Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.1996, Blaðsíða 10

10
LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 1996 JjV
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaaur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aöstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@oentrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftanrerð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarbiað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins f stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Út úr vítahringnum
Gagnleg umræða hefur farið fram um dapurlegt
ástand í skólamálum íslendinga eftir að tilkynnt var um
niðurstöður alþjóðlegrar könnunar um árangur 12 og 13
ára nemenda í raungreinum. Meðalnámsárangur ís-
lenskra nemenda í 8. bekk í stærðfræði setti þjóðina þar
sem kunnugt er í 32. sæti af 41 mögulegu.
Þessi slaki árangur virðist hafa komið landsmönnum
almennt mjög á óvart. Ein ástæðan er vafalaust sú að
það hefur ríkt leynd yfir upplýsingum um þann árangur
sem kennsla í skólum landsins skilar - eða skilar ekki.
Dæmigert þar um er sú staðreynd að fyrir fjórum
árum lágu fyrir í menntamálaráðuneytinu upplýsingar
um slæma stöðu íslenskra barna í raungreinum, byggð-
ar á sérstakri könnun sem gerð var í 5. og 9. bekk grunn-
skólans. Ráðuneytið Mlyrðir að niðurstöðurnar hafi
verið sendar viðkomandi skólum. Það breytir engu um
að ekki var skýrt frá þessum dapurlegu niðurstöðum op-
inberlega. Þess vegna hófst almenn umræða um slaka
stöðu raungreina í skólakerfinu ekki fyrr en fjórum
árum síðar.
Ekki kemur á óvart að ýmsir, sem verið hafa áberandi
í kjarabaráttu kennara hin síðari ár, vísa sök á ástand-
inu frá sér og sínum og fullyrða að orsakirnar séu hjá
fjárveitingavaldinu, foreldrum eða þá þjóðfélaginu í
heild. Þetta minnir mjög á viðbrögð forystumanna
sumra illa rekinna fiskvinnslufyrirtækja sem hafa ára-
tugum saman leitað orsaka vandræða sinna hjá öðrum
en sjáifum sér.
Raungreinakennarar, sem hafa langa reynslu af veru-
leikanum innan skólakerfisins, og sumir skólamenn sem
komnir eru á efri ár, hafa hins vegar rætt málin af ein-
urð og hispursleysi. Þeir hafa lýst þeirri litlu áherslu
sem lögð hefur verið á stærðfræði og aðrar raungreinar
í skólunum og vakið athygli á þeim hjákátlegu reglum
um kennararéttindi sem koma í veg fyrir að góðir fag-
menn í raungreinum fái fastar kennarastöður nema þeir
eyði fyrst löngum tíma í svokallaða uppeldis- og kennslu-
fræði. Jón Hafsteinn Jónsson, sem kenndi stærðfræði í
33 ár við Menntaskólann á Akureyri og Verslunarskóla
íslands, lýsti því námi svo í blaðaviðtali:
„í lok 9. áratugarins kenndi ég svo með manni sem
sótti námskeið í uppeldis- og kennslufræðum. Ég man
ekki nákvæmlega hve mikill tími fór hjá honum í að
læra um þróun barnsins á fósturskeiði en þegar nám-
skeiðið var hálfnað var barnið um það bil að fæðast. Þeg-
ar hann hætti í þessu námi, skömmu áður en námskeið-
inu lauk, var bamið um það bil að komast af leikskóla-
aldrinum. Hann átti að vera að búa sig undir að kenna í
framhaldsskóla.“
Þessi lýsing hljómar eins og atriði úr leikhúsi fárán-
leikans. Að fagmenn í raungreinum, og reyndar ýmsir
aðrir góðir kennarar sem útskrifuðust með kennarapróf
áður en þetta ok var lagt á kennarastéttina, þurfi að
gangast xmdir nám af þessu tagi er auðvitað út í hött og
hefur fælt marga góða kennara frá skólunum.
Því ber sérstaklega að fagna ummælum Björns
Bjamasonar menntamálaráðherra i DV í gær en þar
gagnrýndi hann þá miklu áherslu sem lögð er á svokall-
aðar félagsvísindagreinar í kennaranáminu almennt á
kostnað raungreinanna: „Þetta gengur yfir grunn- og
framhaldsskólana og er eins konar vítahringur sem
menn verða að vinna sig út úr,“ sagði ráðherra réttilega.
