Dagblaðið Vísir - DV - 14.12.1996, Qupperneq 28

28
lennmg
LAUGARDAGUR 14. DESEMBER 1996
Skáld sárra
tilfinninga
Segja má að stærstur hluti ljóðlistar Nínu
Bjarkar Ámadóttur snúist um það hve mann-
leg samskipti geta verið flókin. Sársaukinn og
gleðin sem við getum vakið hvert öðru eru
endurtekin yrkisefni i fyrri ljóðabókum henn-
ar og svo er einnig í bókinni Alla leið hingað
sem er sú níunda í röðinni. Nína Björk yrkir
mikið um ástina, um unað þess að elska en þó
einkum um sársaukann að fá ekki notið sam-
vista við þann sem maður elskar og kvölina að
mega ekki elska en geta. ekki hætt því, saman-
ber ljóðið „Forboðin" þar sem eftirfarandi lín-
ur standa meðal annarra:
. . . þetta er bara ég
að elska þig
ég gat þá aldrei hætt því
og vitaskuld tárastu
og langt er um liðið
að ást mín færi þér
annað en sviða
og tár.
Nínu Björk er hugleikið varnarleysi mann-
eskjunnar gagnvart eigin tiiflnningum. í fyrri
ljóðabókum sínum hefur hún gert andlegri
Bókmenntir
Kristján Þórður Hrafnsson
þjáningu skil á einkar áhrifamikinn hátt og
má nefna Svartur hestur í myrkrinu (1982).
Þótt ljóð er lýsi sálarangist og sársauka sé víða
að flnna í þessari bók eru hér líka dregnar upp
bjartar myndir af tilverunni. Það hvemig einn
einstaklingur getur í huga annars ljáð veröld-
inni töfra er Nínu Björk kært yrkisefni.
Ljóð
Nínu Bjark-
ar i þessari
bók vísa
fremur til hugarheims
en ytri veruleika. Málið á þeim er skáldlegt og
táknrænt og til dæmis kemur orðið hjarta
mjög oft fyrir. Ljóðin eru mjög persónuleg og
innihalda gjaman játningar þar sem vikið er
að innstu hjartans málum. Víða ávarpar skáld-
konan einhvem tiltekinn einstakling, lýsir
þeim tilfinningum sem hann hefur vakið henni
og vísar til þess sem þeim hefur farið á milli.
Nína Björk hefur í áranna rás ort fjölmörg
magnþrangin og heillandi ljóð og er í hópi okk-
ar allra fremstu ljóðskálda. Alla leið hingað
fær vart talist með hennar mestu verkum en
bókin er ánægjuleg viðbót við það sem fyrir er.
Nína Björk Árnadóttir:
Alla leið hingað
Iðunn 1996
Útvarp Reykjavík, nú verða sagðar...
Enn einn sveita„rómaninn“! Er nú ekki ver-
ið að bera í bakkafullan lækinn? Þetta tauta ég
í barm mér þegar ég kíki aftan á nýjustu bók
Ólafs Hauks Símonarsonar, Rigningu með köfl-
um, en þar er mér lofað sögu af Jakobi sem
dvelur sumarlangt í sveitinni snemma á sjö-
unda áratugnum. En ég skipti um gír á fyrstu
síðu og gleymi mér alveg í látlausum og mynd-
Bókmenntir
Sigríður Albertsdóttir
rænum stíl höfundar: „Hann opnaði augun
hægt og virti fyrir sér mor af stómm, blásvört-
um maðkaflugum sem lágu emjandi á bakinu í
gluggakistunni, riðluðust hver á annarri eða
réðust á glerið af offorsi en hrundu jafnharðan
aftur niður í kösina.“ (5)
Þessi blásvörtu suðandi kvikindi em með
því fyrsta sem Jakob ber augum i sveitinni,
innilokuð grey sem berjast innbyrðis um út-
gönguleið en komast hvergi. Þegar lestrinum
er lokið hvarflar hugurinn ósjálfrátt aftur til
þessarar lýsingar. Hana má vel heimfæra upp
á fólkið sem Jakob kynnist í sveitinni, fólk á
tveimur bæjum sem era óþægilega nærri hvor
öðrum. Óþægilega, segi ég, því samkomulagið
er ekki sem best, eiginlega óbæri-
legt. Samskiptin era byggð á stöð-
ugum, ertandi ríg sem stundum
blossar upp í hálfgert hatur og
þótt fólkið virðist reyna að forð-
ast hvað annað lendir það samt
alltaf saman eins og flugur í kös.
