Dagblaðið Vísir - DV - 19.01.1999, Blaðsíða 17

ÞRIÐJUDAGUR 19. JANÚAR 1999
i -J I
17
Þeir sem stunda frœðimennsku
í frístundum eru stundum kall-
aóir grúskarar. Það er óbilandi
áhugi á sögu lands og þjóðar
sem oftast rekur menn áfram.
Tilveran leitaði uppi þrjá
grúskara og forvitnaðist um
hvernig þeir eyða frístundum
sínum.
Guðsteinn Þengilsson læknir:
Hef alltaf verið grúskari
Þórbergur skemmtilegur
kjallara Þjóðarbókhlöðunnar
situr Guðsteinn Þengilsson
læknir á hverjum degi og
grúskar í gömlum bókum. Þessa
dagana er hann að skrá dagbókar-
færslur Þórbergs Þórðarsonar. „Ég
lít nú ekki á mig sem fræðiman. Ég
stundaði reyndar nám í norrænu en
lauk ekki prófi og flutti mig yfir í
læknadeildina," segir Guðsteinn.
Fyrir þremur árum lagði Guð-
steinn læknisstarfið á hilluna og
hefur síðan unnið að ýmsum verk-
efnum í handritadeild Þjóðarbók-
hlöðunnar. Hann hefur flokkað og
skráð bréfasöfn sr. Benedikts Krist-
jánssonar, sóknarprests í Hrafna-
gilshreppi, og Sigurbjöms Ástvalds
Gíslasonar sem kenndur er við Ás.
Guðsteinn segist gera þetta allt
ánægjunnar vegna og það séu næg
laun fyrir starfið.
„Þórbergur hefur verið skemmtileg-
ur viðureignar og það var skemmtilegt
verk að fara í gegnum bréfasafnið hans.
Hann skrifaði mikinn fjölda bréfa bæði á
islensku og esperanto. Rithönd Þórbergs
er oftast mjög skýr og það kemur auðvit-
að fyrir að maður dettur ofan í dagbæk-
umar og gleymir sér við lestur. En ef
maður ætlar einhverju að afkasta má
maður ekki láta það henda of oft,“ segir
Guðsteinn.
Auk þess er Guðsteinn að læra bók-
band og segist gera talsvert af því að
binda bækur í hversdagsband. Guð-
steinn segist ekki kvíða framtíðinni svo
fremi sem hann hafi eitthvað fyrir
stafni. „Ég er lítið gefmn fyrir aðgerða-
leysi og ef ég kemst lifandi frá Þórbergi
fmn ég vafalaust eitthvert annað verk-
efni að dunda við,“ segir Guðsteinn
Þengilsson. -aþ
Guðsteinn
með nokkrar
af dagbókum
Þórbergs
Þórðarsonar.
DV-mynd GVA
Fræðimenn
í frístundum
Bergsteinn Gizurarson brunamálastjóri rannsakar fornan bogahring:
Datt ofan á merka uppgötvun í fornleifafræði
Bergsteinn Gizurarson bruna-
málastjóri hefúr síðustu tvö
ár eytt frístundum sínum í að
rannsaka sögu beinhólks sem
fannst í kumli við Eystri Rangá
seint á 19. öld. „Ég hef alltaf verið
mikill áhugamaður um sögu en það
var nú fyrir tilviljun að ég hóf að
rannsaka tilurð hringsins sem
fannst við Rangá. Ég var að glugga
í bók Kristjáns Eldjáms, Gengið á
reka, fyrir nokkrum árum þar sem
hann nefnir hringinn. Þá rifjaðist
upp fyrir mér bók sem ég hafði les-
ið árið áður um hornboga ættaða
frá Asíu. Hringurinn minnti óneit-
anlega á bogahringi sem menn not-
uðu við að spenna upp slíka boga og
ég hóf að rannsaka málið,“ segir
Bergsteinn.
Síðan hefur rannsókn Bergsteins
orðið æ umfangsmeiri og hann er
meðal annars kominn í samband
við nokkra fræðimenn á Englandi
sem eru á sömu skoðun og hann.
