Dagblaðið Vísir - DV - 19.01.1998, Side 16

'16
enning
MÁNUDAGUR 19. JÁNÚAR 1998
Úr þeli þráð að spinna
í Bjarta sal Nýlistasafhs-
ins (sem heitir kannski bara
Bjartur núna) sýnir Hildur
Bjarnadóttir textílverk af
ýmsum toga sem eiga það
sameiginlegt að vera ónýt til
venjulegs brúks. Það er svo
sem engin nýjung i því að
nota hefðbundnar listiðnað-
ar- og handverksaðferðir við
frjálsa sköpun en það vill oft
misheppnast, kannski vegna
þess að aðrar aðferðir henta
svo augljóslega betur. Og ég
verð að viðurkenna að ég er
að þessu leyti mjög íhalds-
söm, ég kann oftast betur við
bollapör og rúmteppi en mál-
verk úr leir eða ofna skúlpt-
úra. En auðvitað eru á því
undantekningar eins og öllu
öðru.
Hér fellur aðferðin hins
vegar eins og flís við rass.
Flestir hlutirnir eru í ætt við
nytjahluti en ýmist eru þeir
hálfkláraðir, „rangt“ gerðir
eða svo harkalega meðhöndl-
aðir að þeir hafa tapað notagildinu.
• j.*
niaBk'
* KÖ'-iíO.
igt
Nokkur verk Hildar Bjarnadóttur í Nýlistasafninu -
„öll meö tölu alveg ægilega falleg".
Ófrá-
gengnir útsaumaðir dúkar og fullorðinsílíkur
úr ull sem hafa verið hleyptar og þæfðar,
soðnar, undnar og þurrkaðar þar til þær eru
orðnar að hnausþykkum, stífum og óþjálum
skúlptúrum eða listhlutum á stærð við ung-
bamafót er á meöal þess sem fyrir augu ber.
Einnig kringlótt risaprufa með lopapeysum-
unstri, gullfallegt þófið ullarteppi og ferkant-
aðar, einlitar veggmyndir ofnar úr fiskilínu.
Sýningin er skemmtilega ósamstæð, dálítið
eins og hún sé samsett úr sýnishornum af
möguleikum, minningabrotum og gömlum
handavinnuprufum. Sjálf verkin eru líka
brotakennd, mér liggur við að kalla sum
þeirra „rústir“. Enda eru þau eins og slitur
aftan úr gömlum tíma, amma og langamma
þekktu allar þessar aðferðir og bjuggu einmitt
til svona prufur og þær hættu líka stundum í
miðju verki.
Myndlist
Áslaug Thorlacius
Sjálf segist Hildur vinna á hinum óljósu
mörkum hannyrða og hugmyndalistar og
fialla um efnið og handverkið. Það er verðugt
umfjöllunarefni. í þessum sporum og lykkjum
er fólgin svo mikil merking sem ekki er hægt
að færa í orð, bara það að svona hefur þetta
verið gert svo lengi sem elstu menn muna gef-
ur þeim ómælt gildi. Um leið vinnur hún
markvisst á móti efninu og aðferðinni, bæði
með því að niðast svona á efninu en ekki síð-
ur með því að hún hættir áður en verkinu er
„lokið". Það tekur á vissan hátt inntakiö úr
aðferöinni því nytsemin er
svo ríkur þáttur í hefðinni
kringum hannyrðimar.
Annar traustur fylgifiskur
hannyrðahefðarinnar er feg-
urðin; það gefur handavinn-
imni alltaf aukið gildi ef hún
er falleg og vel unnin. Hildur
einblínir að eigin sögn síður
á fegurðarþáttinn en ég verð
að viðurkenna að mér þóttu
verkin hennar öll með tölu al-
veg ægilega falleg.
Hildur er búsett í Ameríku
þar sem hún hefúr verið við
framhaldsnám. Til gamans
má geta þess að sem stendur
er hún ein af fáum útvöldum
þátttakendum í eftirsóttu
prógrammi hjá Bronx-safninu
sem kallast „The Artist in the
Marketplace".
I Nýlistasafninu standa nú
yfir fleiri sýningar. Einar
Garibaldi Eiríksson sýnir
landslags-
málverk,
Chris
Hales sýn-
ir gagn-
virkar
(held aö
það sé
rétta orð-
ið) marg-
miðlunar-
stuttmynd-
ir, Pálína
Guðmunds-
dóttir sýnir málverk og niðri í Gryfju sýna Al-
ena Hudcovicova og Matjaz Stuk „Kortaher-
bergi Gullivers" sem er ekki myndskreyting
við frásögn Swifts um ferðir ævintýramanns-
ins heldur framhald sögunnar. Ég get ekki
annað en mælt með heimsókn í Nýló.
