Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.1996, Page 4

4
MIÐVIKUDAGUR 11. DESEMBER 1996
Fréttir___________________________________________________________________________________*>v
Greiðslur úr ríkissjóði til sauðfjárbænda:
Ekki bein tengsl milli
greiðslna og framleiðslu
Forsendur beingreiðslna til kúa-
bænda og til sauðfjárbænda eru ekki
þær sömu, að sögn Sigurgeirs Þor-
geirssonar, framkvæmdastjóra
Bændasamtakanna. Beingreiðslur til
mjólkurframleiðenda eru háðar því
að þeir framleiði mjólk og fá þeir full-
ar beingreiðslur ef þeir framleiða
upp í 80% af mjólkurkvótanum.
Framleiði þeir minna skerðast
greiðslurnar stig af stigi.
Á síðasta ári var gerður búvöru-
samningur við sauðfjárbændur en í
honum felst að ekki eru lengur bein
tengsl milli framleiðslu og bein-
greiðslna. Skilyrði fyrir beingreiðsl-
um til sauðfjárbænda er tiltekin fjár-
eign þannig að fyrir hvem 100 ær-
gilda kvóta í greiðslumarki verða
menn að eiga a.m.k. 60 kindur. „Þetta
er í raun aðeins skilyrði fyrir því að
menn séu með sauðfjárbúskap og
þeir sem hættir eru búskap hætta að
fá greiðslumar,“ segir Sigurgeir.
Beingreiðslumar em, að sögn Sig-
urgeirs, eins konar arftakar niður-
greiðslnanna á heildsöluverð land-
búnaðarafurða sem viðgengust fram
til ársins 1992. Síðan var ákveðið að
færa niðurgreiðslurnar beint til
framleiðendanna sjálfra og var sú
upphæð á fjárlögum sem eymamerkt
var til niðurgreiðslnanna færð til
bændanna sem beingreiðslur. Upp-
hæðin hefur nokkuð lækkað frá því
sem var við umskiptin 1992. Sigur-
geir tekur fram að beingreiðslurnar
séu ekki alfarið hugsaðar sem fram-
leiðslustyrkir til bænda heldur þjóni
þær ekki síður þeim tilgangi að
halda niðri búvömverði til neytenda
í landinu.
Sigurgeir Þorgeirsson segir að það
sé misskilningur að ætla að flokka
bændur efnahagslega eftir því hversu
háar beingreiðslur þeir fái. Á bak við
beingreiðslur upp á t.d. 200 þúsund
krónur á mánuði eða meira séu að
stærstum hluta félagsbú, ýmist form-
lega rekin sem slík eða bú þar sem
tvær eða fleiri fjölskyldur hafi fram-
færi sitt. Þá sé þess að geta að aðeins
um þriðjungur af tekjum kúabúa telj-
ist til launa. Því sé fráleitt að líta á
200 þúsund króna beingreiðslu sem
hreinar tekjur bóndans.
Hvað varðar þá bændur sem hafa
lægstu beingreiðslumar segir Sigur-
geir að þeir séu flestir sauðíjárbænd-
ur og mjög margir af þeim hafi ein-
hverjar hliðartekjur og mismiklar.
Megintekjur þessara manna séu af
allt ööm en sauðfjárrækt. í hópi
sauðfjárbænda sé bæði um að ræða
menn sem stunda búskap einvörð-
ungu og hafa allar tekjur sínar af
honum en einnig fyrirfinnist tóm-
stundabændur með mjög lítinn eða
lágmarksbúskap til að geta notið
beingreiðslna og allt þar í milli.
Sigurgeir segir að þótt sjálfsagt
megi frnna einhverja fylgni milli
upphæðar beingreiðslna og afkomu
bænda þá sé hún ekki sterk og ekki
sé hægt að nota beingreiðsluflokka,
eins og gengið var út frá í fyrirspum
Svanfríðar Jónasdóttur alþingis-
manns á Alþingi nýlega, til þess að
meta fjárhagsafkomu bænda al-
mennt. -SÁ
Beingreiöslur og niðurgreiðslur:
Kostar 5,3
milljarða á ári
- atvinnuleysið kostar 2,8 milljarða
Mismunur á bótum
- atvinnulausra og bænda 1995 -
120.000 krönur ;---. ■ ----£
103.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
Meðalbætur á mán.
