Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.1996, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 11. DESEMBER 1996
15
Hvað er til ráða?
Er ofbeldi í myndmiðlum hættu-
laust skemmtiefni? Eða hefur si-
fellt flóð hvers kyns ofbeldisefnis
áhrif á þann sem horfir - og þá
hver?
Þrátt fyrir miklar og margvís-
legar kannanir hafa ekki enn þá
fengist og fást sennilega aldrei ein-
róma svör við þessum spuming-
um. En hitt er ljóst að í margmiðl-
unarheimi dagsins í dag er ofbeldi
mikil söluvara og henni er ekkert
síður beint inn í heim bama en
hinna fullorðnu.
Flestir geta verið sammála um
að ákveðin langtímaáhrif og
brenglað veruleikamat fylgja því
að horfa í sífellu á morð og meið-
ingar þar sem ódæðisverk eru
jafnvel réttlætt með því að hetjan
sé að veita illvirkjum makleg
málagjöld.
Sjaldnast er sýnt fram á afleið-
ingar misþyrminga og það má
nærri geta að börn og ómótuð ung-
menni, sem horfa -nær daglega á
einhver slík atriði, eiga erfitt með
að vinna rökrétt úr skilaboðunum
ef ekki kemur til skynsamlegt
mótvægi.
Því miður erum við í dag að sjá
hryggileg dæmi um þessa lúmsku
innrætingu.
Þetta er ekki allt í lagi
Msirkviss fræðsla, bæði heima
og í skóla, almenn siðfræði og um-
hyggja hinna
fullorðnu hefur
aldrei verið mik-
ilvægari en nú.
Eins og málum
er háttað í marg-
miðlunarheimi
dagsins í dag er
ljóst að hjá yngri
aldurshópum fer
myndmiðlanotk-
unin að lang-
mestu leyti fram
inni á heimilunum en þegar börn-
in stálpast bætast bíóin við, þar
sem tiltölulega auðvelt ætti að
vera að fylgjast með þvi að ákvæð-
um um aldursmörk sé hlýtt.
En heima við verða foreldrar að
fylgjast með þvi hvað börnin eru
að horfa á.
Sjónvarpsstöðvar eru lögum
samkvæmt ábyrgar fyrir sínum
útsendingum. Þar er hægt að hafa
„En fyrst og síðast þurfa foreldrar og forráðamenn barna að halda vöku sinni.'
„Eru það ekki Frakkar, sem um
þessar mundir eru að taka upp þá
nýbreytni að hafa alltaf sýnilegt
aldursmark á skjánum? Ég skora á
allar íslensku stöðvarnar að taka
nú þegar upp þessa reg!u.u
miklu betra eftirlit með niðurröð-
un efnis í dagskrá og enn fremur
þarf mun markvissari aðvaranir
með öllu efni. Ekki bara kvik-
myndum heldur líka framhalds-
þáttum og öðru efni sem ekki er
við bama hæfi.
Aldursmark á skjáinn!
Em það ekki Frakkar sem um
þessar mundir em að
taka upp þá ný-
breytni að hafa alltaf
sýnilegt aldursmark
á skjánum, líkt og
merki sjónvarpstöðv-
anna er í dag?
Ég skora á allar ís-
lensku stöðvamar að
taka nú þegar upp
þessa reglu. Það
tryggir að allt efni
hefur verið metið og
gerir foreldrum og
forráðamönnum
kleift að sjá í einni
sjónhendingu hvort
barnið er að hörfa á
efni sem ekki er talið
við þess hæfi.
Það er líka nauð-
synlegt að vinda að
því bráðan bug að allir tölvuleikir
Kjallarinn
Auður Eydal
forstööumaður Kvik-
myndaskoöunar
séu kerfisbundið
merktir með einhvers
konar leiðbeiningum
eða aldursmörkum.
Kvikmyndahús og
myndbandaútgefend-
ur þurfa að gæta þess
að sýnishorn úr öðr-
um myndum og aug-
lýsingar séu í sam-
ræmi við þá kvik-
mynd sem verið er að
sýna, enda er annað
óheimilt lögum sam-
kvæmt.
En fyrst og síðast
þurfa foreldrar og for-
ráðamenn barna að
halda vöku sinni.