Sýning Hildar Bjarnadóttur í Nýlistasafninu
stendur til 25. janúar.
Snákurinn ógurlegi
Snákurinn - efnilegir tónlistarmenn. DV-mynd Hilmar Þór
Nýtt íslenskt tónverk var frumflutt í Há-
teigskirkju á laugardaginn var. Það er eftir
Tryggva M. Baldvinsson og ber hið óskáldlega
heiti Sónata a 14. Sónatan er fyrir tvo brass-
kóra og var leikin af tiltölulega nýbökuðum
tónlistarhóp sem kallar sig Serpent. Nafnið
Serpent - eða snákur - er komið af því að hóp-
urinn hefur ekkert staðlað form og skipan
hljóðfæra sveigjanleg. Hann getur því breytt
um lögun - rétt eins og snákur. Stjómandi
snáksins var Kjartan Óskarsson, og önnur
verk sem leikin voru á tónleikunum voru eft-
ir Britten, Richard Strauss og Moussorgski.
Fyrst á dagskrá var Fanfare for St. Ed-
mundsbury eftir Britten. Þetta verk er nokk-
uð sérkennilegt að því leyti að það er leikið af
þremur trompetleikurum sem sitja hver í sínu
horni, þar af einn fyrir aftan áheyrendabekk-
ina uppi á svölum. Verkið hefst á eins konar
köllum sem era spiluð af hverjum trompet-
leikara fyrir sig, en í lokin hljóma lúðrarnir
saman. Þetta er skemmtileg tónsmíð og var
prýðilega flutt af Eiríki Erni Pálssyni, Guð-
mundi Hafsteinssyni og Einari St. Jónssyni.
Tónlist
Jónas Sen
Næst kom „Feierlicher Einzug der Ritter
des Johanniter-Ordens, AV103“ eftir Richard
Strauss. Þaö var upphaflega samið fyrir nán-
ast óteljandi blásara og pákur en var hér leik-
ið í smækkaðri útsetningu. Eitthvað var um
hnökra í flutningnum. Snákurinn sam-
anstendur líka aðallega af ungum, reynslulitl-
um hljóðfæraleikuram og vantaði nokkuð upp
á að spilamennskan gæti talist fyrsta flokks.
Túlkunin var samt litrík og kraftmikil þó
ýmis tæknileg atriði hafi stundum þvælst fyr-
ir. Kjartan Óskarsson er greinilega hinn ágæt-
asti hljómsveitarstjóri og tókst oft að skapa
áhrifamikla stemningu.
Síðast fyrir hlé var svo það sem flestir biðu
væntanlega eftir - frumflutningurinn á verk-
inu eftir Tryggva M. Baldvinsson. Ég hef lítið
heyrt eftir Tryggva, enda hefur hann ekki ver-
ið áberandi í tónlistarlífinu undanfarið. Þó
heyrðust eftir hann falleg sönglög á maraþon-
tónleikum sem haldnir vora í Borgarleikhús-
inu fyrir um hálfu ári síðan, og gáfu þau til
kynna að hann sé efnilegt tónskáld.
Sónata a 14 er önnur fjöður í hatt Tryggva
og skipar honum tvímælalaust í fremstu röð
islenskra tónskálda. Hans sterka hlið felst í
þvi að hann er innblásinn og ekkert að remb-
ast við að semja eitthvað ógeðslega leiðinlegt
og stærðfræðilegt sem enginn skilur og eng-
inn getur spilað - en neyðist þó til. Því miður
era nokkur íslensk tónskáld enn blýfost í
steingeldum stefnum og ismum, en sem betur
fer virðist sú stefnuleysa vera að renna sitt
skeið á enda og verður vonandi dauð þegar ný
öld rennur í garð. Sónata a 14 er stílhreint
verk, hnitmiöað i formi og í því eru laglínur
og hrynur sem áheyrendur skilja. Sumt i því
jaðrar við að vera dularfullt og ber jafnvel
keim af indverskri tónlist. Þaö var prýöilega
leikið af snáknum ógurlega og verður vonandi
flutt sem fyrst aftur.
Lokaverkið á tónleikunum var Myndir á
sýningu eftir Moussorgski, sem var upphaf-
lega samið fyrir píanó. Það er þó oftar flutt í
ýmiss konar útsetningum, og er trúlega út-
settasta tónsmíð sem um getur. Snákurinn lék
þetta verk fjörlega og innilega, og gneistaði oft
af flutningnum. Reynsluleysi hljóðfærcdeikar-
anna var þó til baga og heyrðust stundum pín-
legar feilnótur. En sem fyrr var túlkunin
leiftrandi - og sýnir það að hér eru á ferðinni
efnilegir tónlistarmenn sem eiga öragglega
eftir að láta aö sér kveða i framtíðinni.
