Dagblaðið Vísir - DV - 28.12.2002, Blaðsíða 23

LAUGARDAGUR 28. DESEMBER 2002
HelQarblað 33 "V
23
Júlí
í byrjun júlí kom til sjóorrustu á
Gulahafi milli varðskipa nágranna-
ríkjanna á Kóreuskaga þegar tvö
norður-kóresk varðskip sigldu inn á
yfirráðasvæði sunnanmanna. Þrjá-
tíu manns úr liði norðanmanna
féllu og fjórir úr liði sunnanmanna.
Á svipuðum tíma fórust sjötíu
manns þegar rússnesk farþegaflug-
vél og þýsk flutningavél skullu sam-
an yfir Bodenvatni í suðurhluta
Þýskalands, en meðal hinna látnu
voru 52 rússnesk ungmenni. Talið
er að mistök svissneskra flugum-
ferðarstjóra hafi valdið slysinu.
George W. Bush boðaði hertar að-
gerðir gegn fjármálaspillingu í
Bandaríkjunum og krafðist harðari
dóma yfir hvítflibhaglæpamönnum.
Þá gerðist það í upphafi mánaðar
að spænski herinn hrakti mar-
okkóska hersveit burt frá eyjunni
Perejil, úti fyrir ströndum
Marokkós, eftir að hersveitin haíði
hertekið eyna og haldið henni í eina
viku.
Mikil harka færðist í átökin fyrir
botni Miðjarðarhafs og hófu ísraels-
menn nú aftur loftárásir eftir nokk-
urra vikna hlé. Eldflaugaárás var
m.a. gerð á tveggja hæða íbúðabygg-
ingu í nágrenni Gaza-borgar með
þeim afleiðingum að fimmtán
manns létu lífið, þar af fimm böm.
Árásin var harðlega gagnrýnd, m.a.
af forystumönnum SÞ og ESB, auk
þess sem Bush Bandaríkjaforseti
fordæmdi hana.
Meira en 80 manns létu lífið og að
minnsta kosti 115 slösuðust þegar
rússnesk orrustuþota hrapaði niður
á áhorfendahóp á flugsýningu í
borginni Lviv í Úkraínu. Mistökum
flugmanna er kennt um.
Ágúst
Ekkert lát var á ófriðum fyrir
botni Miðjarðarhafs í ágúst og byrj-
uöu lætin nú með því að útsendarar
Hamas-samtakanna sprengdu öfl-
uga sprengju í matsal Hebrew-há-
skólans í Austur-Jerúsalem með
þeim afleiðingum að sjö námsmenn
létust, þar af fimm erlendir.
ísraelar leituðu tilræðismann-
anna í Nablus og handtóku þar
fjölda grunaðra og lýstu síðan yfir
ferðabanni á Vesturbakkanum.
Mikil flóð urðu í Mið- og Austur-
Evrópu í kjölfar mikill rigninga og
var ástandið verst við stórfljótin
Moldá í Tékklandi og Saxelfi í
Þýskalandi. Neyðarástandi var lýst
í Prag þar sem mikil og ómetanleg
menningarverðmæti lágu undir
skemmdum og sama er að segja um
suðausturhluta Þýskalands.
Tvær tíu ára gamlar breskar
skólastúlkur, þær Jessica Chapman
og Holly Wells, frá bænum Soham í
Cambrigde-héraði hurfu sporlaust
frá heimilum sínum og var í fyrstu
óttast að þær hefðu verið tældar á
brott í gegnum spjallrás á Netinu.
Laugardaginn 17. ágúst, þegar
tvær vikur voru liðnar frá hvarfi
stúlknanna, fundust lík þeirra í
skógarrjóðri í nágrenni heimabæj-
arins og í kjölfarið var enskt par
handtekið, grunað um að hafa rænt
og síðan myrt stúlkumar. Reyndist
sá grunur á rökum reistur. Þau
handteknu voru 28 ára gamall hús-
vörður í skóla stúlknanna og 25 ára
gömul kærasta hans, fyrrverandi
skólaliði við sama skóla.
