Dagblaðið Vísir - DV - 15.03.1997, Blaðsíða 30

30
helganriðtalið
LAUGARDAGUR 15. MARS 1997
LAUGARDAGUR 15. MARS 1997
helgarviðtalið «
+
Benóný Ásgrímsson, flugstjóri á TF-LIF, og eiginkona hans, Kristín Gunnarsdóttir, deildarstjóri á gjörgæsludeild Sjúkrahúss Reykjavíkur:
„Ég leyfi mér aldrei að hugsa að ég
eigi ekki afturkvæmt. Ef ég hugsaði
þannig þá væri ég hættur. Ég hef
aldrei litið á þetta sem neinn hetju-
skap; þetta er bara vinna sem við
erum að vinna og ég er stoltur yfir
að geta gert það sem ætlast er til af
okkur.“ Þannig kemst þjóðhetja ís-
lendinga, Benóný Ásgrímsson, flug-
stjóri TF-LÍF, að orði við Helgarblað
DV.
Benóný var flugstjóri þyrlunnar í
tveimur af þremur ferðum hennar til
bjargar sjómönnum í síðustu viku,
mestu björgunarafrekum á þyrlu
sem unnin hafa verið við ísland. Fátt
er ofar í hugum manna en frækileg
björgun þriggja áhafna og hetjuleg
framganga björgunarmanna á TF-
LÍF þykir með eindæmum. Hvorki
meira né minna en 39 mannslífum
var bjargað á rúmum fimm sólar-
hringum. Benóný Ásgrímsson var
flugstjóri þegar 19 mönnum var
bjargað af þýska flutningaskipinu
Vikartindi sem strandaði skammt
austan Þjórsáróss. Einnig var hann
flugstjóri þyrlunnar þegar 10 manna
áhöfn Dísarfellsins var bjargað eftir
að skipið fórst 100 sjómílur suðsuð-
austur af Hornafirði. Óneitanlega
leggur áhöfnin á TF-LÍF sig í tals-
verða hættu þar sem farið er út í
skaðræðisveður að vetri til og áhöfn-
um bjargað úr sjó. Þakklæti áhafn-
anna og aðstandenda þeirra er mikið
og öll þjóðin dáist að þessum björg-
unarafrekum.
Smávegis áræði
„Mikilvægast er að allir nýti sér
þá reynslu og þekkingu sem þeir
hafa. Það þarf að vísu smávegis
áræði til þess að gera þetta. Maður
verður að vera mátulega hræddur og
fara aldrei fram úr sjálfum sér. Mað-
ur verður að bera virðingu fyrir
náttúruöflunum," segir Benóný.
Eiginkona Benónýs er Kristín
Gunnarsdóttir, deildarstjóri á gjör-
gæsludeild Sjúkrahúss Reykjavíkur,
þar sem hún hefur verið í fimm ár.
Hún fór á námskeið í áfallahjálp fyr-
ir sex árum. Hún sinnir nú áfalla-
hjálp á vegum spítalans og fyrsta
reynsla hennar í því var eftir snjó-
flóðin á Flateyri og í Súðavík. Það
var hörð reynsla fyrir hana en Ben-
óný sér um að bjarga fólki og Kristín
veitir því andlega uppörvun og að-
stoð ásamt því að sinna aðstandend-
um þeirra.
Byrjaði sem messagutti
Benóný og Kristín eru bæði borin
og barnfæddir Reykvikingar. Hann
byrjaði fimmtán ára gamall sem
messagutti á skipum Landhelgis-
gæslunnar. Hann vaskaði þar upp,
eins og hann segir, eftir yfirmenn
eins og Pál Halldórsson, kollega sinn
og yfirflugstjóra Landhelgisgæslunn-
ar. Þar vann hann sig upp í stýri-
manninn og hefur verið þrjátíu ár í
Gæslunni.
„Ég hef alltaf verið meiri sjómaður
heldur en flugmaður. Flugið heillaði
mig ekki fyrr en þyrlurnar komu til
sögunnar hér. Ég hafði verið á sjón-
um í tólf ár þegar ég fór að læra að
fljúga. Þyrlurnar tolldu að visu frek-
ar illa i loftinu á þessum árum þann-
ig að það voru blendnar tilfinningar
hjá mér þegar ég byrjaöi," segir Ben-
óný.
Það kemur sér oft vel fyrir Benóný
að hafa verið sjómaður þegar hann
þarf að fljúga þyrlunni í björgun á
sjó. Hann tók að hluta til þátt í þeirri
uppbyggingu sem hefur orðið hjá
björgunarliði Landhelgisgæslunnar
en aðalmaðurinn var samt sem áður
Páll Halldórsson.