Munum það þegar við
veljum tölvuleik eða
myndbandsspólu í
jólapakkann.
Auður Eydal
Afrakstur fúskaranna
Margt hefúr verið skrafað og
skeggrætt um íslenska skólakerfið
að undanförnu en samkvæmt ný-
legri könnun er það verra en kerf-
ið í Singapore en heldur skárra en
það danska. Þetta eru uggvænleg
tíðindi. Ekki síst vegna þess að
ætlast er til af ýmsum að skóla-
kerfið framleiði
snillinga en ekki
opinbera starfs-
menn og trúlega
ekki marga
bændur ef að
vanda lætur.
Til að öðlast
lífshamingjuna
skulu menn vera
góðir í algebru og
prósentureikn-
ingi og þegar
búið er að gera
alla að séníum lyfta þau grettistök-
um og hífa þjóðina upp á þann
stall sem hún á skilið og þá verð-
ur ekki erfitt fyrir hamingjusöm-
ustu þjóð í heimi og besta í reikn-
ingi að lifa góðu lífi og bora mikið
af göngum í gegnum íjöll.
Gamli tíminn
Mín kynslóð þurfti ekki að
kunna algebru. Hún fór í sveit og
kynntist lífinu og dauðanum utan
sjónvarps. Þegar til dæmis þurfti
að aflífa hana voru börn send á
bak við fjós og þegar þau gægðust
fyrir fjóshornið var búið að
höggva höfuðið af hananum sem
flaug niður allt tún með ákaflega
miklum fjaðraþyt en af eðlilegum
ástæðum litlum söng. Böm höfðu
gaman af þessu enda datt þeim
ekki annað í hug, miðað við at-
ganginn i hananum, en að hann
hefði bara gaman af þessu líka.
Kynfræðslu fengu börn þegar
kýmar urðu yxna. Þá var enginn
sendur á bak við fjós. í sveitinni
var unniö og lífinu lifað í raf-
magns- og farsímaleysi og undu
menn glaðir við sitt og virtist það
meira að segja ekki há fólki þá
þótt engin Hvalfjarðargöng væru
til og menn hefðu ekki fengið sér
göngutúr á tunglinu. í tæknilegum
efnum nægði fólki að vita að
smjörið var gult vegna þess að
kýmar lifðu á sóleyj-
um og fíflum.
Nýi tíminn
Síðan hélt nútíminn
innreið sína með full-
komnu bankakerfi og
einni bensínstöð á
mann og vísitölu
framfærslukostnaðar.
Sveitimar tækni-
væddust og börnin
urðu að alast upp á
stofhunum og skóla-
kerfið efldist í öfugu
hlutfalli við árangur
nemenda sem fóra að
bryðja eiturlyf rétt
eins og skít, eins og
segir í vísunni, og ráð-
ast á gamlar konur.
Heimilin í landinu
urðu ekki þeir homsteinar sem
þeim var ætlað að vera í upphafi
því að fólk þurfti að vinna meira
en góðu hófi gegndi og láta ýmis-
legt sitja á hakanum sem máli
skipti.
Og það fóru að koma í ljós
vandamál sem þurfti að kenna ein-
hverjum um. Nærtækast var að
kenna um skólakerfinu enda
ganga víst næstum því allir í
skóla.
En vandi íslensku þjóðarinnar,
ef einhver er, á ekkert skylt við
stærðfræðikunnáttu
íslenskra ungmenna
og skólakerfið okkar
er í sjálfu sér ekkert
verra en kerfi ann-
arra þjóða. Hins veg-
ar er agaleysi í þjóð-
félaginu, fúsk og
metnaðarleysi í fjöl-
miðlun og atvinnu-
rekstri, eyðsla í
gagnslitlar fram-
kvæmdir, sóun verð-
mæta á flestum svið-
um, léleg nýting auð-
linda og margt fleira
undirrótin að því
hvernig komið er
fyrir okkur.
Kannski myndu
einhver stærðfræði-
séní getað reiknað
okkur út úr þeim vanda sem við
emm nú í. En mér er nær að halda
að þegar þau fæm að taka til
höndunum yrði kannski meira um
fjaðraþyt en söng eins og í sveit-
inni forðum daga.