September
Umhverfissinnar púuðu á Colin
Powell, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, þegar hann ávarpaði ráð-
stefnu um sjálfbæra þróun á loka-
degi hennar í Jóhannesarborg um
mánaðamótin. Sýndu mótmælendur
vanþóknun sína á lokaniðurstöðu
ráðstefnunnar sem þeir sögðu ekki
þjóna fátækum þjóðum.
Hamid Karzai, forseti Afganist-
ans, var heppinn að sleppa lifandi
frá morðtilræði sem honum var
sýnt í borginni Kandahar.
í ísrael tóku Palestínumenn aftur
upp þráðinn við sjálfsmorðsárásir
eftir sex vikna hlé þegar sjálfs-
morðsliði sprengdi sjálfan sig í loft
upp á strætisvagnabiðstöð í bænum
Umm el-Fahm, með þeim afleiðing-
um að ísraelskur lögreglumaður lét
lífið. Á eftir fylgdi önnur sjálfs-
morðsárás i strætisvagni í Tel Aviv,
en þar létust fimm manns.
Þar meö var þolinmæði ísraela
þrotin og þann 20. september voru
höfuðstöðvar Arafats í Ramallah
umkringdar með miklum látum.
Umsátrið stóð í tíu daga og þegar
því lauk höfðu ísraelar lagt öll hús í
nágrenninu í rúst og rofið raf-
magns- og símaleiðslur.
Fyrir umsátrið hafði palestínska
ríkisstjómin sagt af sér eftir heitar
umræður vegna boðaðra kosninga í
janúar.
Þann 11. september var þess
minnst víða um heim að ár var lið-
ið frá hryðjuverkaárásunum á New
York og Pentagon og sagði Bush for-
seti að þjóðin myndi aldrei gleyma
samúðinni sem henni var sýnd.
„Við munum ljúka því sem óvinur-
inn byrjaði á,“ sagði Bush.
Bandaríkjamenn gerðu áfram ár-
angurslitlar tilraunir til að afla
áætlunum sínum um fyrirhugaðar
aðgerðir gegn írökum fylgis og
máttu þola aukna andstöðu alþjóða-
samfélagsins þar sem Gerhard
Schröder, kanslari Þýskalands, fór
fremstur í flokki ásamt þeim Pútín
Rússlandsforseta og Chirac Frakk-
Eriingur
Kristensson Ak
blaöamaður
MMmmm
landsforseta.
Þingkosningar fóru fram 1 Sví-
þjóð og Þýskalandi, en í Svíþjóð
unnu jafnaðarmenn, undir forystu
Görans Perssons, afgerandi sigur og
hélt ríkisstjórn þeirra með vinstri
flokknum og græningjum velli.
í Þýskalandi hélt ríkisstjórn jafn-
aðarmanna og græningja, undir for-
ystu Gerhards Schröders kanslara,
einnig velli. Þar töpuðu kratar þó
tveimur prósentum en græningjar
unnu tvö.
Október
Dularfull leyniskytta hóf að
skjóta fólk af handahófi í nágrenni
höfuðborgarinnar Washington í
Bandaríkjunum í byrjun mánaðar-
ins og lágu tiu manns í valnum áð-
ur en illvirkin voru stöðvuð eftir
rúmar þrjár vikur.
Tveir menn, 41 árs gamall fyrr-
verandi hermaður og 17 ára uppeld-
issonur hans, voru handteknir,
grunaðir um morðin, og reyndust
þeir báðir sekir. Árásirnar gerðu
þeir úr skotti bíls sem útbúinn hafði
verið sem drápsvél á hjólum.
íraksmálið var sem fyrr í
brennidepli en í byrjun mánaðarins
náðist samkomulag í Vínarborg
milli fulltrúa vopnaeftirlitsnefndar
SÞ og íraksstjómar um vopnaeftir-
lit í írak. Bandaríkjamenn hótuðu
að hafna samkomulaginu nema Ör-
yggisráð SÞ samþykkti nýja álykt-
um um mun harðari kröfur.
