Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.2001, Blaðsíða 11

Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.2001, Blaðsíða 11
11 LAUGARDAGUR 12. MAÍ 2001 útskrifast úr framhaldsskóla. Þaö taldi stelpan fráleitt jafnvel þótt ég byðist til að halda skverlega út- skriftarveislu. „Ég er þó faðir þinn,“ sagði ég til þess að fylgja eftir máli mínu. „Hefur þú ein- hvern tíma haldið veislu einn og sér?“ spurði stelpan. Mér vafðist tunga um tönn enda kunni ég ekki við að viðurkenna að svo væri alls ekki. Ég hef alltaf treyst á konu mína í þeim efnum. Ég hef í mesta lagi hellt á könnuna og fyllt á glös viðstaddra. Bakstur, matargerð og tilstand allt hefur verið í höndum hins raunveru- lega stjórnanda heimilisins. Ég reyni aö þvælast ekki fyrir. „Hvað ætlar þú að bjóða upp á í útskriftarveislunni, pabbi minn?“ sagði stóra stelpan. Van- trúin var augljós þótt hún talaði blíðlega til mín. „Ja, ætli ég splæsi ekki í kampavín og kransaköku," sagði ég. „Er það ekki fínt? „Nei,“ sagði stelpan hreint út. „Ég vil almennilega út- skriftarveislu eins og mamma heldur, kökur, brauðtertur og alls konar flnirí. Það má svo sem hafa kampavín og kransaköku með.“ Þarna fékk ég það beint í æð. Mamma skipti öllu máli. Pabbi bara pínulitlu. Hreyfiaflið eina Móðirin á heimilinu þurfti ekki frekari ræðuhöld eða sannfær- ingu. Hún breytti áætlunum sín- um og mun halda útskriftarveisl- una, kaupa útskriftardressið með dóttur okkar, blómin og annað sem við á. Þær mæðgur hafa ekki rætt sérstaklega hlut minn í þessu öllu saman. SennUega fæ ég þó að bjóða gesti velkomna þegar þar að kemur og kannski að hella í glös- in. Hlutverk mitt á heimilinu er því ekki stórt og því hef ég fuUan skUning og samúð með kynbræðr- um mínum á sjónum. Þeir þurfa að fara að komast tU hafs á ný. Konumar ráða yfir okkur. Píkan er hreyfiaflið, eins og sagði í mínu eigin blaði fyrir viku eða svo. Það er víst tU siðs að brúka það orð sem oftast um þessar mundir. klærnar svo um munar og er skemmst að minnast aftöku „grænmetismafíunnar". Fyrir vikið dettur fólki í hug aö það hafi verið partur af plottinu þeg- ar Skeljungur neitaði að hækka bensínverðið. Allt sé þetta gert til að auka trúverðugleika í framtíð- inni og slá ryki í augu samkeppn- isyfirvalda. Boðið til gleðileiks Það væri meira slysaskotið ef rétt er. Gamla leikritið var sambland harmleiks og fáránleika en nýja leikverkið er gamanleikur, þar sem neytendur gleðjast yfir að búið sé að brjóta gamla pískinn. Þeir glödd- ust í gær og þeir gleðjast vonandi í dag. Stóru fréttirnar eru hins vegar að einstaka maður er farinn að álykta að gamla leikritið hafl verið uppspuni frá rótum. Þjóðin hafi ver- ið höfð að ginningarfífli um ára- tugaskeið. Mun ekki gleymast Olíufélagið hefur fengið ádrepu frá sjálfum forsætisráðherra og fleira skrýtið hefur gerst. Almenn- ingur er farinn að hugsa upp á nýtt og Guð hjálpi olíufélögunum ef þeim dettur í hug að samstilla strengi sína í framtíðinni. Þjóðin mun ekki gleyma því að hún var höfð að fífli. Það verða fjöldamót- mæli ef olíufélögunum dettur í hug að stórhækka verð og fara niður í sömu auratölu fyrir bensínlítrann á morgun. Þess skulu furstarnir minnast og þeir skulu líka vita að þjóðin er farin að hugsa upp á nýtt. Hún veit það núna að það er ekkert hægt að venjast iflu svo gott þyki. Ekki lengur. -BÞ / Ijósi þessa er ekki skrýtið að mönnum hafi brugðið í brún þegar Skeljungur ákvað að stela senunni og