Dagblaðið Vísir - DV - 09.11.2002, Blaðsíða 18

HeÍQCirhlaö I>"V" LAUGARDACUR 9. NÓVEMBER 2002
I 8
Ekki upphaf og endir
alls að vera leikari
Pálmi Gestsson er upptekinn þessa dag-
ana. I qærkvöldi frumsýndi hann Halta
Billa íÞjóðleikhúsinu, Spauqstofan er á
fullu oq hann tekur þátt íÁramótaskaup-
inu. Hann talar íuiðtali i/ið Helgarblað DV
um leiklistina, draumana oq qaqnrqnendur
sem meqa jamla eins oq þeir vilja.
Pálmi Gestsson hefur um árabil verið einn af vinsæl-
ustu leikurum þjóðarinnar. Hann var reglulegur gestur
i stofum landsmanna á áratug Spaugstofunnar
1989-1999. Þeir sem héldu að tími Spaugstofumanna
væri liðinn hafa skipað sér í flokk með þeim sem spáðu
heimsendi fyrsta janúar árið 2000 því þeir eru komnir
aftur. En Pálmi var ekki geymdur ofan í kassa þessi ár
sem Spaugstofan lá niðri. Hann hefur farið mikinn í
Þjóðleikhúsinu þar sem hann fór til dæmis á kostum
sem Georg í Hver er hræddur við Virginíu Woolf? sem
gekk fyrir fullu húsi á Litla sviði Þjóðleikhússins allan
síðasta vetur.
í gærkvöldi var frumsýnt í Þjóðleikhúsinu verkið
Halti Billi eftir Martin McDonagh í leikstjóm Þórhalls
Sigurðssonar en þar fer Pálmi með stórt hlutverk sem
JonniPittiMikki, persóna sem verður að teljast með ein-
dæmum fróðleiksfús og gegnir hlutverki fjölmiðiis á lít-
illi eyju í írlandshafi.
„Þetta er dálítil töm,“ segir Pálmi. Við sitjum í bún-
ingsherbergi fjögur á þriðju hæð í bakhúsi Þjóðleik-
hússins. Klukkan er rúmlega ellefu og Pálmi er nýstig-
inn úr gervinu eftir langan dag í gervi JonnaPitta-
Mikka. „Ég er að æfa í Halta Billa, Spaugstofan er á
fullu og svo er ég I Áramótaskaupinu. Svo er það ein-
hver smábisness í viðbót.“
Hvernig líður þér í svona tömum?
„Mér líður bara ágætlega. Þetta er kannski orðið svo-
lítið töff núna, ég er orðinn 45 ára, og búinn að vera í
þessu í 20 eða 25 ár.“
Ólj ós draumur
Hvað fékkstu við þar til þú fórst í leiklistina?
„Ég lærði húsasmíði fyrir vestan í Bolungarvík þar
sem ég á allt mitt fólk langt aftur í ættir. Ég kláraði
samningstimann en hef enn ekki lokið við sveinsprófið.
Ég fór suður áður en það kláraðist,“ segir Pálmi og
verður hugsi: „Ég þyrfti einhvem tíma að ná mér í rétt-
indi.“
Af hverju leiklist?
„Ég veit það ekki. Þetta var óljós draumur sem mér
datt ekki í hug að myndi rætast. Þetta æxlaðist bara
þannig. Leiklistin hefur sjálfsagt búið með mér ein-
hvers staðar.“
Það eru ekki svo margir leikarar að vestan?
„Jæja, Helgi Bjömsson, Þröstur Leó, Baldur Trausti
Hreinsson, Steindór Hjörleifsson er frá Hnífsdal og Guð-
mundur heitinn Pálsson, frændi minn, var frá Bolunga-
vík.“
Þannig að þetta er í ættinni?
„Ætli það ekki. Og svo lék Karvel frændi minn
Pálmason mikið á sínum tíma - lék svolítið á þinginu
líka.“
Gæti JonniPittiMikki ekki verið að vestan?
„Jú, jú, hann á vel við mig og gæti verið að vestan.“
Eftírhenna er guðs gjöf
Þegar þú setur saman persónur á sviði leitarðu þá
mikið í umhverfi þitt eftir fyrirmyndum?
„Oft er það ekki meðvitað. Margir benda mér hins
vegar á að þessi eða hinn minni á hinn og þennan. Það
er ekki meðvitað en eins og með rithöfunda þá nýtir
maður upplifun sina og tilfinningaminni við vinnuna.
Einhvern tíma sagði um mig ágætur maður, Jón Viðar
Jónsson, að ég þyrfti að ákveða mig hvort ég ætlaði að
vera leikari eða eftirherma. Það lýsir nokkru skilnings-
leysi þvi hvað eru leikarar annað en eftirhermur? Það
er ekki raunveruleiki sem sést á sviðinu heldur erum
við að setja upp á sviðinu eftirlíkingu af lífinu. Leikar-
inn hermir síðan eftir þeim tilfinningaminnum sem
hann hefur sjálfur upplifað; hvemig persónur bregðast
við aðstæðum. Við erum ekki að búa þessi viðbrögð til
í fyrsta skipti. Þegar öllu er á botninn hvolft er öll leik-
list eftirherma.
Viðhorf margra til eftirhermunnar lýsir skilnings-
leysi á leiklist. Ég hef oft heyrt þessa fordóma hjá fólki
sem er viðloðandi leiklist en það þekkir listina ekki bet-
ur en þetta. Það að vera góð eftirherma er guðs gjöf,
eins og Ævar Kvaran heitinn bendir á i ævisögu sinni,
og það er viðurkennt alls staðar erlendis. Kvikmynda-
stjömur herma til dæmis iðulega eftir í spjallþáttum
sem þær mæta í. Ég er hins vegar ekki voðalega góð eft-
irherma í hefðbundnum skilningi.
Aðalkúnstin er að vera ekki nákvæmlega eins og fyr-
irmyndin, þá er eins gott að fá bara fyrirmyndina. Þetta
er ekki ólíkt því sem Sigmund gerir í Mogganum. Hann
ýkir karaktereinkenni manna og við þekkjum þá. Vin-
ur minn, Jói á Brekku (Jóhannes Kristjánsson), er frá-
bær eftirherma. Besti árangur hans er án efa að hafa
verið svo líkur Guðna Ágústssyni í auglýsingu að taka
þurfti fram að um eftirhermu væri að ræða.“
Ég verð að viðurkenna það að þegar ég rifja upp
Steingrím Hermannsson í huganum þá held ég að upp
komi mynd af Pálma Gestssyni í gervi Steingríms frek-
ar en Steingrímur sjálfur.
„Þá hefur mér tekist vel upp! Sumum næ ég þokka-
lega en sumum alls ekki. En ég verð að vera í þessu
hlutverki í Spaugstofunni því hinir geta ekkert hermt
eftir,“ segir Pálmi og glottir.
... við virkum enn
Hvemig er að koma aftur með Spaugstofunni?
„Það er mjög skemmtilegt. Það er dálítið gaman að
fólk komi til okkar og segi: þið eruð bara skemmtilegir!
Ég veit ekki hvað fólk hefur haldið að hafi komið fyrir
okkur, hvort það hefur haldið að við yrðum fullkomlega
gerilsneyddir á því að taka frí. Við erum allir eldri, feit-
ari og þroskaðri sem leikarar og vonandi með betri
húmor. Ég veit ekki af hverju það kemur sumum á
óvart en við virkum enn.“
Þér hefur ekki liðið betur í „felum“ niðri í leikhúsi?
„Það getur verið gott annað slagið. Annars höfum við
ekki orðið fyrir neinum óþægindum. Það er skárra að
vera í einhverju vinsælu frekar en í umdeildum og
óvinsælum þáttum. Athyglin er orðin dreifðari nú því
fleiri stöðvar berjast um athyglina. Hins vegar getur
verið mikil ánauð í sjónvarpi. í sjónvarpi vekur maður
mesta athygli eða eins og einhver útlensk kvikmynda-
stjarna sagði: ég leik í kvikmynd til að verða ríkur, í
sjónvarpi til að verða frægur og í leikhúsi af því mig
langar til þess. Það er mikið til í þessum orðum. Ekki
það að íslenskir leikarar verði nokkru sinni ríkir.“
Fékkstu einhver viðbrögð þegar þið tilkynntuð að þið
kæmuð aftur á skjáinn?