„Þegar ég byrjaði í fluginu áttum
við TF-RÁN en það var gríðarlegt
áfall þegar okkar reyndustu menn
fórust. Þá vissum við ekkert hvað
framtíðin bæri í skauti sér. Ég tek
ofan fyrir Páli Halldórssyni fyrir að
leggja ekki upp laupana þá heldur
berjast áfram,“segir Benóný.
Benóný segist hafa lært allt sem
hann kann hjá Páli og þeir eru mjög
góðir vinir, einnig utan vinnunnar.
Það hvessir þó öðru hvoru hjá þeim
þegar þeir eru ekki sammála um
hvemig leysa skuli málin. Það stend-
ur yfirleitt ekki lengi yfir og þeir
segjast vera mjög góð samsetning.
Benóný og Kristín rugluðu saman
reytum sínum fyrir fimm árum en
þá voru þau bæði fráskilin. Benóný
sá hana fyrst á gjörgæslunni en tók
síðan betur eftir henni á dansleik
sem þau sóttu bæði.
Bauð henni í þyrluna
„Ég heillaðist af Kristínu þegar ég
sá hana á dansstað. Ég botnaði ekk-
ert í því af hverju hún heillaðist ekki
strax af mér. Hún sýndi mér engan
áhuga til að byrja með. Ég bauð
henni út að borða og hún fór aðeins
að mýkjast. Svo átti ég tök á því að
bjóða henni á æfingu hjá okkur á
þyrlunni og þá fór þetta að ganga.
Við vorum að þjálfa upp lækni og
þegar við vorum að koma til Reykja-
víkur kom útkall á okkur. Þá varð
bílslys austur í Öræfum. Læknirinn,
sem við vorum að þjálfa, þekkti
Kristínu og stakk upp á því að hún
kæmi með okkur þar sem hún væri
deildarstjóri á gjörgæslunni. Mér
fannst tilvalið að fá að hafa hana að-
eins lengur. Þetta tók nokkra mán-
uði að vinna ástir hennar," segir
Benóný.
Benóný og Kristín eiga engin börn
saman en hún átti tvö áður en þau
kynntust og hann á þrjú böm. Þau
gengu í það heilaga fyrir tveimur
árum með pompi og prakt. Þau komu
fljúgandi í þyrlunni í stað þess að
koma akandi í limmósínu og létu
pússa sig saman í Skarðskirkju í
Landsveit. Eftir hjónavígsluna var
stigið aftur upp í þyrluna og farið í
sumarbústað þar sem brúðkaups-
veislan var haldin.
r
Alag að vera gift þyrlu-
flugmanni
Að sögn Kristínar er það óneitan-
lega mikið álag að vera gift þyrlu-
flugmanni í Landhelgisgæslunni.
„Þegar maður heyrir i kalltækinu
bregður manni óneitanlega i brún og
hjartað sleppir úr slagi. Þetta er
hávaðamengun og á að vera það
til þess að mennimir vakni. Lætin
eru yfirleitt gífurleg þegar hann er
að fara af stað í útkall," segir Krist-
ín. Yfirleitt þeytist Benóný fram úr
rúminu og er kominn út á flugvöll á
tólf eða þrettán mínútum.
Þetta er eins og í fluginu
að hlutirnir verða að ger-
ast í réttri röð hjá hon-
um. Hann er svo ná-
kvæmur og verður að
halda því í einkalífinu,"
segir Kristín.
Benóný grípur fram í
fyrir Kristinu og segist
ætla að ramma inn setn-
inguna um að hann sé yf-
irvegaður. Hann jánkar
því einnig að flugmenn
verði að temja sér mjög
nákvæm vinnubrögð og
athafnir. Húslyklarnir og
veskið verða að vera á
sama stað ef grlpa skal
til þess í flýti. Skórnir
þurfa að snúa að útidyr-
unum og gallinn á sínum
stað ef útkall verður
skyndilega.
„Við sofum yfirleitt
ekki mjög vel þegar hann
er á vaktinni. Fjölskyldu-
lífið snýst í kringum
vinnuna hans og það er
eins og við séu stöðugt i
útkalli," segir Kristín.
Þau segjast ekki fara
neitt á kvöldin þegar
Benóný er á bakvaktinni
og bíllinn verður að vera
til staðar ef kallið kæmi.