■
Ástardrykkur handa
óperugestum
Óperablaðið gerir það að gamni sínu í
síðasta tölublaði að biðja þrjá óperufikla
að velja „draumagengið" sitt í óperana
Ástardrykkinn eftir Donizetti. Una
Margrét Jónsdóttir velur Luciano
Pavarotti í hlutverk listmálarans Nemor-
inos og Joan Sutherland í hlutverk Ad-
inu, stúlkunnar glæsilegu sem stýrir hót-
eli föður síns; Sólveig Thorarensen pant-
ar Ferracio Tagliavini og June Anderson
í sömu hlutverk en Garðar Cortes ópera-
stjóri vildi helst fá Katiu Ricciarelli og
Giuseppe Di Stefano til að syngja þau.
En þau fær hann ekki,
af ýmsum ástæðum! Þeg-
ar íslenska óperan setur
upp Ástardrykkinn í
næsta mánuði verður
engin önnur en Diddú -
Sigrún Hjálmtýsdóttir - í
hlutverki Adinu og á
móti sér fær hún að öll-
um líkindum ítalska ten-
órsöngvarann Cesare
Zamparino í hlutverk Nemorinos. Berg-
þór Pálsson syngur Belcore liðsforingja -
en Sólveig Thorarensen valdi hann
einmitt í þaö hlutverk í Óperablaðinu
þannig að draumar hennar rætast að því
marki.
Danska þríeykið sem setur óperana
upp - Kasper Holten leikstjóri, Steffen
Aarfing leikmyndahönnuöur og Maria
Gyllenhoff búningahönnuður - ætla að
láta Ástardrykkinn gerast í ferðamanna-
þorpi við Gardavatnið. Nemorino vinnur
fyrir sér með húsamálun og á ekki séns í
hótelstýruna ungu. Hann tekur því fegins
hendi við „ástardrykk" úr fórum hins
slynga sölumanns Dulcamare, sem Loftur
Erlingsson syngur, i von um að vinna ást-
ir Adinu.
Þeir sem vilja komast að því hvernig
drykkurinn virkar ættu að fylgjast með
þegar fariö verður að selja miöa á óper-
una. Hún verður framsýnd 6. febrúar.
Sýningar verða á föstudögum og laugar-
dögum og sýningafjöldi er takmarkaður
vegna þess hve viðamikil uppfærslan er.
Aöeins eru áætlaðar 14-16 sýningar.
Sungið er á ítölsku en íslenskur texti birt-
ist á skjá fyrir ofan sviðið eins og gafst
ágætlega í uppfærslunni á Cosi fan tutte í
haust sem leið.
Þess má að lokum geta að Dulcamare
lætur sig ekki muna um að bragga ástar-
drykki handa leikhúsgestum líka.
IKomast ekki út aftur
Garðai- Cortes gefur þær upplýsingar í
Óperublaðinu að Ástardrykkurinn hafi
verið 37. ópera Donizettis og frumsýnd í
Mílanó 1832. Ekki var höfundur ánægður
með þá uppfærslu: „Ég er með þýska
prímadonnu, tenór sem stamar, baríton
| sem jarmar eins og geit og franskan bassa
sem er enginn bassi,“ skrifaði hann. Samt
sló óperan í gegn og hefúr aldrei dalað
síðan.
Garðar bætir við skýringu á því frá
hljómsveitarstjóranum sir Thomas
5 Beecham sem sagði einkenni á góðum
melódíum vera að þær ættu greiða leiö að
eyranu og inn í það en komist ómögulega
| út aftur!
Einmitt þannig eru melódíurnar í Ást-
ardrykknum.
Raddir sem drepa
Hádegisleikritið, sem hefst í dag kl.
13.03 á rás 1, heitir Raddir sem drepa og
er eftir danska rithöfundinn Poul Henrik
Trampe. Þetta er spenn-
IE andi sakamálaleikrit um
teiknimyndasöguhöfund-
inn Alex Winther sem
kemst að því að gamall
fjölskylduvinur hefur
ekki framið sjálfsmorð,
eins og taliö er, heldur
hefur hann verið myrt-
ur. Hann ákveður að
rannsaka málið en fljót-
lega kemur I ljós að hann
á í höggi við óvenju
slunginn og hættulegan
glæpamann.
Þýðandi er Heimir Pálsson, leikstjóri
Haukur Gunnarsson en Jóhann Sigurðar-
son fer með aðalhlutverkið.
Umsjón
Silja Aflalsteinsdóttír