gjörbreyta leikritinu. Skoðun Hver reiknar dæmið? Sigmundur Ernir Rúnarsson ^ aðstoðarritstjóri liiu Vt ■ H»i r.'toialWr. Stundum hefur verið sagt að þjóð- ir séu best dæmdar á því hvernig þær fara með þá sem minnst mega sín. Það er nokkuð viturlega mælt. Þessi mælikvarði snýst ekki um góðmennsku heldur miklu fremur um siðferisþrek þjóða og samfélags- legan þroska þeirra. Þessi mæli- kvarði snýst um gildi sem falla hvorki né rísa og allra síst úr tísku. Þau eru algild. Valdhafar hafa komið og farið og sumir þeirra berja sér á brjóst og segjast vera góðir við lítilmagnann. Það eru skrýtin ummæli og lýsa skammri hugsun. Stjórnmál svona manna snúast eins og vindurinn. Þeirra stjórnmál eru eins og tæki- færisvísur. Þeim er kastað fram og kannski er hægt að hlægja að þeim. Alvöru stjórnmál snúast hins vegar um grundvallarsjónarmið. Og stefnu. Öryrykjar hafa ekki valið hlut- skipti sitt. Þeir hafa ekki unnið til þeirra báginda sem þeir búa við. Þeir eiga ekki kost að takast á við lifið og möguleika þess af sama krafti og heilbrigt fólk. Þeim eru ekki sömu vegir færir og öðrum. Valdhafar, sem ættu að greiða götu þeirra, hafa í seinni tíð safnað stein- um í þá götuna og hindrað fatlað fólk í að ná rétti sínum og sómasam- legum kjörum. í siðmenntuðum þjóðfélögum eiga réttindi og kjör þessa fólks að vera samfélaginu til sóma. Þessi kjör eiga ekki að ráðast af góðmennsku stjórnmálamanna og pólitískum vindgangi þeirra heldur eiga þau að vera sjálfsögð á hverjum tíma. Kjör þessara hópa mega aldrei vera mylsna af borði þeirra sem betur mega sin. Og aldrei verða duttlung- um og góðmennsku háð, hvað þá skapsmunum. Því er á þetta minnst í dögun nýrrar aldar að valdhafar afréðu í vikunni að einhleypum örörkulíf- eyrisþega væru á hverjum mánuði tryggðar lágmarkstekjur upp á 80 þúsund krónur og 199 krónum bet- ur. Hér erum við ekki að tala um tölur heldur fólk. Hér erum við að tala um venjulegt fólk sem þráir að njóta lífsins. En ríkið ætlar áfram að halda aftur af því. Ekki verður með nokkru móti skilið af hverju stjórnvöld þurfa ei- líflega að leita uppi allra lægstu við- mið til að reikna út kjör þessa þjóð- félagshóps. Og reyndar staðnæmast valdhafar ekki við lægstu viðmið í þessum efnum heldur seilast enn lægra. Hvaðan kemur þeim sú hug- mynd að öryrkjar þurfi miklu minna á milli handanna en aðrir íbúar þessa lands? Hver reiknar dæmið? Þessir reiknimeistarar afréðu að hækka mánaðartekjur einhleyps ör- yrkja um heilar 6500 krónur á mán- uði. Það er árangurinn af eftirmál- um Öryrkjadómsins. Það er rausnin sem hvellurinn skilaði. Þetta er reyndin þegar „víðtækar breytingar á almannatryggingum" eru færðar heim í stofu þessa eina öryrkja. Bætur þessa manns á mánuði eru komnar í 80 þúsund krónur. Takk fyrir. Skrifari þessara orða spyr í ein- feldni sinni hvaðan í ósköpunum menn hafi viðmiðin. Ekki að utan, ekki úr þeim löndum sem við vilj- um helst bera okkur saman við. í Danmörku og Svíþjóð eru bætur ör- yrkja tvöfalt hærri en á íslandi og fylgja verðlagsþróun óhikað eftir. Óg ekki sækjum við viðmiðin í eig- in rann þar sem mánaðarlaun for- seta eru hækkuð um góðar 80 þús- und krónur. Hrein dagvinnulaun verkamanns á mánuði eru að meðaltali 109.800 og með álagsgreiðslum ríflega 126 þúsund krónur að því er skrifstofa Kjararannsóknarnefndar fullyrðir. Hvað réttlætir það að einhleypur ör- yrki sem vegna fotlunar sinnar get- ur ekki starfað úti á vinnumarkaði fær í sinn hlut 