Þau hugsa líka mikið um
að hann sé vel útsofinn
og úthvíldur.
í þyrlu fyrir ofan
varðskipið
„Þegar snjóflóðið féll á
Flateyri skaraðist starf
okkar. Hún var kölluð
fyrst út og fór með varð-
skipi þangað. Ég var
kallaður út í framhaldi
af þvi og flaug þyrlunni
fyrir ofan varðskipið. Við vorum 1
fjarskiptasambandi alla leiðina. Hún
var svo sjóhraust á leiðinni að ég
held að hún sé meiri sjómaður en ég.
Það steinlágu allir í sjóveiki á leið-
inni nema hún,“ segir Benóný.
„Það var mjög notalegt að vita af
honum þarna fyrir ofan mig. Ég
mátti ekkert vera að því að vera sjó-
veik því ég var svo hrædd um Ben-
óný. Ég var í meira en viku á Flat-
eyri eftir flóðin," segir
Kristín.
Einnig
skar-
Að sögn þeirra Benónýs og Kristínar
tekur talsveröan tima að ná sér eftir
átök sem björgun krefst. Benóný
eyðir mikilli orku þegar adrenalínið
flæðir. Þeim þykir best að bregða sér
út fyrir bæinn í sumarbústað
til þess að Benóný nái
sér niður.
aðist starf þeirra þegar Súðavíkur-
flóðið féll en þá bjó Kristín á Sjúkra-
húsinu á ísafirði en Benóný á hótel-
inu.
Bjargaði fálaga sínum
„Fyrir nokkrum árum var ég flug-
stjóri á TF-SIF en þá björguðum við
manni úr sjó eftir að skútu hans
hvolfdi. Við fluttum hann á spital-
ann vegna ofkælingar. Morguninn
eftir hringir Kristín í mig og segist
vera með kveðju til min frá Sigurvin
Bjarnasyni flugmanni. Ég spurði þá
hvort eitthvað hefði komið fyrir
hann. „Já, þú bjargaðir honum í
gærkvöldi," segir Kristín. „Sigurvin
er kunningi minn úr flugmannastétt
en ég vissi ekki fremur en venjulega
hverjum við björguðum. Við einbeit-
um okkur að því sem við erum að
gera þar sem við vitum að við höfum
góðan mannskap aftur i til að hugsa
um þann slasaða,“ segir Benóný.
Skútusiglingar í sumar
Að sögn Páls er Benóný mjög lið-
tækur heima enda er hann annað-
hvort í eldhúsinu eða þvottahúsinu
þegar Páll kemur i heimsókn.
„Mér finnst mjög gaman að elda
góðan mat eftir að ég fór að læra
það,“ segir Benóný.
Fram að þessu hefur starfið verið
aðaláhugamál Benónýs enda segir
hann að það hafi verið nauðsynlegt á
meðan verið var að byggja upp starf-
ið í Landhelgisgæslunni. Kristín sjálf
hafa mikinn áhuga á starfl hans. Að
vísu getur stundum verið þreytandi
þegar ekki er talað um neitt annað
en flug. Þá biður hún um að talað sé
um eitthvað annað.
„Ég vann í Danmörku í SOS við að
sækja sjúklinga í flugi en flug hefur
alltaf heillað mig mjög mikið líka.
Mér finnst mjög gaman að fljúga í
þyrlu og get alveg sett mig inn í
þetta. Stundum bið ég þá að tala um
eitthvað annað. Þetta er í raun og
veru alveg eins og þegar hjúkrunar-
fræðingar koma saman og tala ein-
göngu um sjúklinga og starfið. Ef
maður hefur áhuga fyrir sínu starfi
lifir maður fyrir það,“ segir Kristín.
Vissulega eiga þau önnur áhuga-
mál sem þau hugsa sér gott til glóð-
arinnar að sinna síðar meir þegar
hægist um. Þau ætla að eignast
skútu síðar meir og hafa farið á nám-
skeið. Þau ætla að leigja sér skútu í
sumar og sigla við landið. Páll lofar
að vera á vaktinni og aðstoða þau
þegar það gerist.
Slappað af í sumarbú-
stao
Að sögn þeirra Benónýs og Krist-
ínar tekur talsverðan tíma að ná sér
eftir átök sem björgun krefst. Ben-
óný eyðir mikilli orku þegar adrena-
línið flæðir. Þeim þykir best að
bregða sér út fyrir bæinn í sumarbú-
stað til þess að Benóný nái sér niður.
