Dagblaðið Vísir - DV - 11.10.2003, Blaðsíða 18

18 DVHELGARBLAÐ LAUGARDAGUR 11. OKTÓBER 2003
Ég stóð uppi allslaus
Hlín Agnarsdóttir, leikstjóri, leikskáld og
rithöfundur, hefur skrifað bók sem heitir
Að láta lífið rætast og Salka gefur út. Þar
segir Hlín á opinskáan og hreinskilinn
hátt frá sextán ára sambúð sinni við Þor-
vald Ragnarsson lögfræðing og alkó-
hólista sem lést langt fyrir aldur fram úr
krabbameini.
Það er áreiðanlega ekki öllum gefið að segja
opinberlega frá lífi sínu og draga fátt eða ekk-
ert undan. Það hefur Hlín Agnarsdóttir gert
með bók sinni, Að láta lífið rætast. Þar lýsir
Hlín á einstaklega opinskáan og hreinskilinn
hátt sextán ára ástarsambandi sínu við Þor-
vald Ragnarsson lögfræðing, alkóhólista sem
lést langt fyrir aldur fram af krabbameini.
Hlín lýsir því hvernig fíkn eins og alkóhól-
ismi mótar og brýtur undir sig smátt og smátt
ekki aðeins þann sem þjáist af honum heldur
líka mótaðilann í ástarsambandinu og alla
sem tengjast þeim veika.
Til þess að skilja betur hvað Hlín er að fjalla
um í bókinni er freistandi að grípa niður í bók-
ina framarlega þar sem hún lýsir ástmanni
sínum skömmu eftir andlát hans.
Hann var allslaus
„Þegar þessi fallegi, vel gefni maður féll frá
hafði hann drukkið aOt frá sér. Hann átti
hvorki fjölskyldu né heimili, hafði skuldsett
vini og ættingja, var eignalaus og gjaldþrota,
dæmdur í fangelsi og fésektir fyrir fjárdrátt hjá
opinberri stofnun, en náðaður í dauðastríð-
inu. Hann hafði glatað atvinnu sinni, heiðri og
starfsréttindum. Hann var allslaus og nú var
lífið tekið frá honum líka. Við andlátið var
maðurinn sem ég hafði elskað og eytt bestu
árum mínum með langt leiddur alkóhólisti og
sorglegt dæmi um fjölskyldusjúkdóminn alkó-
hólisma sem getur ekki endað öðruvísi en
með harmleik, geðveiki eða dauða sé ekkert
að gert. Þegar ég kynntist honum hafði ég ekki
hugmynd um hvað alkóhólismi var.
Þegar hann var dáinn var ég orðin sérfræð-
ingur bæði í sjúkdómnum og ekki síst mann-
inum sem persónu. Á meðan ég var að „dokt-
orera" í honum gleymdi ég sjálfri mér. Ég lagði
mínar þarfir til hliðar og vissi ekki lengur
hverjar þær voru. Ég stóð því líka uppi alls-
laus.“
Ætlaði fyrst að skrifa skáldsögu
DV gekk á fund þessarar konu sem hefur
lagt hluta af hjarta sínu og lífi á borðið með
þeim hætti sem fáir Islendingar hafa gert
áður. Hfín hefur komið sér fyrir í nýju hús-
næði í Skúlatúni þar sem hún rekur fyrirtæki
sem heitir Dramasmiðjan, ásamt Margréti
Ákadóttur, leikara og leiklistarmeðferðarfræð-
ingi. Það fyrsta sem blaðamann langaði til að
vita var hvaða bækur væru fyrirmynd þessar-
ar?
„Fyrirmyndin er eiginlega bók sem heitir
Grace and Grit og er eftir Ken Wilber. Wilber
er mikill andans maður og er mjög þekktur
heimspekingur í nýaldarfræðum í Ameríku.