Bergsteinn hyggst gefa niðurstöður
sínar út á bók síðar. Aðspurður
hvort svo viðamikil rannsókn sé
ekki meira en bara grúsk segist
hann eingöngu vera áhugamaður
sem hafi dottið ofan á merka upp-
götvun.
Gæti breytt skoðun
manna á boglist
„Ég held því fram að hér á landi
hafi verið hornbogi á 10. öld ættað-
ur frá Asíu. Gunnar á Hlíðarenda
var trúlega síðastur til að nota
hann. Það er ekkert sem mælir
gegn því að beinhólkurinn hafi ver-
ið notaður sem þumalhringur við
að draga upp homboga. Það sem
gerir uppgötvunina merkilega, ef
sönn reynist, er að þetta er þá eina
vísbendingin um að slikir bogar
hafi borist til Norðurlanda. Erlend-
ir sérfræðingar hafa bent á að ef til-
gátan reynist rétt muni það breyta
skoðun manna á boglist á Norður-
Bergsteinn
Gizurarson hefur
undanfarin tvö ár
rannsakað sögu
beinhólks sem
fannst í kumli við
Eystri-Rangá
seint á nítjándu
öld. Beinhólkur-
inn er varðveittur
á Þjóðminjasafn-
inu en Berg-
steinn hefur látið
gera eftirlíkingu
af honum.
DV-mynd E.ÓI.
löndum á vík-
ingaöld. Þetta er
svo staðfest í
Grágás því þar
er örskotslengd-
in 200 lögfaðmar,
eða 410 metrar,
en einungis
hombogar draga svo langt.“
Hornboginn mun að sögn Berg-
steins hafa borist hingað til lands
með Þormóði Þjóstarsyni þegar
hann sneri heim frá Garðaríki árið
944. „í Landnámu er sagt frá að Þor-
móður birtist óvænt með handboga
sinn og tekur land á Eyrarbakka
sem er skammt frá Vælugerði.
Bogaskotið í Vælugerði verður til
þess að tvær ættir sættast að ráði
Marðar gígju. Gunnar á Hlíðarenda
var afkomandi þessara ætta og telja
verður líklegt að boginn hafi fyrst
komist i hendur Hámundi og síðar
Gunnari,“ segir Bergsteinn Gizur-
arson. -aþ
Bryndís Svavarsdóttir húsmóðir:
É
Notar hverja stund í ættfræðina
I g datt í ættfræðina fyrir tólf
árum. Þá sýndi pabbi mér
gömul bréf frá langömmu og
forvitnin vaknaði um að vita meira
um forfeðurna. Ég hellti mér út í
þetta og fyrstu árin kallaði þetta á
margar heimsóknir á Landsbóka-
safnið, þar sem ég komst í bækur
sem ekki eru aðgengilegar annars
staðar,“ segir Bryndís Svavarsdótt-
ir sjómannskona og fjögurra barna
móðir og amma i Hafnarfirði.
Heimili Bryndísar ber ættfræðiá-
huganum glöggt vitni því á heilum
vegg í stofunni hefur hún sett upp
ættartré fjölskyldunnar í myndum.
„Það er frábært að koma allri ættinni
fyrir á einu blaði. Formið fékk ég hins
vegar gefins fyrir nokkrum árum,“ seg-
ir Bryndís.
„Eins og hjá öðrum ljölskyldum
var mikið til af gömlum myndum
sem lágu óhreyfðar í skókössum.
Mig langaði til að gera eitthvað
skemmtilegt við þessar myndir og
þá kviknaði hugmyndin að mynda-
ættartré. Ég þurfti svo að leita að
sumum myndum og aðrar sendi ég
út og suður og bað gamalt fólk að
staðfesta hverjir væru á þeim.
Þessar gömlu myndir eru nefni-
lega oftast ómerktar og ég ráðlegg
fólki að merkja þær, því komandi
kynslóðir gætu átt erfitt með það,“
segir Bryndís Svavarsdóttir.
-aþ
Bryndís grúskar í ættfræðinni hvenær
sem stund gefst. Fyrir aftan má sjá
hvernig hún hefur hengt upp ættartré
fjölskyldunnar á einn vegginn í stof-
unni. Uppsetningin er bæði skýr og
falleg. DV-mynd Pjetur