•Mlöaö vlö 70% meöalbótarött

Fjöldi
•psms
Fjöldi bænda
á beingreidslum
er 3.636
Mebalbelngrelbslur á mán.
IÐV
Kostnaðinn verður að lækka
- segir hagfræðingur Alþýðusambands íslands
Beingreiðslur, sem íslenskir
neytendur og þjóðin greiða kúa- og
sauðfjárbændum fyrir að framleiða
mjólk og dilkakjöt í samræmi við
framleiðslukvóta bændanna, nema
um 400 milljónum á mánuði. Bænd-
urnir eru 3636 talsins og því fær
hver bóndi að meðaltali um 103
þúsund krónur á mánuði.
En beingreiðslumar eru ekki öll
sagan því að auk þeirra greiða ís-
lenskir skattborgarar 1,2 milljarða
á ári í ýmsan kostnað við sauðíjár-
framleiðsluna, svo sem vaxta- og
geymslukostnað og niðurgreiðslur
af gærum, auk þess að setja 94
milljónir á ári í Lífeyrissjóð
bænda. Samtals kostar þessi bú-
skapur því þjóðfélagið um 4,3 millj-
arða á ári.
Til samanburðar eru fullar at-
vinnuleysisbætur um 55 þúsund
krónur á mánuði en þar sem með-
al- bótaréttur er um 70% eru
greiddar atvinnuleysisbætur að
meðaltali um 36 þúsund á mánuði.
Beingreiðslurnar skiptast á milli
bænda eftir því hversu mikinn
framleiðslukvóta þeir hafa. Þeir
sem minnstan kvóta hafa fá minnst
og þeir sem mestan kvóta hafa fá
mest. Þannig fá bændimiir allt nið-
ur í meðalatvinnuleysisbætur í
beingreiöslum á hverjum mánuði
og allt upp í um 400 þúsund krónur
á mánuði. -SÁ
„Það hefur verið mat okkar hjá Al-
þýðusamhandi íslands að kostnaður
við landbúnaðarframleiðsluna væri
of mikill og þyrfti að skrúfa hann
niður samkvæmt ákveðnum mark-
miðum og stefnumiðum," segir Guð-
mundur Gylfi Guðjónsson, hagfræð-
ingur ASÍ.
Guðmundur segir að ASÍ hafi talið
og telji enn að kostnaður þjóðfélags-
ins vegna landbúnaðarins sé of hár
og þurfi að lækka og að því hafi ver-
ið unnið af hálfu ASÍ undanfarin ár.
„Menn hafa verið ósáttir við forystu
Kallar á
harðari skoðun
„Mér sýnist að þessi gríðarlegi
kostnaður gefi til kynna að menn
þurfi að fara í harðari skoðun á
landbúnaðarmálunum en hingað til
hefur verið gert,“ segir Drífa Sigfús-
dóttir, formaður Neytendasamta-
kanna.
Drífa segir að islenskum neytend-
um hljóti að finnast rúmlega fimm
milljarða framlag úr ríkissjóði vera
nokkuð mikið og það hljóti að verða
forvitnilegt aö heyra skýringar
þeirra sem hlut eiga að máli og
hvernig þeir réttlæti og rökstyðji
þennan kostnað. -SÁ
bænda og stjómvöld í þessum málum
og þar kom að ákveðið var að hætta
samskiptum um þau. Hvemig við
beitum okkur í framhaldinu hefur
enn ekki verið tekin ákvörðun um,
segir Guðmundur Gylfi Guðjónsson.
Dagfari
Sameiningartáknið Halim
Ef einhver einn maður nær því
að sameina íslensku þjóðina þá er
það það tæplega forsetinn og ekki
forsætisráðherrann. Deilur hafa
magnast svo innan þjóðkirkjunnar
að varla er það biskupinn. Það er
sennilega ekki nema einn maður
sem nær því að sameina þessa
sundurlyndu þjóð. Og merkilegt
nokk. Þetta er ekki íslenskur mað-
ur þótt hann hafi dvalið hérlendis
hluta ævi sinnar.
Þessi merkilega persóna er tyrk-
neskur maður að nafni Halim Al.
Hann nær ekki að sameina þjóðina
vegna sérstakra mannkosta sinna,
þvert á móti. Vart mun það ofmælt
að hann sé fyrirlitinn af hinni ís-
lensku þjóð eins og hún leggur sig.
Nefndum Halim A1 er ekki treyst-
andi. Það er sama hvort það er í
stóru eða smáu. Hann nam á brott
dætur sínar og Sophiu Hansen og
hefur haldið þeim frá móðurinni
árum saman. í því máli duga
hvorki íslenskir né tyrkneskir úr-
skurðir um forræði eða umgengn-
isrétt.
Mál Sophiu Hansen og dætra
hennar þekkir þjóðin öll. Menn
hafa fundið til með henni í vonlít-
illi baráttu við að ná sjálfsögðum
rétti sínum og dætranna. Þessa
hefur Sophia notið enda hafa ein-
staklingar jafht sem fyrirtæki lagt
fram fé til þess að hún geti haldið
áfram málarekstri sínum gegn
Halim Al. í seinni tíð hafa íslensk
yfirvöld komið inn í mál þetta með
beinum hætti en allt kemur fyrir
ekki. Halim A1 fer sínu fram.
Þau tíðindi urðu á dögunum að
Sophia fékk að sjá dætur sínar í
örstutta stimd og um leið loforð að
hitta þær í sex tíma nú um síðustu
helgi. Þetta sveik Halim eins og
allt annað. Hinn íslenski sendi-
herra reyndi að ná í Halim og
sömuleiðis tyrkneskur lögreglu-
stjóri. Allt kom fyrir ekki. Farið
var á heimili Halims í tvígang en
hann var ekki heima.
En þótt Halim sýndi sig ekki og
talaði ekki við neinn í Tyrklandi
um helgina var hann reiðubúinn
að tjá sig við blaðamann á Fróni.
Hann breytti ekki af vana sínu og
sneri málinu öllu sér i hag. Sam-
kvæmt frásögn hans leyfði hann
dætrunum að hitta móður sína aö-
eins í þeim tilgangi að komast hjá
tukthúsvist. Enn og aftur nýtti
hann bömin í baráttunni við móð-
urina. Ekki varð þetta til þess að
auka álitið á Halim hérlendis og
mátti hann þó ekki við miklu í
þeim efnum.
En, merkilegt nokk, spurði
Halim blaðamanninn um álit ís-
lendinga á þessu öllu saman.
Blaðamaðurinn sagði viðmælanda
sínum kurteislega að íslendingar
legðu fæð á hann. Færi þar saman
álit almennings og stjórnvalda.
Þetta hefur varla komið Halim A1
á óvart og því var hann tilbúinn
með skilgreiningu á sínum innra
manni. Hann sagði í óspurðum
fréttum að hann væri ekki vondur
maður og ekki glæpamaður. Um
leið bað hann að heilsa öllum á ís-
landi.
Þessari kveðju hins meinta góð-
mennis var komið á framfæri.
Vera kann að blæbrigðamunur sé
á góðmennum í Tyrklandi og á ís-
landi. Halim þarf þó á öflugum
kynningarfulltrúa að halda ef
hann ætlar sér að breyta almenn-
ingsálitinu á íslandi sér í hag.
Hann er ósköp einfaldlega talinn
fantur og fúlmenni.
En því má ekki gleyma að Halim
A1 á það sem hann á. Þjóðin í land-
inu við ysta haf á sér ekki annað
eins sameiningartákn, jafnvel þótt
með öfugum formerkjum sé. ís-
lendingar hafa í honum eignast
sameiginlegan óvin. Það eru göm-
ul og ný sannindi að slíkt þjappar
hjörðinni saman.
Það er þó ekki víst að Halim
geri sér grein fyrir þessu sérkenni-
lega hlutverki sínu í íslensku þjóð-
lífi.
Dagfari