísinda- mönnum heilabrotum. Eins og nafnið bendir til eru þeir sem af honum þjást sífellt þreytt- ir og í versta falli rúm- liggjandi. Nú hafa komið fram vísbendingar um að síþreytan kunni að tengjast algengum kvilla sem veldur því að líkaminn stýrir blóðþrýst- ingnum ekki rétt. ( Vísindamenn við Johns Hopkins háskólann i Bandaríkjunum rannsökuðu 23 sjúklinga sem þjáð- úst af síþreytu en 22 þeirra höfðu of lágan blóðþrýsting. Sextán þeirra sýndu batamerki við meðferð sem fólst í aukinni salt- og vökvainn- töku til viðbótar við hefð- bundin lyf til að koma lagi blóðþrýstinginn. „Það er mjög sterkt samband þarna á milli,“ segir Hugh Calkins, aðalhöfundur greinar sem birtist um rannsóknina. Níu sjúklinganna, sem tóku þátt í rannsókninni, skýrðu frá því að ein- kenni þeirra hefðu horfið með öllu. Margir sjúklinganna sögðust hafa forðast salt til að bæta mataræði sitt en að sögn vísindamanna kann það að hafa átt þátt í blóðþrýstingsvand- ræðunum. Hugh Calkins varar við því að niðurstöður rannsóknarinnar séu aðeins til bráðabirgða. Því þurfi að fá þær staðfestar í viðameiri rann- sókn áður en farið verði að beita að- ferðinni til að lækna síþreytusjúk- linga í Bandaríkjunum. Um ein milljón Bandaríkjamanna þjáist af kvillanum. Ef niðurstöður vísindamannanna við Johns Hopkins eru sann- reyndar munþu þær stað- festa að ákveðinn hópur manna eigi á hættu að fá síþreytueinkenni vegna þess að líkami þeirra stjórnar blóð- þrýstingnum ekki rétt. Síþreytan hefur gjarnan verið nefnd „uppaflensa". Það er oft ungt fólk sem verður fyrir barðinu á henni þegar það er að ná sér eftir einhvern veirusjúkdóm. Sjúk- lingar verða þreklitlir, vankaðir og eiga erfitt með að einbeita sér. Sí- þreyta varir, samkvæmt skilgreiningu, í að minnsta kosti sex mánuði en plagar sjúk- linga þó oft í mörg ár. Ekki hefur fundist nein veira sem veldur sjúkdómnum þrátt fyrir margar tilraunir vísindamanna um heim allan til að leita hennar. Þess- ar nýju uppgötvanir munu þó áreið- anlega verða til þess að margar til- gátur munu verða settar fram og prófaðar. 100 desíbel hættulaus Mikill hávaði er ekki einasta hvimleiður heldur getur hann ; einnig skaðað heyrnina. Hins vegar er hægt að þjálfa upp mótstöðuafl heyrnarinnar. Þannig er heym unglinga, sem hlusta á tónlist, betri en þeirra sem ekki hlusta. | „Skýringuna er að finna í | innra eyranu þar sem hægt er í að bæta vöðvastarfsemi ákveð- inna heyrnarfrumna,“ segir | sænski heyrnarfræðingurinn Per-Anders Hellström í Gauta- I borg. Hann segir að hljóðstyrkur allt að 100 desíbelum sé ekki skaðlegur þótt fullorðið fólk eigi kannski erfitt með að skilja það þar sem það njóti ekki há- værrar tónlistar. Hellström seg- ir að unglingarnir þoli vel og njóti tónlistar sem er tíu desí- belum háværari en það sem hinir fullorðnu þola. Dýna afstýrir legusárum Norskur verkfræðingur, Audun Haugs, hefur fundið upp nýja tegund rúmdýnu sem kem- ur í veg fyrir að sjúklingar fái legusár. Dýna þessi er gerð úr plötu af járnbentum einingum og er lag af loftrýmum ofan á. Þegar ; rýmin eru fyllt af lofti sveigist ; dýnan en hún flest svo út þegar loftið er tæmt af. Sjúklingarnir geta sjálfir stjórnað hreyfingun- um í undirlaginu. Uppfinningamaðurinn segir' að dýnan sé ómetanleg fyrir þá | sjúklinga sem fá umönnun á eigin heúnili.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.