Dagblaðið Vísir - DV - 21.02.1996, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 21. FEBRUAR 1996
15
Linir haröjaxlar
Þegar ég var bam töluðu menn
þannig um sig og fortíðina að við
íslendingar höfum löngum bitið
klakann en bætt það upp með lýsi.
Ég skildi þetta viöhorf í eiginlegri
merkingu og líka sem lýsingu á
þjóð sem hefur kappkostað að tóra
fremur en að brjótast fram til bita-
stærri hluta en klakans sem er
hægt að finna hvarvetna í vetrar-
ríkinu. En fólk með þannig lífssýn
var að minnsta kosti duglegt,
hraust og harðjaxlar.
Litlaus lopahönk
Nú er öldin önnur. Tannslit þjá-
ir harðjaxla frá barnsaldri og
menntunin í landinu virðist hafa
það eina takmark að skapa sjúk-
dóma fyrir alla. Eru það afleiðing-
arnar af mjúku stefnunni sem átti
að leysa íslenska þrjótinn af
hólmi? Fyrir bragðið hefur flest
orðið, ekki siðfágun, heldur eins
konar ýtinn lopi. Og kurteisi hefur
verið ruglað saman við skoðana-
leysi og tilgerð.
íslenskar samræður eru núna
sem sálarlaus, innantóm og litlaus
lopahönk, sem ekkert er hægt að
prjóna úr af viti. Listimar eru
lopi. Málarar mála lopamálverk.
Efni bókmenntanna er sem hekl-
aður lopi handa lopalegu fólki með
eintóm andleg lykkjuföll þegar það
skríður úr lopaskólum. Kannski
væri þetta í lagi væri lopinn inn-
lendur frá Álafossi, en íslenska
sauðkindin er dauð á þessu sviði,
þó sauðshátturinn ríki hvarvetna
nema á loðnuskipunum.
Hefðum við ekki Svisslendinga
til að stjórna álverum og skapa
verkafólki trygga atvinnu í landi
væri ekkert við að vera annað en
fiskurinn. Meira að segja íslenska
vatnið hefur farið í vaskinn í
höndunum á sölumönnum okkar í
útlöndum.
Veikindaiðnaöurinn
Þó er ein atvinnugrein sem ís-
lenskt menntafólk lætur blómgast
innanlands: veikindaiðnaðurinn.
„Nú bíður þessi næstum beinlausa þjóð
eftir að sjúki hryggurinn verði tekinn úr
henni og mjúkt brjósk (frá Brússel?) látið
í staðinn.“
Kjallarinn
Guðbergur Bergsson
rithöfundur
Hæfileikar þess virðast helst felast
í því að geta notað mjúka tann-
lopann sinn til þess að telja öðrum
trú um, að þeir séu sjúkfr. Síðan
er þeim kennt að krefjast þjónustu
fræðimennsku þeirra. Menntun
hér á landi hefur varla skapað sér
önnur tækifæri en til starfa í veik-
indaiðnaði eða við fjölmiðla.
Heilbrigðisstéttir hafa sprottið
upp eins og gorkúlur, líkar sjón-
um sem máltækið segir að taki
löngum við. Þar drukknar lært
fólk nema það sem flýr land. Og
frelsi verkakvenna kemur helst
fram í því að fara til starfa á
sjúkrahafsjónum. Því aðeins lærð-
ar pabbastelpur komast á þing.
Svo krakkarnir liggja í hassinu
heima. Aftur á móti hefur stór
hluti millistéttarinnar til dundurs
sér að vera mæddur á vegum
ímyndunarveikinnar og heimtar
skilning af sál- og félagsfræðing-
um.
Nú bíður þessi næstum bein-
lausa þjóð eftir að sjúki hryggur-
inn verði tekinn úr henni og
mjúkt brjósk (frá Brussel?) látið i
staðinn.
Guðbergur Bergsson
„Frelsi verkakvenna kemur helst fram í því að fara til starfa á sjúkrahafsjónum," segir Guðbergur í m.a. grein
sinni. - Sjúkraliðar funda til að boða harðar aðgerðir.
Studentaráð - óháð og frjálst
Á morgun verður gengið til
kosninga í Háskóla íslands. Stúd-
entar hafa haft tíma til að kynna
sér málin, lesið blöðin, mætt á
fundi, rætt við.frambjóðendur og
eru nú á þeim tímapunkti að gera
upp hug sinn. í samtölum mínum
við stúdenta undanfarið hef ég
orðið vör við að mörgum þykja
skilin milli fylkinganna óljós og
þær hafi' sömu málin á stefnu-
skránni. Báðar berjast fyrir að
bókhlaðan sé lengur opin, báðar
segjast leggja áherslu á atvinnu-
mál og báðar hafa sömu markmið
í lánamálum.