Eftir björgun Vikartinds og Dísar-
fells fóru þau i sumarbústað og
slöppuðu af. Benóný sofnaði eftir
matinn og svaf í þrettán klukkutíma
til þess að ná úr sér þreytunni. Þau
urðu að komast frá þar sem enginn
sími truflaði þau. Það er stutt í
áfallahjálpina fyrir hann ef hann
þarf á að halda eftir svona atburði.
Kristín segir mjög mikilvægt að fólk
loki ekki inni tilfinningar sínar.
Benóný og Kristín halda væntan-
lega áfram að bjarga sál og líkama ís-
lendinga um ókominn tíma og þau
eru samhent í því sem þau taka sér
fyrir hendur. Starf þeirra beggja er
mjög mikilvægt og áframhaldandi
þróun í björgun hjá Landhelgisgæsl-
unni er nauðsynleg til þess að sem
flestum mannslífum sé hægt að
bjarga í svo harðbýlu landi sem ís-
land er.
Straujaði tólf skyrtur
„Mér líður auövitað ekki vel þegar
hann er í útkalli. Ég hef þó óbilandi
traust á honum sem þyrluflugmanni.
Ég treysti honum fullkomlega til
þess að taka réttar ákvarðanir. Ég
held að hann fari ekki lengra en
hann treystir sér sjálfur. Ég get yfir-
leitt ekki farið að sofa þegar hann er
í björgun en reyni að hafa nóg fyrir
stafni til þess að dreifa huganum.
Þegar áhöfninni á Vikartindi var
bjargað straujaði ég tólf skyrtur og
var byrjuð á gallabuxum og bolum
líka,“ segir Kristín.
Hún segir að það sé mjög erfitt að
bíða án þess að vita neitt hvað er að
gerast og hvar Benóný er staddur.
„Ég treysti því að hann komi heim
aftur til mín. Benóný er mjög yfir-
vegaður maður og hlutimir eru í
mjög fóstum skorðum hjá honum.
Stundum einum of, að mínu mati.
Hetjurnar og
vinirnir Páll
og Benóný í
TF-LÍF - lífgjafa
39 manns í síð-
ustu viku. Páli er
stoltur af uppeld-
inu.
DV-myndir GVA
„Við yfirgefum konurnar i rúminu um miðjar nætur og þær
vita aldrei hvenær við komum aftur,“ segir Páll.
DV-myndir GVA
Páll Halldórsson, yfirflugstjóri Landhelgisgæslunnar:
Hef aldrei litið á mig sem hetju
„Ég er einhleypur en á þrjú börn. Það
vilja svo fáar konur búa með svona
mönnum eins og mér. Við yfirgefum
þær í rúminu um miðjar nætur og þær
vita aldrei hvenær við komum aftm-,“
segir Páll Halldórsson, yfirflugstjóri
Landhelgisgæslunnar.
Páll var flugstjóri á TF-LÍF þegar tíu
skipverjum af Þorsteini GK var bjargað
úr sjó þegar báturinn strandaði undir
Krísuvíkurbergi í vikunni. Páll hefur
tekið þátt í mjörgum hetjudáðum á
þeim þrjátíu árum sem hann hefur
starfað sem flugmaður í Landhelgis-
gæslunni. Meðal annars bjargaði
hann áhöfn Barðans, 9 mönnum, í
stórgrýtinu við Hólahóla árið
1987. Þar til í síðustu viku hafði
sú björgun verið stærsta þyrlu-
björgun íslandssögunnar.
Þrautseigja Páls hefur gert
það að verkum að við eigum
svo öílugt björgunarlið sem
raun ber vitni. Hann hefur
byggt upp flugrekstrar-
deild Gæslunnar og
aldrei gefist upp þó á
móti hafi blásið. Nú
síðast með tilkomu
nýju þyrlunnar, TF-
LÍF, sem hefur
rækilega sannað
sig á einni viku. Þrjátíu
og níu mönnum var bjargað úr
sjó og að sögn Páls hefði það ekki verið
möguleiki á eldri vélinni - TF-SIF.
Óneitanlega er áhöfn TF-LÍF þjóðhetjur
og margir eiga þeim að þakka lífgjöf ást-
vina sinna. En líta þessir menn á sig
sem hetjur?
Vel stillt hljómsveit
„Ég hef aldrei litið á mig sem hetju.
