Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.1996, Blaðsíða 22

LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 1996 JjV
22 sérstæð sakamál
Enginn gat skilið hvers vegna
Karl Hubmer var skyndilega orð-
inn svona heilsutæpur. Að vísu var
hann orðinn sextíu og átta ára, en
hann hafði alltaf verið hress og at-
hafnasamur. Síðasta hálfa árið sem
hann lifði dró þó stöðugt af honum,
og þegar komið var fram á árið
1966 dó hann skyndilega.
Sveitabærinn og jörðin stóra sem
hann hafði átt gengu til sonarins,
sem hét líka Karl, og tengdadóttur-
innar, Herthu.
Nú, þrjátíu árum síðar, er ljóst
hvað kostaði Karl Húbmer lífið.
Honum var gefið rottueitur, en þar
eð eitrið þótti vera of lengi að
draga hann til dauða var brottfór
hans úr þessum heimi flýtt. Plast-
poka var brugðið yfir höfuð hans
og hann kæfður.
30 árum síðar var sagan um
morðið á Karl Húbmer árið 1966
loks sögð opinberlega fyrir saka-
dómi í Pölten í Austurríki. Hún
einkennist af græðgi, kaldri skipu-
lagshyggju og örlagaríku hatri.
Ljóst er að morðið hefði aldrei ver-
ið upplýst hefði sonurinn, Karl
Húbmer yngri, ekki ákveðið að
fara til lögreglunnar og segja henni
allt af létta. Um leið og hann skýrði
frá löngu liðnum atburðum sagði
hann löggæslumönnunum frá þvi
að kona hans, Hertha, hefði farið
fram á skilnað. Þessi gráðuga kona
ætlaði sér nú að hirða allar eigur
þeirra hjóna og skiija hann eftir
allslausan.
Karl Húbmer lét í ljós þá ósk að
hann losnaði við alla refsingu fyrir
að skýra frá því hver hefði myrt
föður hans, en honum var gerð
grein fyrir því að rannsóknarlög-
reglumenn gætu ekki heitið honum
slíku. Það mál yrði að koma til um-
fjöllunar ákæruvaldsins.
Fékk eftirþanka
Það hlýtur að hafa ríkt heldur
óvenjulegt andrúmsloft á sveita-
bænum fljótlega eftir að Karl
Húbmer yngri gekk að eiga Herthu
áriö 1960 því skömmu síðar sagði
hún vinum sínum frá því að hún
hefði ekki gifst af því að hún
elskaði Karl. Hún hefði aðeins
gengið í hjónaband með honum Eif
því að faðir hans ætti stóra og
Hertha eftir dómsuppkvaðninguna.
mikla jörð. Þessi sérstæða efnis-
hyggja kom þó ekki í veg fyrir að
Hertha fæddi manni sínum fimm
börn á næstu árum.
Tengdafaðir hennar, Karl eldri,
sem hafði orðiö ekkjumaður árið
1953, hafði verið einmana eftir and-
lát konu sinnar, en það átti sinn
þátt í að fylla hann grunsemdum í
garð þeirra sem honum fannst ekki
koma hreint fram í einu og öllu. Og
í þeim hópi var tengdadóttirin, sem
honum fannst stjómast af græðgi.
Hann ákvað því að breyta erfða-
skrá sinni og láta ekkert af eignun-
um ganga til sonar síns og tengda-
dóttur, heldur til barna þeirra
fimm.
Karl Húbmer eldri gerði þó þá
reginskyssu að segja Herthu frá
þessari fyrirætlan sinni. Og þá
þótti henni sem allt það sem hún
hafði lagt á sig á liðnum árum til
þess að geta tryggt sér góða afkomu
og öryggi í ellinni hefði verið unn-
ið fyrir gýg. „Jörðin hennar", eins
og hún hafði svo oft nefnt landið
Hertha Húbmer.
annað til hugar. Og í raun var það
rétt. Fólk hafði haft hið langdregna
morð á Karl Húbmer fyrir augun-
um án þess að gera sér nokkra
grein fyrir þvi sem var að gerast.
„Þetta er allt saman mikil hefnd
og samantekin ráð. Það er samsæri
mannsins míns og minnar eigin
móður,“ sagði Herta í réttinum.
Hún hélt þvi þar fram að hún
hefði forðum staðið í stuttu ástar-
sambandi við Karl eldri, og það
væri ástæðan til þess að maður
hennar vildi nú koma fram hefnd
og losna við hana. „En það var
maðurinn minn sem ruddi fóður
sínum úr vegi,“ sagði hún. „Það
var alls ekki ég.“
Lyktirnar
En hafði Karl Húbmer dáið af
eitri? Ljóst var aö málatilbúnaður-
inn gegn Herthu væri ónýtur tæk-
ist ekki að sanna það. Þvi var feng-
in heimild til að grafa líkið upp.
Réttarlæknar og vísindamenn voru
kvaddir til, og brátt kom í ljós að í
hinum jarðnesku leifum var greini-
lega eitur, og það þó þrjátíu ár
væru um liðin. Eitrið sem fannst
var þalíumsúlfat, en það er notað
gegn rottum.
Herta Húbmer þótti ekki trú-
verðug, og þegar niðurstaða réttar-
læknanna og vísindamannanna lá
fyrir þótti ekki neinn vafi á því
leika að það sem á hana hafði ver-
ið borið væri satt.
Dómarinn dæmdi Herthu í
fimmtán ára fangelsi og virtist hún
taka því afar ilia, enda var nú ljóst
að lífshlaup hennar tæki aðra
stefnu en þá sem hún hafði markað
þegar hún ákvaö að giftast. Hennar
biðu nú ekki þau áhyggjulausu elli-
ár sem hún hafði ætíð stefnt að.