Væri ekki nær að ala heldur
börnin okkar upp við gott atlæti á
góðum heimilum og senda þau síð-
an í góða skóla og gera þau að góð-
um opinberum starfsmönnum eða
ritstjórum sem myndu í samein-
ingu leysa málin?
Benedikt Axelsson
„En vandi íslensku þjóðarinnar, ef
einhver er, á ekkert skylt við
stærðfræðikunnáttu íslenskra ung-
menna og skólakerfið okkar er í
sjálfu sér ekkert verra en kerfi
annarra þjóða. Hins vegar er aga-
leysi í þjóðfélaginu....“
Kjallarinn
Benedikt
Axelsson
kennari
1 Með og á móti
Sameining Meitilsins og Vinnslustöðvarinnar
Treysti
eigendunum
„Hin hefðbimdna bolfisk-
vinnsla í landinu á í vök að verj-
ast. Ef allt hefði gengið hefðu ef-
laust allir unað sáttir við óbreytt
ástand en þar
sem komið er
fyrir vinnsl-
unni eins og
raun ber vitni
tel ég ekki ann-
an kost hafa
verið uppi en
að reyna eitt-
hvað. Vinnslu-
Stöðin Og Meit- f'arnkvæmdastjóri
Auðbjargar.
íllmn eru em-
ingar sem vel
eiga að geta unnið saman, báðum
til hagsbóta.
Fyrir nokkrum árum, þegar
Meitillinn var endurreistur eftir
erfiðleikatímabil, lenti ég meðal
annars í því að spoma gegn því
að hann yrði fluttur norðui- í
land. Þá reyndust stærstu eig-
endurnir mjög vel í því að fjár-
magna fyrirtækið upp og koma
því á skrið. Þrátt fyrir að fisk-
vinnsla fyrirtækisins hafi gengið
vel hefur útgerðarþátturinn ver-
ið veikur og okkur hefur vantað
öflugri skip. Kvótinn hefur ekki
verið nægur og því hefur vantað
hingað hráefni. Eins og dæmið
er sett upp frá eigendunum hef
ég enga trú á því að menn eigi að
þurfa að örvænta. Ég get ekki
vantreyst þeim mönnum sem ég
hafði góða reynslu af á sínum
tíma.
Ef þessi sameining hefði ekki
átt sér stað hefði þurft að koma
verulegt fjármagn inn í fyrirtæk-
ið og ég sé ekki hvaðan það hefði
átt að koma. Ölfushreppur hefði
ekki farið að henda tugum eða
hundruðum milljóna hér inn til
viðbótar. Hann hefði ekki getað
það því þar með hefði hann farið
að mismuna fyrirtækjum sem
eru á staðnum."
Hundrað slörf
leggjast niður
„Ég hef frá upphafi umræð-
unnar um sameiningu Meitilsins
og Vinnslustöðvarinnar í Vest-
mannaeyjum verið eindregið á
móti henni.
Ástæða þess er
einfóld, nefni-
lega sú hætta
að fyrirtækið
verði lagt hér
niður í þeirri
mynd sem það
er og sameinað
við höfuð-
stöðvarnar í
Vestmannaeyj-
um. Ef það ger-
ist leggjast hér af um eitt hund-
rað störf en það getur verið um
þriðji partur allra starfa i Þor-
lákshöfn. Við sameininguna fær
kvótiim nýtt heimilisfang og þeg-
ar hann er farinn er erfitt að end-
urheimta hann. Wr
Til að hægt væri að sameina
fyrirtækm þurftu aðaleigendur
þess að koniast yfir eignarhlut
Þróunarsjóðs sem er stærsti eig-
andi Meitilsins, með 26 prósenta
eignarhlut.
Ég tel að ekki hafi verið rétt
staðið að málum. Sameiningunni
var haldið leyndri fram yfir
þann tíma að forkaupsréttartími
var liðinn. Þar að auki er Meitill-
inn hf. mjög vanmetinn í samein-
ingunni. Samkvæmt úttekt verð-
bréfafyrirtækis ætti fyrirtækið
að vera metið á genginu 1,2 en
ekki 0,7 eins og ráð er fyrir gert.
Hlýtur það að vera skoðunarefni,
að minnsta kosti fyrir Ölfus-
hrepp. -sv