Samanburður þessara tveggja
fjölskyldna er kostulegur. Á
bænum sem Jakob dvelur á eru
engin nútímaþægindi, ekkert
rafmagn og engar almennileg-
ar sláttugræjur. Á hinum bæn-
um er allt af öllu og á meðan
liðið þar heyjar á örskammri
stundu með nýjustu tækni
hamast Jakobsfólk með
gamla góða orfið og ljáinn! Eins
og vænta má botnar Jakob hvorki upp né nið-
ur í þessu fólki, skilur ekki af hverju það hjálp-
ast ekki að og reynir að vera almennilegt.
Hann á erfitt með að taka afstöðu til þessara
mála en togast þvert gegn vilja sínum inn í
hringiðuna miðja með ófyrirsjáanlegum og æv-
intýralegum afleiðingum.
Rigning með köflum minnir á veðurfréttir.
Hún kallar upp í hugann röddina sem þylur í
síbylju: „vestiæg átt“, „stinningskaldi“, „hæg
sunnanátt og þykknar upp með kvöldinu". Ró-
legur og svæfandi malandinn minn-
ir á blankalogn og blíðviðri
en í orðunum búa andstæður
og átök: hiti, kuldi, logn og
stormur, sól og rigning, líf
og dauði. Þannig er spenn-
an byggð upp í bók Ólafs
Hauks. Allt virðist rólegt á
yfirborðinu en undir niðri
kraumar ólgandi kvika sem
vill komast upp. Stígandi
verksins er hæg og lúmsk
eins og íslenska veðráttan
og persónumar að sama skapi
margbrotnar og óútreiknanlegar.
Þetta er eftirminnileg og fallega
skrifuð saga, fyndin, Ijúf, sár, dul-
arfull... eftirvæntingin eykst í takt
við stigvaxandi átök og maður skynjar fremur
en veit að handan lognsins lúrir brjálaöur
stormurinn i leyni.
Ólafur Haukur Símonarson:
Rigning með köflum
Ormstunga 1996
Rúnalestur
Sænski rúnasérfræðingurinn Marit
Áhlen heldur fyrirlestur sem hún nefn-
ir „Runstenarnar texter beráttar om
svenska vikingar" í Norræna húsinu
kl. 20. á mánudagskvöldið. Enn í dag
eru um 2000 rúnasteinar til í Svíþjóð af
mörg þúsund steinum sem reistir voru
á 11. öld. Þótt stuttir séu veita textarn-
ir á þessum steinum ýmiskonar
fræðslu um hugmyndaheim fólksins í
landinu á þeim tíma, til dæmis tog-
streitu milli heiðni og kristni.
Hjartans
hörpustrengir
Skólakór Garðabæjar sem Guðfinna
Dóra Ólafsdóttir stjórnar hefur_
gefið út hljóm-
plötuna Slá í
þú hjartans '
hörpustrengi
með átján
helgisöngvum
sem margir
tengjast jólum.
Þar eru meðal
annars þjóðlagið
Hátíð fer að
höndum ein, Líf-
ið gefur guð eftir Hjálmar H. Ragnars-
son og Jól eftir Jórunni Viðar, einnig A
Ceremony of Carols í tólf þáttum eftir
Benjamin Britten. Studio Stemma sá
um upptöku, en kórinn gefur sjálfur
plötuna út.
Útgáfutónleikar kórsins verða í Há-
teigskirkju í dag kl. 17.
Jólasöngvar
á nótum
Út eru komin í tveim bókum 93 að-
ventu-, jóla- og ára-
mótalög. I annarri
bókinni eru text-
amir en í hinni
eru laglínunótur
og hljómar, og er
þetta líklega
stærsta safn jóla-
söngva og texta sem
komið hefur út á
prenti hér á landi. Gylfi Garðarsson
tók efniö saman og NótuÚtgáfan gefur
út.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir