Dagblaðið Vísir - DV - 26.08.2003, Blaðsíða 8

8 FRÉTTIR ÞRIÐJUDAGUR 26. ÁGÚST2003
Neytendasamtökun-
um boðnar 5 milljónir
á ári úr Pokasjóði
og samtökin þáðu 4 milljónir þrátt fyrír að stjórnar-
menn áttuðust að tráverðugleiki biði hnekki
ráðstafað og að árlega verði gefin út
skýrsla um það.
Efasemdir í stjórn
Málið var tekið formlega fyrir á
stjómarfundi 25. október 2000. í
fundargerð segir:
„Skoðanir stjórnarmanna voru
nokkuð skiptar, annars vegar þeir
sem töldu að hér væri hætta á ferð
fyrir samtökin að þiggja fé frá Baugi
og fleiri verslunum, þetta gæti
minnkað tiltrú á samtökin og skaðað
ímynd þeirra. Aðrir töldu að sú
hætta væri ekki svo mikil að samtök-
in yrðu háð þessum styrk eða að
hann gæti haft áhrif á afstöðu sam-
takanna í framtíðinni."
„Ég held að Pokasjóður
hafi engan áhuga haft
á því [að undirrita
samninginn við okkur]
vegna þess að hann
gekk allur út á að þeir
réðu engu,"segir Jó-
hannes Gunnarsson.
Mörður Ámason stjómarmaður
lagði til að stjórnin léti undirbúa til-
lögu um að hugsanlegu fé úr Poka-
sjóði yrði ráðstafað til „sérstakra
tímabundinna sérverkefna". Tillaga
Marðar var samþykkt samhijóða en
ekki kemur ífam hve margir af 15
stjómarmönnum sem sátu fundinn
greiddu ekki atkvæði.
Einnig vom samþykkt drög Jó-
hannesar Gunnarssonar að samn-
ingi milli samtakanna og Poka-
sjóðs, þar sem sett vom fram
skilyrði samtakanna um al-
gjört forræði yfir hugsanleg-
um styrk.
Leist illa á skilyrðin
Hjá Pokasjóði dróst
hins vegar að breyta
starfsreglum á þann
hátt að styrkja
mætti fleiri verk-
efni en um-
hverfismál.
Ekkert gerðist
því í málinu
fyrr en 15.
maí í
fyrra; þá
var loks
samið
um að
Neyt-
enda-
sam-
tökin
fengju 4
milljónir
úr Pokasjóði
næstu 12 mánuði,
eina milljón á þriggja
mánaða ffesti. Jóhannes
segir í samtali við DV að Pokasjóður
hafi þama fallist á skilyrði Neyt-
endasamtakanna en samt ekki viljað
undirrita samning um þau. „Ég held
að Pokasjóður hafi engan áhuga haft
á því vegna þess að samningurinn
gekk allur út á að þeir réðu engu,“
segir Jóhannes. Þetta hafi því verið
„óformlegt" samkomulag.
Þriðji hæsti styrkurinn
Til þess að setja upphæðina í sam-
hengi skal bent á að Pokasjóður út-
lúutaði samtals 43 milljónum árið
2002. Tveir langhæstu styrkimir
námu 6 og 7 miJljónum en styrkur-
inn til Neytendasamtakanna var sá
þriðji hæsti (miðað við allar 4 millj-
ónimar).
Rekstrartekjur Neytendasamtak-
anna árið 2002 vom tæpar 54 millj-
ónir króna, að langstærstum hluta
félagsgjöld.
„Enginn hagsmunaárekstur"
Jóhannes Gunnarsson viðurkenn-
ir að það geti orkað tvímælis að
hagsmunasamtök neytenda þiggi
styrk frá versluninni í landinu. „Eg
skal alveg viðurkenna að ég myndi
miklu ffekar vilja fá myndarlegan
stuðning frá opinbemm aðilum en
svona styrk. Ég fer ekkert í launkofa
með það. En það hefur bara ekki
reynst okkur mjög auðvelt. Mér
finnst skipta mestu máli að vera með
hreina samvisku sjálfur," segir hann.
„Við höfum talið að með gjaldtöku
„Mér finnst skipta mestu
máli að vera með hreina
samvisku sjálfur."
í Pokasjóð sé um að ræða óeðlilega
skattlagningu af hálfu verslunarinn-
ar á neytendur. Þess vegna töldum
við ekki óeðlilegt að eitthvað af því fé
kæmi tii baka til að styrkja neytenda-
starf.“
Jóhannes telur ekki að þetta hafi
stofnað trúverðugleika samtakanna
í hættu. „Ég bendi á að það em allar
matvörukeðjumar inni í Pokasjóði.