Að minnsta kosti sextán Palest-
ínumenn féllu í hörðustu aðgerðum
ísraela á Gaza-svæðinu í langan
tíma þegar hersveitir þeirra réðust
inn í bæinn Khan Younis og nálæg-
ar flóttamannabúðir í skjóli myrk-
urs. Palestínumenn hótuðu hefnd-
um og var fyrsta sjálfsmorðsárásin
síðan 19. september gerð á strætis-
vagnastöð í Tel Aviv, með þeim af-
leiðingum að ein ísraelsk kona lét
lífið og að minnsta kosti tuttugu
slösuðust.
í kjölfarið fylgdi grimmileg sjálfs-
morðsárás á þéttsetinn strætisvagn
í nágrenni Tel Aviv, þar sem að
minnsta kosti fimmtán ísraelar létu
lífið.
í lok mánaðarins dró Verka-
mannaflokkurinn í ísrael sig út úr
stjómarsamstarfinu við Likud-
bandalagið og skipaði Sharon þá
harðlínumanninn Shaun Mofaz í
stöðu varnarmálaráðherra og Bin-
yamin Netanyahu, fyrrum forsætis-
ráðherra ísraels, í sæti utanríkis-
ráðherra. Netanyahu setti það skil-
yrði að Sharon boðaði til kosninga
strax í janúar nk.
Grimmileg bílsprengjuárás var
gerð á skemmtistað í ferðamanna-
paradísinni Balí i Indónesíu með
þeim afleiðingum að rúmlega 180
manns létust, auk þess sem tugir
slösuðust. Öfgasinnuð samtök mús-
líma, sem talin eru tengjast al-Qa-
eda-samtökunum, eru grunuð um
verknaðinn.
Nóvember
Rússar boðuðu hertar aðgerðir
gegn skæruliðasveitum aðskilnað-
arsinna í Tsjétsjéníu í kjölfar auk-
inna hryðjuverka, en á sama tíma
var rússnesk herþyrla skotin niður
innan landmæra Tsjétsjéníu, með
þeim afleiðingum að níu hermenn
fórust.
í Bandaríkjunum var sett eyðslu-
met í sögulegum þing- og rikis-
stjórakosningum þar sem repú-
blikanar endurheimtu meirihluta
sinn í báðum deildum þingsins.
Þann 6. nóvember, eftir tveggja
mánaða stanslausar samningavið-
ræður, lögðu bandarísk stjómvöld
fram umdeild drög að ályktun um
íraksmálið í Öryggisráði SÞ. Frakk-
ar og Rússar voru ósáttir við orða-
lagið og lýstu yfir andstöðu við
beinar hernaðaraðgerðir, nema að
undangengnu samþykki öryggis-
ráðsins.
Eftir tveggja daga samningaþjark
var svo ný ályktun samþykkt sam-
hljóða í ráðinu og fengu írakar sjö
daga frest til að fallast á skilyrði
hennar. Byltingarráð Saddams
Husseins samþykkti ályktunina án
skilyrða eftir að valdalaust þjóðþing
landsins hafði mælt með höfnun.
Vopnaeftirlit hófst samkvæmt
áætlun þann 27. nóvember og var
fyrst leitað ólöglegra vopna í næsta
nágrenni höfuðborgarinnar Bagdad.
Hinn 59 ára gamli Hu Jintao, vara-
forseti Kína, var kosinn nýr leiðtogi
kínverska kommúnistaflokksins á
60. þingi flokksins. Hann tók viö
embættinu af Jiang Zemin forseta,
sem gegndi því í þrettán ár, og er bú-
ist við að Hu setjist í forsetastól í
mars þegar Zimin lætur af embætti.
Olíuskipið Prestige fékk um miðj-
an mánuðinn á sig brotsjó úti fyrir
ströndum Galisíu á Spáni með þeim
afleiðingum að það brotnaði í tvennt
og sökk í djúpið. Mikið af olíu lak úr
tönkum skipsins og skolaði henni á
land í Galisíu og víðar með skelfileg-
um afleiðingum.
Ófriðurinn í fyrir botni Miðjarðar-
hafs færðist heldur i aukana í mán-
uðinum og stormuðu ísraelskar her-
sveitir m.a. inn í Gaza-borg um miðj-
an mánuðinn í öflugustu aðgerðum
sem sést hafa síðan ófriðarbálið
kviknaði. Einnig var ráðist inn í
Jenín-flóttamannabúðimar þar sem
breskur hjálparliði á vegum SÞ var
skotinn til bana fyrir misskilning.
í lok mánaðarins fór fram leið-
togakjör í Likud-bandalaginu og
gjörsigraði Ariel Sharon þar helsta
andstæðing sinn, Binyamin Net-
anyahu.
Leiðtogar NATO-ríkjanna sam-
þykktu á fundi sínum í Prag að bjóða
sjö Austur-Evrópuríkjum inngöngu í
bandalagið árið 2004. Auk stækkun-
arinnar var ákveðið að koma á lagg-
irnar hraðsveit til að mæta nýjum
ógnum í heiminum.
Þjóðarflokkur Wolfgangs Schlúss-
els kanslara vann yfirburðasigur í
austurrísku þingkosningunum.
Flokkurinn hlaut 43% atkvæða og
jók þar með fylgi sitt um 17% á
kostnað hægri öfgaflokks Jörgs
Heiders.
Þann 28. nóvember sprengdu þrír
sjálfsmorðsliðar bfl sinn í loft upp
við anddyri Paradise-hótelsins í
Mombasa í Keníu með þeim afleið-
ingum að þrettán manns létust, þar
af þrír ísraelskir borgarar.
Á sama tíma var gerð misheppnuð
sprengjuárás á ísraelska flugvél í
flugtaki frá Monbasa-flugvelli, án
þess að nokkurn sakaði.
Áður óþekkt samtök, „Palestínski
herinn", með aðsetur í Líbanon,
lýstu ábyrgð á árásunum, en grunur
leikur á að al-Qaeda-samtökin hafi
þar komið að máli.
Desember
Það bar einna hæst í fréttum des-
embermánaðar að stækkun Evrópu-
sambandsins til austurs var sam-
þykkt á leiðtogafundi sambandsins í
Kaupamannahöfn og munu tíu þjóð-
ir því ganga til liðs við ESB á vor-
dögum 2004, takist þeim að uppfylla
sett skilyrði um inngönguna. Ákveð-
ið var að hefja aðildarviðræður við
Tyrki eftir tvö ár.
írakar skiluðu inn tólf þúsund
síðna vopnaskýrslu degi áður en
frestur rann út samkvæmt skilmál-
um ályktunar Öryggisráðs SÞ og
sögðu þeir hana heiðarlega, sanna og
víðtæka. Bandaríkjamenn taka hana
aftur á móti með fyrirvara og sögðu
eftir fyrstu skoðun að hún væri í
meira lagi gloppótt.
Fyrir botni Miðjarðarhafs gerðist
það helst að íraelar sprengdu í lbft
upp eina af birgðageymslum Mat-
vælahjálpar SÞ og fer hjálpin fram á
rannsókn málsins og verulegar bæt-
ur fyrir skaðann.
Al-Qaeda-samtökin lýstu ábyrgð á
Keníu-árásunum á íslamskri vefsíðu
og Bush Bandaríkjaforseti sam-
þykkti nýjan dauðalista yfir hættu-
legustu hryðjuverkamennina.
Á móti hótaði rödd bin Ladens
áframhaldandi hryðjuverkum, en
óttast er að samtök hans hafi komist
yfir taugagas frá írak.
í Bandaríkjunum tók A1 Gore þá
erfiðu ákvörðun að fara ekki fram
gegn Bush í næstu forsetakosningum
og rækileg uppstokkun varð i efna-
hagsráðgjafaliði Hvíta hússins, þar
sem hæst bar afsögn Pauls O'Neills
fjármálaráðherra.
Bernard Law, erkibiskup af
Boston, sagði af sér í kjölfar endur-
tekinna hneykslismála innan ka-
þólsku kirkjunnar í BandaríRjunum,
en fjöldi presta hefur þar orðið upp-
vís að kynferðisafbrotum gegn börn-
um í skjóli kirkjunnar.