„Góðir vinir mínir komu til min og sögðu í einlægni
að þetta gæti orðið erfitt - eins og við værum útbrunn-
ir.“
Var einhver athöfn hjá ykkur þegar fyrsti þátturinn
í haust fór í loftið?
„Nei, ég var staddur á Flúðum. Það var bara eins og
við hefðum farið í kafii. Að vísu vorum við í gamla sjón-
varpshúsinu þegar við hættum en byrjuðum aftur i því
nýja.“
Þið eruð famir að þekkjast ágætlega.
„Jaá, við þekkjumst þokkalega núorðið.“
Beitt gagnrýni grínsins
„Við vinnum þættina í hverri viku og tökum upp á
fimmtudögum og föstudögum og svo byrjar sama sagan
á mánudögum. Þetta hefur aldrei verið gert svona áður
og það er mikill vandi að vinna svona. Spaugstofan er
eins og fréttatími og við fjöllum um það sem gerist jafn-
óðum. Ég held að enginn hafi treyst sér í þetta nema
við.“
Sumir segja að Spaugstofan sé eina virka stjómar-
andstaöan á islandi.
„Já, einhver nefndi það. Við megum ekki gleyma því
að Spaugstofan fjallar um daglegt líf og á að vera speg-
ill af því sem er að gerast. Svona þættir finnast í öllum
löndum í einhverri mynd. í Bretlandi var það Spitting
Image. Það ber ekki alltaf að taka þættina sem grín.
Þetta er sterkt tjáningarform og beittasta gagnrýnin
kemur oft fram í gríni.“
En það er enginn hlátur í sjónvarpinu. Þú uppskerð
ekki hláturinn beint i æð eins og i leikhúsinu.
„Nei, en það venst nú að fá engin viðbrögð. Stundum
rennir maður blint í sjóinn en þá er bara að treysta eig-
in húmor og dómgreind: ef okkur finnst það fyndið þá
eram við ánægðir. Enda ekkert annað að gera. Ef mað-
ur er ekki lukkulegur sjálfur með það sem maður gerir
er varla hægt að ætlast til þess að aðrir séu það.“
Verðið þið aldrei leiðir hver á öðrum?
„Hundleiðir,“ segir Pálmi og hlær. „Nei, nei, það er
mesta furða hvað við þolum hver annan. Ég skil ekki al-
veg hvernig þetta hjónaband okkar virðist halda fram í
rauðan dauðann. Leikkona sem vann með okkur í
Spaugstofunni hafði orð á því að við virtumst bera tak-
markalausa virðingu hver fyrir öðrum. Þegar ég hugs-
aði um það gæti það verið rétt. Við eigum ágætlega
saman.“
Segðu mér, Pálmi, með Randver ... Látið þið hann
alltaf leika konur eða sækist hann sjálfur eftir því?
„Randver heldur því fram að hann sé smáfríðasta
konan af okkur. Og við látum það eftir honum.“
Veiðitími á vinnutíma
Ertu ekki mikill veiðimaður?
„Ég reyni það. Ég set mér markmið i veiðinni hvert
ár. Ég er skotveiðimaður og því er tímabilið á haustin
þegar leikhúsið er byrjað. Ég á því erfiðara um vik en
Öm, Siggi og Randver sem geta legið á árbakkanum allt
sumarið. Minn veiðitími er á vinnutíma. En ég fer þeg-
ar ég get. Það er ekkert jafii afslappandi og næringar-
ríkt og að ganga til ijúpna í góðu veðri.“
Er veiðin eitthvað sem hefur fylgt þér lengi?
„Ég held að veiðimennska blundi í okkur öllum. Stef-
án Jónsson, fyrrverandi alþingismaður og fréttamaður,
sagði að sá sem ekki hefði i sér veiðieðli væri úrkynj-
aður maður. Það er misjafnt hvemig það kemur fram
hjá fólki. Ég byijaði ekki í skotveiði fyrir alvöm fyrr en
ég var kominn til vits og ára þótt ég hafi fiktað við þetta
þegar ég var strákur."
Ég heyrði einhvers staðar að þú hefðir keypt þér jörð
í Borgarfirði.
„Ha, nei. Það vildi ég að ég ætti jörð í Borgarfirði en
ég leigi land í Húsafelli með félögum mínum þar sem
við stundum rjúpnaveiði."
Jæja, maður heyrir svo margt.
„Já.“