Skelfilegir atburðir eiga sér stað og fólk
er í lífshættu. Við fáum tækifæri til
þess að bjarga lífi þess en það er mjög
gefandi starf. Það er gott að skila svona
dagsverki eins og Benóný gerði um dag-
inn. Áhöfnin vinnur eins og vel stillt
hljómsveit og allir gera eins vel og þeir
geta enda er mikið í húfi. Það sem situr
í mér eru þau flug þegar maður hefur
þurft að snúa við og koma heim með
skottið á milli lappanna. Það hefur kom-
ið fyrir að það haldi fyrir mér vöku en
þetta er alltaf spurning um hvenær
maður tekur einu skrefi of rnikið," seg-
ir Páll.
Páll er borinn og barnfæddur Reyk-
víkingur, nánar tiltekið vesturbæingur.
Hann er fráskilinn og á þrjú böm af
fyrra hjónabandi. Hann byrjaði sem
flugmaður hjá Landgræðslunni áður en
hann gekk til liðs við Landhelgisgæsl-
una.
„Það er kannski tilviljun hvar hver
og einn lendir í lífinu. Þegar ég fór að
læra að fljúga var markmiðið ekki endi-
lega að fara að vinna hjá Landhelgis-
gæslunni. Flugið er mitt eina áhugamál
sem einnig er vinnan mín. Óneitanlega
héf ég mikinn áhuga á flugi enda geng-
ur þetta ekki öðruvísi. Við Benóný höf-
um verið í þessu saman frá því 24
stunda vaktir hófust í stjómstöð og hjá
okkur,“ segir Páll.
Páll á mikinn þátt í uppbyggingu
þessarar sveitar og það hefur gefið hon-
um mjög mikið. Hann segir að tækja-
kostur hafi vaxið gríðarlega á þessum
árum frá því hann hóf störf hjá Gæsl-
unni og mannskapurinn þjálfast að
sama skapi. Fljótlega fundust takmark-
anirnar á TF-SIF, sem kom til landsins
árið 1985, þó vissulega hafi hún skilað
sínu. Allan þann tíma sem TF-SIF var í
notkun lentu Páll og félagar hans ekki í
neinum atvikum líkum þeim sem gerð-
ust í síðustu viku en það var alltaf yflr-
vofandi.
Uppeldið mitt
„Við Benni höfum gengið í gegnum
margt saman en hann er talsvert yngri
en ég. Sumir kalla hann uppeldið mitt
þegar þeir tala um hann við mig. Ég hef
séð hann verða til sem flugstjóra og
björgunarþyrlumann. Ég er auðvitað
mjög stoltur af uppeldinu. Það hefur
skapast mikil og góð vinátta á milli okk-
ar á þessum tíma. Við ráðfærum okkur
mikið hvor við annan en ég ákveð auð-
vitað sjálfur hvað ég kaupi í matinn.
Áður en Benni varð flugstjóri flugum
við mikið saman í áhöfn. Við lærðum
hvor af öðrum og höfum alltaf lagt okk-
ar metnað í að vera gagnrýnir hvor á
annars vinnubrögð. Við erum alltaf að
reyna að bæta okkur,“ segir Páll.
Að sögn Páls er talsvert álag að vera
á bakvakt þar sem menn eiga alltaf von
á kallinu. Hann hefur meiri vara á sér í
svefni og er alltaf að athuga hvort tæk-
ið sé í lagi.
„Stundum læt ég hringja í mig og at-
huga hvort tækið virkar. Þegar ég fer í
sturtu tek ég það með mér. Það getur
■haft alvarlegar afleiðingar ef ekki næst
í mann,“ segir Páll.
Líf Páls og Benónýs er talsvert sam-
tvinnað því auk þess að starfa saman
eru þeir góðir vinir og félagar. Flugið á
hug þeirra allan og þeir hringjast á dag-
lega og oft á dag auk þess að hittast í
vinnunni. Páll segir að þeir bæti hvor
annan upp og séu mjög sterkt lið sam-
an. Benóný er sjómaður en Páll segist
aldrei hafa mígið í saltan sjó.
„Ég er nýbúinn að venja Benóný af
því að tala um bakboröa og stjórnborða
og við erum farnir að tala um hægri og
vinstri eins og annað fólk. Ég talaði
alltaf um að skipin rugguðu á meðan
hann segir að þau velti,“ segir Páll glott-
andi.
Páll segir að afisingarbúnaður þyrl-
unnar sé mjög mikilvægur. Hafsteinn
Hafsteinsson, forstjóri Landhelgisgæsl-
unnar, setti sig fljótt inn í málin og sá
að þetta væri eitt af því sem þyrfti til
þess að gera þyrluna að þessu öfluga
björgunartæki sem hún er.
-em