Þetta er matvömverslunin eins og
hún leggur sig. [80-90% matvöm-
verslana - innsk. blm.] Það réð dálít-
ið mildu um að við þáðum þetta. Og
þetta hefur ekkert breytt okkar gagn-
rýni á matvörumarkaðinn. Við höf-
um verið þar í fararbroddi. Á þeim
tíma sem við vomm að taka við
þessum fjármunum varpaði ég þvf
meira að segja fram hvort Baugur
væri ekki orðinn of stór á íslenskum
markaði og hvort ekki ætti að skipta
þessu fýrirtæki upp. Þetta hefur því
engu breytt. En ef þetta hefði eitt-
hvað breytt minni skoðun þá ætti að
sparka mér fyrir að hafa lagt til að við
tækjum á móti þessum fjármunum.
Það er mjög einfalt mál.“
UMDEILT: Jóhannes Gunnarsson viðurkennir að það geti orkað tvímæl-
is að hagsmunasamtök neytenda þiggi styrk frá versluninni í landinu.
,Ég skal alveg viðurkenna það að ég myndi miklu frekar vilja fá mynd-
arlegan stuðning frá opinberum aðilum en svona styrk. Ég fer ekkert í
Að frumkvæði forstjóra Baugs
var í fyrrasumar samið við Neyt-
endasamtökin um fjögurra millj-
óna króna framlag úr Pokasjóði
verslunarinnar. Samtökin voru
meðal stærstu styrkþega sjóðs-
ins í fyrra en hlutverk þeirra er
sem kunnugt er að gæta hags-
muna neytenda gagnvart þeim
sem að honum standa. Sumir
stjórnarmenn óttuðust að styrk-
urinn skaðaði ímynd samtak-
anna en formaðurinn þver-
tekur fyrir að um hagsmuna-
árekstur hafi verið að ræða.
Upphaf málsins er bréf sem
Jón Ásgeir Jóhannesson, for-
stjóri Baugs ritaði Jóhannesi
Gunnarssyni, formanni Neyt-
endasamtakanna, sumarið
2000 þar sem hann lýsti
áhuga á að Pokasjóður styrkti
samtökin um 5 milljónir á ári.
Þá stóð fýrir dyrum stofnfund-
ur að breyttum sjóði; verslanir
Bónuss og 10-11 voru orðnar
aðilar að honum og einnig stóð
til að styrkja fleiri verkefni en ein-
göngu á sviði umhverfismála.
Pokasjóður fær tekjur af sölu
plastpoka í um 170 verslunum
um allt land. Úr honum er ár-
lega úthlutað um 80 milljón-
um króna til umhverfis-,
menningar-, íþrótta-
og heilbrigðis-
máia; 60%
sameig-
in-
held að sterkt aðhald neytenda geri
fyrirtækin meðvitaðri og hæfari. Að-
hald neytenda er okkur eins mikil-
vægt og aðhald hlutabréfamarkað-
arins, allavega fyrir þau fyrirtæki
sem hafa metnað til þess að gera
betur.“
Þess má geta að 5 milljónir voru
ríflega 10% af rekstrartekjum Neyt-
endasamtakanna árið 2000. Jón Ás-
geir óskar síðan í bréfinu eftir
formlegum fundi með Neyt-
endasamtökunum um máJið
og skrifar undir sem „for-
stjóri Baugs hf."
Vegið að sjálfstæði
Jóhannés Gunnarsson
greindi stjórn samtak-
anna frá erindi Jóns Ás-
geirs bréflega og sagði að
af þeim stjómarmönnum
sem hann hefði rætt við
hefði aðeins einn verið and-
vígur hugmyndinni og talið
að með henni væri vegið að
sjálfstæði Neytendasamtak-
anna. Yfirgnæfandi meirihluti
stjórnar teldi „ekki verjandi að
kasta slíkum íjármunum frá
sér“.
Þó segir Jóhannes í bréfi sínu
að það verði að vera skilyrði að
stjórnin ákveði ein hvernig
fénu verði
lega en 40% af hverri verslun fyrir sig.
Tilboð Jóns Ásgeirs
f bréfi Jóns Ásgeirs segir meðal
annars:
„Ég hef áhuga á því að við leggjum
5 milljónir á ári til að efla Neytenda-
samtökin því
ég
|

'd