Verulegar breytingar á kennaramenntun, þar sem
uppeldis- og kennslufræði er ýtt til hliðar, munu vafa-
laust skila sér í bættum námsárangri síðar meir.
Elías Snæland Jónsson
Einræðistilburðir
í framandi skjóli
Á liönu hausti hafa orðiö stjóm-
arskipti eftir úrslit kosninga í
Búlgaríu og Rúmeníu þar sem arf-
takar gömlu kommúnistaflokk-
anna hafa vikið fyrir miðílokka-
handalögum eftir slælega frammi-
stöðu við landstjórn. Slikt telst til
tíðinda á þeim slóðum og sýna
dæmin frá Hvíta-Rússlandi og
Serbíu á síðustu dögum hve lýð-
ræðislegir stjómarhættir eiga enn
erfitt uppdráttar þar eystra, þótt
sovétveldið sé hranið.
Alexander Lúkasénkó, forseti
Hvíta-Rússlands, hefur greinilega
leitað fyrirmynda hjá einvalds-
herrum millistríðsáranna við að
brjóta undir vald sitt stofnanir
rikisins. Með þjóðaratkvæði, sem
að dómi meirihluta þings Hvíta-
Rússlands, jafnt og alþjóðastofn-
ana eins og Evrópuráðsins gengur
í berhögg við gildandi stjórnar-
skrá og lýðræðisreglur, kveðst
hann nú hafa tryggt sér stöðu sem
er einstök meðal þjóðhöfðingja í
Evrópu.
Ekki er nóg með að Lúkasénkó
hafi framlengt kjörtímabil sitt á
forsetastóli um þrjú ár fram til
ársins 2001. Það að auki er hann
orðinn friðhelgur fyrir lögsóknum
um aldur og ævi hvað sem hann
aðhefst og skipar ráðherraemb-
ætti ævilahgt skyldi honum síðar
þóknast að láta forsetastólinn
lausan.
Lúkasénkó forseti telur sig nú
hafa umboð til að stofna nýtt þing
í stað þess sem stóð um hríð í vegi
fyrir valdabrölti hans, ákveða þar
fjölda þingmanna og skiptingu og
deildir og skipa hluta þingheims
að eigin geðþótta. Þá telur hann
sig hafa fengið vald til að skipa að
vild hálfan nýjan stjórnlagadóm í
stað þess fyrri sem til greina kom
að viki forsetanum frá fyrir
stjórnlagarof.
Fullyrðing Lúkasénkós og
manna hans um að 85 af hundraði
hvítrússneskra kjósenda hafi tek-
Erlend tíðindi
Magnús Tnrfi Ólafsson
ið þátt í þjóðaratkvæðagreiðsl-
unni og þar af yfir 70 af hundraði
goldið stjórnskipunartillögum
hans jáyrði er ósannreynanleg.
Fyrir atkvæðagreiðsluna vék
hann frá yfirmanni landskjör-
stjórnar og engir aðrir en stuðn-
ingsmenn forsetans fengu að
koma nærri framkvæmd þjóðarat-
kvæðagreiðslunnar og talningu at-
kvæða. Þá hefur andstæðingum
Lúkasénkós um langa hrið verið
meinaður allur aðgangur að fjöl-
miðlum.
Sama bragði er beitt sunnar í
Austur-Evrópu, þar sem Slobodan
Milosevic Serbíuforseti virðist
einkum reiða sig á einokun á fjöl-
miðlum um mestallt landið til að
dylja ólgandi óánægju með hvern-
ig hann leitast við að ónýta sigur
samfylkingar stjórnarandstöðu-
flokka í nýafstöðnum kosningum
til borgarstjóma. Ríkisfjölmiðl-
amir sem Milosevic ræður láta
eins og mótmæli með þátttöku allt
að 100.000 manna í höfuðborginni
Belgrad hafi ekki átt sér stað.
Eina óháða útvarpsstöðin, sem að-
eins nær til höfuðborgarinnar, er
trufluð, og eina útbreidda stjórn-
arandstöðublaðinu er meinað um
pappír.
Úrslit kosninga 17. nóvember
urðu þau að samfylking stjómar-
andstöðuflokka sigraði í 15 af 18
stærstu borgum Serbíu, þar á
meðal Belgrad. Næstu daga lét
Milosevic menn sína í kjörstjóm-
um og dómstólum lýsa kosninga-
úrslitin ógild og efndi til nýrra
kosninga sem hann segist hafa
unnið.