30 þúsund krónum minna á mánuði en almennur verkamaður. Hver reiknar dæmið? Meðallaun félagsmanna Alþýðu- sambands íslands munu vera nálega 250 þúsund krónur á mánuði. Lík- lega geta flestir verið sammála um að það teljist ekki til hátekna á ís- landi. Einhleypa öryrkjanum eru skammtaðar meira en þrefalt minni mánaðartekjur en venjulegum laun- þega á íslandi. Hann er sumsé langt frá því að vera hálfdrættingur á við íslenska meðalmanninn. Þetta eru tölur. En hver eru skila- boðin? Þau eru dapurleg. Steingrími J. Sigfússyni ratast nokkuð réttilega á munn í DV á miðvikudag þegar hann segir breytingar ríkisstjórnar- „Ekki verður með nokkru móti skilið af hverju stjórnvöld þurfa eilíflega að leita uppi allra lœgstu viðmið til að reikna út kjör þessa þjóðfélags- hóps... Hvaðan kemur þeim sú hugmynd að ör- yrkjar þurfi miklu minna á milli handanna en aðrir íbúar þessa lands?“ innar á almannatryggingakerfinu vera áframhaldandi bútasaum í al- mannatryggingakerfinu. Vissulegu séu einhver skref í rétta átt en leið- réttingin hafi verið lítil og komið seint. Þetta er rétt hjá Steingrími. Stjómvöld eru hikandi í þessum málaflokki. Þau vantar stefnu. Þau taka ekki af skarið. Fyrir vikið sitja málefni öryrkja og annarra bóta- þega á hakanum. Og hafa gert lengi. Afleiðingin er á svig við lög sem þessi sömu stjórnvöld hafa sett. I þeim lögum, sem sett voru 1997, seg- ir að bætur almannatrygginga skuli fylgja launaþróun. Það hefur ekki gerst. Á árabilinu 1993 til ársins 2000 hafa laun almennt hækkað um 49 prósent en lífeyrisgreiðslur al- mannatrygginga um 27 prósent. Hér munar miklu eins og hver maður sér. Formaður Öryrkjabandalagsins hefur bent á að mestu muni í þess- um efnum að ríkisstjórnin hafi slit- ið á tengsl milli bóta og lágmarks- launa. Bilið hafi breikkað og leið- réttingin núna breyti litlu. Davíð Oddsson forsætisráðherra segir að nýjar breytingar á al- mannatryggingalögunum leysi ekki vanda öryrkja og aldraðra í eitt skipti fyrir öll. Hann vonar þó að það verði viðurkennt að þetta sé skref í rétta átt. Skref er það vissu- lega Davíð en ósköp hikandi. Eftir sitja forystumenn öryrkja og ann- arra bótaþega og segja niðurstöðuna vera sár vonbrigði. Þeir báðu um stökk en fengu skref. Sýnu alvarlegast er þó að með þessu skrefi er verið að staðfesta að íslendingar ætla að halda sig aftar- lega í flokki þeirra nágrannaþjóða sem best hlúa að þeim sem minna mega sín. íslenska bótakerfið er í vaxandi mæli að skera sig frá al- mannatryggingakerfl hinna Norður- landanna. Á íslandi skulu kjör ör- yrkja vera algjörlega lágtekjumiðuð. Og vera vel undir lægstu verk- mannslaunum. Það segir svo kannski mest um stefnu stjórnvalda í þessum efnum að núverandi ríkisstjórn er sú fyrsta í sögu landsins sem tekur tekjuskatt af þeim sem hefur ekkert annað á milli handanna en ber- strípaðar bætur almannatrygginga. Eftir boðaðar breytingar á almanna- tryggingakerfinu mun þessi skatt- heimta á hendur öryrkjum aukast enda lyftast skattleysismörkin ekki. Áttatíu þúsund krónurnar sem títtnefndur öryrki hefur nú milli handa á mánuði eru fimmtán þús- und krónum yfir skattleysismörk- um og því þarf hann nú að greiða sex þúsund krónur beint til baka í ríkissjóð í formi tekjuskatts. Þetta eru rösklega 70 þúsund krónur á ári. En líklega þarf öryrkinn ekki á þessum pening að halda. Þeim er betur komið fyrir í ríkissjóði - -að mati stjórnvalda.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.