Karl yngri fann hvorki náö fyrir
augum ákæruvaldsins fyrir að hafa
upplýst að faðir hans hefði verið
myrtur þremur áratugum áður né
fyrir að vísa á morðingjann. Gefin
var út ákæra á hendur honum fyr-
ir afskiptaleysi meðan fóður hans
var byrlað eitur og á örlagastundu
og fyrir yfirhylmingu í öll þessi ár.
Hann fékk tíu ára fangelsisdóm.
Sveitabærinn var gott einbýlishús.
ár, hvort verið geti að Karl yngri
hafi fengið samviskubit, ef tU vill
vegna þess að hann var kominn á
efri ár, og það hafi rekið hann til
þess að segja sögu sína.
Hafi hann haft samviskubit þyk-
ir það þó ekki hafa ráðið öllu um
það. Hertha hafði farið fram á
skilnað, en það hefði þýtt, að mati
Karls, að hún hefði tekið til sín
meginhluta eigna þeirra hjóna, ef
ekki þær allar. Hvort sú skoðun
var rétt skal þó látið ósagt, en vera
má að Karl hafi talið þær koma í
sinn hlut færi Hertha í fangelsi, ef
til vill í langan tíma og létist þar
hugsanlega.
Þorpsbúa grunaði ekkert
Enn á ný var um miklar eignir
að tefla í Húbmers-fjölskyldunni,
nú meiri en áður. Hertha hafði
ætíð stundað búskapinn af dugn-
aði, en hún hafði ekki látið þar við
sitja. Af mikilli atorku hafði hún
komið á fót flutningafyrirtæki, sem
velti nú milljónum austurríska
skildinga árlega. Og það hefði hún
vafalaust ekki getað hefði hún ekki
komið sér í sæmilegar álnir með
því að giftast Karli yngra og
tryggja sér að bærinn og jörðin
rynnu til þeirra hjóna en ekki
barna þeirra fimm.
í sakadóminum í Pölten var sagt
frá því í smáatriðum sem gerst
hafði þrjátiu árum áður. Enginn í
þorpinu við bæinn hafði haft
minnstu hugmynd um að neitt
grunsamlegt væri að gerast. Þó
voru einkenni eitrunar mjög
greinileg væri litið á Karl eldri.
Hann var allt í einu orðinn stirður
og átti erfitt með að hreyfa sig. Þá
fór hann að missa hárið, og negl-
umar duttu jafnvel af honum. Að
auki kvartaði hann um verki fyrir
hjarta. Orsökin var auðvitað eitrið
sem tengdadóttirinn blandaði
reglulega í matinn hans.
Karl Húbmer ásamt réttarverði
honum, og þar sönnuðust í raun á
honum þau orð foður hans að hann
væri hálfgerð mannleysa. Þegar
faðirinn var að deyja í höndum
Herthu hljóp Karl yngri á dyr.
Ásökun um samsæri
Fleiri hundruð manns flykktust
að sakadóminum í Pölten þegar
málið var tekið fyrir, því það hafði
vakið mikla athygli. Hertha
Húbmer sór að hún bæri alls ekki
ábyrgð á dauða tengdaföður síns.
„Hvernig hefði ég átt að geta gert
honum nokkuð illt?“ spurði hún.
„Samband okkar var svo gott.“
Hún hélt því fram að tengdafaðir
sinn hefði dáið af hjartabilun, eftir
langvarandi veikindi. Og enginn í
grannþorpinu hafði látið sér koma
Karl Hubmer eldri.
sem bærinn stóð á, skyldi ekki fara
í annarra hendur en hennar og
manns hennar.
Af hörðum ásetningi
Hertha fylgdist með af ískaldri
ró hvernig eitrið smávann á gamla
manninum. En hann reyndist
lífseigari en hún hafði reiknað
með, og það gat ekki dregist lengi
að hann gerði alvöru úr því að fara
til lögfræðingsins síns til að breyta
erfðaskránni. Og það mátti ekki
gerast, hugsaði hún.
Dag einn ákvað hún að tryggja
hag sinn á afgerandi hátt. Hún brá
plastpoka yfir höfuð Karls
Húbmers eldri, og herti að. Hann
var orðinn máttfarinn af eitrinu og
gat ekki veitt næga mótspyrnu.
Nokkrum augnablikum síðar var
hann allur. Þetta gerðist 17. októ-
ber 1966.
Karl yngri stóð álengdar þegar
Hertha batt enda á líf foður hans.
Hann gerði ekkert til að bjarga
Lausnin
Um hríð íhugaði Hertha hvernig
hún gæti tryggt hag sinn til fram-
búðar, en lausn virtist ekki alveg í
sjónmáli því tengdafaðirinn var
ákveðinn í að ganga frá nýrri erfað-
skrá. Nú voru góð ráð dýr, og
skammur tími til stefnu. Og tíma-
hrakið rak Herthu til
skyndiaðgerða.
Hún tók að blanda
rottueitri í mat tengdafóð-
urins. Hún lét smá-
skammt af eitrinu í
hverja einustu máltíð
sem hún bar honum. Karl
yngri vissi hvað var að
gerast, en þagði þunnu
hljóði við föður sinn. Og
þá þögn hélt hann i þrjá
áratugi, eða þar til hann
sá sér hag í því að kæra
konu sína fyrir morðið
sem hún gekk til með
ásetningi í hvert sinn
sem hún bar mat á borð
fyrir Karl eldri.
Þeirrar spurningar var
spurt eftir réttarhöldin í