Svar stjómarandstæðinga er að
láta ekki lengur við það sitja að
mótmæla ógildingu kosningaúr-
slitanna heldur að setja á oddinn
kröfu um afsögn Milosevic.
Með aðförum sínum í borgar-
stjórnarkosningunum fer Milos-
evic að fordæmi fjandvinar síns,
Franjo Tudjmans Króatíuforseta.
Hann hefur þverskallast við að
leyfa réttkjörnum borgarstjóra úr
röðum andstæðinga sinna að taka
við embætti í höfuðborginni Za-
greb. Sömuleiðis hefur Tudjman
lagt drög að því að loka einu
óháðu sjónvarpsstöð Króatíu og
ber fyrir sig „tæknilegar ástæð-
ur“.
Einræðistilburðina viðhafa þeir
þremenningar allir í trausti þess
að framandi stórveldi haldi yfir
þeim hlífiskildi vegna valdahags-
muna sinna. Tudjman telur sér
haldast allt uppi vegna stuðnings
Þýskalands við Króatíu sem verk-
færi þýskra hagsmuna á
Balkanskaga. Milosevic þykist
óhultur fyrir alþjóðlegum þrýst-
ingi vegna þess að Bandaríkja-
stjórn vilji enga áhættu taka á að
Dayton- friðarsamkomulagið í
Bosníu riðlist. Og Lúkasénkó reið-
ir sig á fulltingi Rússlandsstjórnar
eftir að hann undirritaði viljayfir-
lýsingu um nánast samruna
Hvíta-Rússlands við Rússland.
Símamynd Reuter
Vuk Draskovic, einn af foringjum stjórnarandstöðunnar, á fjöldafundi í Belgrad.
skoðanir annarra ____
Bros er ekki nóg
f „Á 85 mínútna fundi á sunnudaginn á Filippseyj-
um varð ekki augljós árangur af viðræðum Bills
| Clintons Bandaríkjaforseta og Jiangs Zemins Kína-
forseta um ágreining þann sem ríkir milli landa
þeirra. Samt sagði Clinton að fundurinn hefði geng-
ið mjög vel og að hann hefði samþykkt gagnkvæm-
ar opinberar heimsóknir sem kínversk yfirvöld
sóttust fast eftir. Hvers vegna? Var það vegna þess
I að Jiang brosti og féllst á að taka þátt í „raunvem-
legum viðræðum" og mælti með nálarstunguaðferð
til að lækna hæsi CLintons? Hvað hefur breyst? Ef
1 eitthvað er þá eru yfirvöld í Peking farin að kúga
þjóð sína enn meira en áður.“
Úr forystugrein Washington Post 27. nóv.
Nýtt boð IRA
„Þær fregnir hafa borist að írski lýðveldisherinn,
/ IRA, sé reiðubúinn að boða á ný vopnahlé sem hann
| rauf í janúar síöastliðnum gegn því að bresk yfir-
völd leyfi Sinn Fein, pólítískum væng IRA, að taka
þátt í friðarviðræðunum. Bresk yfirvöld og allir
aðrir hafa ástæðu til að vantreysta orðum IRA og
fyrirlíta aðgerðir hans. Samt sem áður ætti að
íhuga þetta nýja boð vandlega. Ef það er raunveru-
legt er það besta tækifærið í næstum því ár til að
stöðva ofbeldið og stuðla að árangursríkum samn-
ingaviðræðum.“
Úr forystugrein New York Times 27. nóv.
Hryggbrotinn biðill
„Forseti Hvíta-Rússlands, Alexander Lúkasjenkó,
á enga æðri ósk en að land hans verði á ný innlim-
að í Móður Rússland sem öldum saman kúgaði
þennan bakgarð með harðri hendi. Lúkasjenkó lít-
ur á sjálfstæðið frá Moskvu, í kjölfar hruns Sovét-
ríkjanna 1991, sem ógæfu. Hann biðlar eins og
hryggbrotinn elskhugi til gamla kvalarans en afleitt
efnahagsástand Hvíta-Rússlands hræðir meira að
segja hörðustu haukana í Moskvu langt í burtu.“
Úr forystugrein Jyllands-Posten 26. nóv.