Um höfuðmál kosninganna, það
sem fólk raunverulega kýs um, er
engin sátt. Stöðu Stúdentaráðs í
háskólasamfélaginu. Er Stúdenta-
ráð hagsmunafélag nemenda sem
þiggur umboð sitt frá þeim eða
hluti af stjórnsýslu Háskólans,
skúffa í skrifborði rektors?
Félag eða ekki félag?
Umræðunni um félagafrelsi hef-
ur vaxið fiskur um hrygg í seinni
tíð, hérlendis sem erlendis, og má
í því sambandi nefna lögfestingu
stjórnarskrárákvæðis sem kveður
á um að engan megi skylda til að-
ildar í félagi. Stúdentaráð Háskóla
íslands hefur ekki farið varhluta
af þeim umræðum en háværar
raddir hafa verið uppi um að gefa
skuli aðild að ráðinu frjálsa og
hefur Vaka beitt sér mjög í þá átt.
Rökin eru margþætt. Fyrir utan
mannréttindaþáttinn veitir þetta
ráðinu aðhald og gerir þaö þar að
auki trúverðugra í augum ann-
arra.
Andmæli Röskvumanna eru
óljós í meira lagi. Þau hengja sig í
Kjallarinn
Margrét Leósdóttir
situr í 3. sæti lista
Vöku til Stúdentaráðs
það að Stúdentaráð sé ekki félag
heldur fulltrúasamkoma sem
starfar í umboði skólayfirvalda.
Enn höfum við ekki fengið útskýr-
ingu hvað í því felst. Á hinn bóg-
inn hníga öll rök að því að Stúd-
entaráð sé félag. Það var stofnað af
stúdentum á sínum tíma, hefur
alltaf starfað sjálfstætt en ekki
haft með höndum nein verkefni
sem eru lögákveðin skylduverk-
efni Háskólans, m.ö.o. engin rösk-
un yrði á starfi skólans þótt Stúd-
entaráö legði upp laupana. Kröfur
Vöku um frjálsa aðild fengu byr í
seglin i fyrrravor þegar umboðs-
maður Alþingis kvað upp þann úr-
skurð að gjaldtakan til SHÍ væri
ólögmæt, hún ætti sér enga laga-
stoð.
í þessari stöðu hefði Stúdenta-
ráðsmeirihlutinn vitaskuld átt að
gefa aðildina að Stúdentaráði
frjálsa strax. Svo fór þó ekki því í
stað þess að gera það fór núver-
andi meirihluti á bak við umbjóð-
endur sína og gerði samning við
Háskólaráð þess efnis að ráðið
myndi taka að sér ákveðin verk-
efni gegn því að Háskólinn myndi
borga ráðinu 2175 kr. á hvem
skráðan nemanda í skólanum.
Með þessum samningi telur
Vaka að ráðist sé að grundvallar-
hugmyndum Stúdentaráðs.
Óþægileg staða
Ráðið hefur ekki lengur síðasta
orðið um það hvernig féð frá stúd-
entum er nýtt heldur Háskólaráð.
Þetta er auðvitað neyðarúrræði til
þess að komast fram hjá félaga-
frelsissjónarmiðunum bakdyra-
megin því með þessu starfar Stúd-
entaráð ekki lengur sem sjálfstætt
félag í umboði félagsmanna sinna
því ákvörðunarvaldið hefur í
veigamiklum atriðum verið fram-
selt háskólayfirvöldum.
Hagsmunabarátta Stúdentaráðs
beinist einkum gegn tveimur aðil-
um, ríkisvaldinu og Háskólanum
sjálfum. Sú staða hlýtur að vera
óþægileg fýrir ráðið að fjöregg
þess, ráðstöfun fjárhagsins, er
ekki í höndum ráðsins heldur hjá
þeim sem hagsmunabaráttan bein-
ist gegn, skólayfirvöldum. Verk-
takasamningur Stúdentaráðs við
stjómsýslu skólans dregur því
tennurnar úr ráðinu. Barátta þess
við skólayfirvöld getur ekki orðið
annað en máttlaus því að að mati
Röskvumanna starfar Stúdentaráð
í umboði skólans. Hvernig er hægt
að berjast við umbjóðanda sinn?
Þú slærð ekki á höndina á þeim
sem réttir þér brauðið. Aö sama
skapi er mjög ótrúverðugt af
meirihluta félagshyggjufólks að
berjast gegn skólagjöldum á sama
tíma og hann fær hluta af þeim.
Það er eins og að segja að það sé
ljótt að stela en í lagi fái maður
hluta af ránsfengnum
Vaka mun gefa aðild frjálsa
Vaka lofar því að komist félagiö
til valda verði það fyrsta verk þess
að segja samningum við skólayfir-
völd upp og gefa aðild að ráðinu
frjálsa. Þannig endurheimta stúd-
entar öflugt hagsmunafélag sem
starfar í umboði þeirra, ekki há-
skólayfirvalda, vinnur verk í þágu
stúdenta, ekki stjómsýslu skólans.
Aðeins þannig verður Stúdentaráð
frjálst og engum háð nema félags-
mönnum sínum.
Margrét Leósdóttir
„Er Stúdentaráð hagsmunafélag nemenda
sem þiggur umboð sitt frá þeim eða hluti
af stjórnsýslu Háskólans, skúffa í skrif-
borði rektors?“
Með og á
móti
Námsmenn flýja því dýrt
er að búa í Kópavogi
Pólitísk stefna
„Bæjarfull-
trúar Alþýðu-
flokks hafa
tvisvar flutt
tillögu um hú-
saleigubætur
og hún hefúr
verið felld
vegna þess að
hinn pólitíski
meirihluti í
Kópavogi hef-
ur þá stefnu að
það eigi að setja fjármagnið í
annað en það að hjálpa fólki. Þar
tekur hann verklegar fram-
kvæmdir fram yfir og þar krist-
allast grundvaUarmunurinn á
stefnu Alþýðuflokks og Sjálf-
stæðisflokks. Þetta er ekkert
annað en pólitísk ákvörðun.
Menn mega ekki gleyma því að
húsaleigubætur eru greiddar
60% af ríkinu og 40% af bænum
og þar með eru Sjálfstæðisflokk-
ur og Framsóknarflokkur búnir
að taka þá ákvörðun að ríkið
megi ekki styrkja leigjendur í
Kópavogi.
Sú ákvörðun að hafa ekki nið-
urgreiðslu á dagvistargjöldum
fyrir námsmenn er líka pólitísk.
Það er mjög fróðlegt fyrir ungt
fólk að velta því fyrir sér að
næststærsta sveitarfélag á land-
inu hefur ekki áhuga á því aö fá
inn í bæinn ungt námsfólk í
sambúð sem þarf að leigja sér
húsnæði og er að byrja búskap.
Við erum ósammála þessu. Við
höfum lagt áherslu á að breyta
þessari stefnu. Það verður bara
ekki gert fyrr en í næstu kosn-
ingum. Menn verða bara að
muna þetta þá.“
Þetta er mikil
einföldun
„Þetta er
mikil einföld-
un. Á sínum
tima gerði
Reykjavíkur-
borg sam-
komulag við
stúdenta um
að yfirtaka
rekstur leik-
skóla stúdenta
gegn því að
þeir fengju af-
slátt af dagvistargjöldum í
Reykjavík. Kópavogur veitir
slíkan afslátt ekki og þegar við
skoðuðum þetta síðast var af-
koma stúdenta betri en margra
annarra fjölskyldna. Á þeirri for-
sendu töldum við okkur ekki
fært að verða við óskum stúd-
enta um að veita þennan afslátt
þegar þær komu síðast til um-
fjöllunar. Engar þær upplýsing-
ar hafa komið á okkar borð sem
hafa breytt þessari afstöðu.
Við höfum ákveðið aö greiða
ekki húsaleigubætur á þessu ári.
Okkur finnst óeðlilega að húsa-
leigubótunum staðið af hálfu rík-
isvaldsins, sérstaklega að það
skuli ekki veittir tekjustofnar til
að mæta þessum útgjöldum. Að-
alatriðið í dag er kannski aö rík-
ið hefur fært verkefni yfir til
sveitarfélaga í stómm stíl en
ekki fært tekjustofna með og það
þyrfti að endurskoða. Verði hins
vegar sett lagaákvæði um að
sveitarfélögum sé skylt að greiða
þessar bætur mun Kópavogsbær
að sjálfsögðu greiða þær eins og
aðrir.“ -GHS
Kjallarahöfundar
Æskilegt er að kjaUaragreinar
berist á tölvudiski eða á netinu.
Hætt er viö að birting annarra
kjallaragreina tefjist.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@centrum.is
Bragl Michaelsson,
bæjarfulltrúi Sjált-
stæðisflokks.
Guðmundur Odds-
son, bæjarfulltrú!
Alþýðuflokks.