Fossett tókst hnattflugið
Langþráður
draumur banda-
ríska auðkýfings-
ins og ævintýra-
mannsins Steves
Fossetts rættist
loks í júlí þegar
hann flaug einn
síns liðs umhverf-
is jörðina, án við-
komu, í loftbelg.
Engum manni öðrum hafði tekist að
vinna það afrek áður. Fossett var
fjórtán daga á ferðalaginu og lagði
að baki þrjátíu og tvö þúsund kiló-
metra. Hann hafði gert fimm atlög-
ur að þessu þrekvirki áður en það
loksins tókst. Lendingin gekk þó
ekki alveg þrautalaust því nokkur
töf varð á henni vegna óhagstæðra
veðurskilyrða.
Hvítir eignast svört börn
Hvítum hjónum á Bretlandi brá
óneitanlega í brún í sumar þegar
konan varð léttari og ól tvíbura sem
reyndust vera dökkir á hörund.
Konan hafði gengist undir tækni-
frjóvgunarmeðferð á sjúkrastofnun.
Næsta víst þykir að starfsfólki
stofnunarinnar hafi orðið á í mess-
unni og að egg konunnar hafi verið
frjóvgað með sæði úr blökkumanni.
Scharping loksins rekinn
Gerhard
Schröder Þýska-
landskanslari tók
sig til og rak land-
vamaráðherrann
sinn, Rudolf
Scharping, í sum-
ar vegna greiðslna
sem sá síðamefndi
þáði frá almanna-
tengslafyrirtæki á
árunum 1998 og 1999. Scharping við-
urkenndi að hafa fengið greidd 140
þúsund mörk. Scharping hafði áður
hneykslað landa sína þegar hann lét
flugvélar hins opinbera flytja sig og
unnustu sina suður á sólarstrendur,
auk þess sem hann leyfði myndatök-
ur af sér og ungfrúnni í keleríi. Á
sama tíma var verið að flytja þýska
hermenn til friðargæslu á Balkan-
skaga.
Cherie Blair missti fóstur
Cherie Blair,
forsætisráðherra-
frú á Bretlandi,
varð fyrir þeirri
skelfilegu lífs-
reynslu í sumar að
missa fóstur.
Cherie, sem var 47
ára þegar þetta
Cherie Bjair gerðist, og Tony
varð fyrir áfalli Blair, eiginmaður
hennar, eiga fjögur börn. Forsætis-
ráðherrahjónin komu flestum í
opna skjöldu fyrir tveimur árum
þegar Cherie ól fjórða barn þeirra,
sveinbarn sem gefiö var nafnið Leo.
Líkin í handfarangrinum
Ungum sænskum hjónum var
gert að fara með lík andvana
fæddra tvibura sinna í handfar-
angri þegar þau flugu frá Finn-
landi aftur heim til Svíþjóðar.
Konan var send til Finnlands til
að eignast bömin þar sem fæðing-
ardeildir sjúkrahúsa í næsta ná-
grenni hennar voru ýmist lokaðar
eða yfirfullar. Börnin komu löngu
fyrir tímann og voru andvana
fædd, meðal annars vegna bágs
ástands konunnar. Sænsk heil-
brigðisyfirvöld kröfðust rann-
sóknar.
Pútín óttaðist harkið
Vladimír Pútín
Rússlandsforseti
upplýsir í öðru
bindi ævisögu
sinnar að hann
hafi óttast mjög
um atvinnumögu-
leika sína þegar
hann lét af störf-
um hjá leyniþjón-
ustunni KGB eft-
ir valdaránstilraun harðlínu-
manna árið 1991. Forsetinn segir í
bókinni að hann hafi um tíma
talið að hann yrði að gerast leigu-
bílstjóri til að brauðfæða sig og
fjölskylduna. Sá ótti reyndist
ástæðulaus.
REUTERS-MYND
Mohamed El Baradei og Hans Blix
Þaö hvílir mikil ábyrgð á þeim Mohamed El Baradei, framkvæmdastjóra
Kjarnorkumálastofnunar SÞ, og Hans Blix, yfirmanns vopnaeftirlits SÞ,
en þeir félagar fara meö yfirstjórn vopnaeftirlitsins í írak.
,ÍA'
i'*e
Steve Fossett
upplifði draum