Bók hans byggist á bréfasambandi lians við
eiginkonu sína sem dó úr krabbameini en hún
var stóra ástin í lífi hans. Þau trúlofuðust hálf-
um mánuði eftir að þau kynntust, giftu sig
fjórum mánuðum síðar og skömmu eftir
brúðkaupið greindist hún með krabbamein
sem dró hana til dauða fjórum árum síðar. Allt
þeirra hjónaband varð því píslarganga, tengd
þessum veikindum.
Þar fékk ég hugmyndina að því að nota
bréfin því að ég átti bréfasafn milli okkar Þor-
valds. En ég hef alltaf haft áhuga á því að skrifa
þessa bók. Það er langt síðan ég skrifaði minn-
isblað sem hét: Bókin um Túraldó. Ég ætlaði í
rauninni að skrifa skáldsögu um þetta líf. En
maður var oft svo ringlaður í þessu ferli og þá
fann ég mig oft í að hugsa að ég þyrfti að skrifa
um þetta til þess að reyna að skilja það,“ segir
Hlín og horfir út um gluggann á úfið haf við
veðurbarið land.
Klakaköggull í brjósti mér
- Þú segir í bókinni að hún sé trúnaðarbréf
til lesenda og skilningsleit. Hvers vegna
ákvaðstu að gera þetta?
„Mér fannst eins og það sæti í brjósti mínu
klakaköggull sem ég þyrfti að losa mig við.
Þessi saga, þessi fortíð, hamlaði mér að mörgu
leyti í því að ná árangri persónulega í lífinu. Eg
skammaðist mín fyrir að hafa látið þetta
ganga jafn langt og raun bar vitni og líka fyrir
Batnað eftir Þorvald: Hlín Agnarsdóttir átti í sextán ára ástarsambandi við Þorvald Ragnarsson lögfræðing og alkóhólista. Hún hefur skrifað opinskáa bók um samband
þeirra. DV-mynd ÞÖK
séu ekki til. Ég held að þeir sem geri slíkt ára-
tug eftir áratug hætti eiginlega að vera til.
Ég er búin að vera að skrifa nánast alla mfna
ævi en ein ástæðan fyrir því að ég hef ekki af-
kastað meira en ég hef gert er sú að ég gerði
mig upptekna af þessu sambandi. Ég held ég
geti orðað það þannig að ég hafi verið haldin
fíkn í veika einstaklinga og þannig er því farið
með marga aðra,“ segir Hlín.
Uppkastið þyrmdi yfir mig
- Nú býst ég við að margir sem búa við erf-
iðar aðstæður telji þær vera einstakar og vilji
ekki bera vandkvæði sín á torg. Eru svona
sambönd eins og þú lýsir í meginatriðum öll
eins?
„Þau eru það. Þetta mynstur er ekki endi-
lega tengt alkóhólisma því fólk getur lokast
inni í meðvirkniferli vegna ýmissa annarra
vandamála, eins og t.d. spilafíknar eða átfíkn-
ar, sem eru engu síður mannskemmandi."
- Það má skilja lokaorð bókarinnar þannig
að skrif hennar hafi verið lokaáfanginn í ein-
hverju ferli, einhvers konar reikningsskil. Voru
skriftirnar þá eins konar læknismeðferð fyrir
Þig?
„Þær voru það örugglega. En ég hefði aldrei
getað gert þetta nema vegna þess að ég hef
verið í nokkurs konar meðferð árum saman.
Bak við þessi skrif eru margir sérfræðingar,
góðir vinir, stuðningsmenn og sálusorgarar.
Þetta er hrikalegt ferli og þegar ég las fyrsta
uppkastið lagðist ég í rúmið. Þegar ég sá þetta
á blaði fyrir framan mig þyrmdi yfir mig og
mér fannst ég ekki geta lifað lengur."
Snæfríður og Magnús
- Þessi bók er gríðarlega opinská, bæði
gagnvart Þorvaldi og ekki síður gagnvart sjálfri
þér. Fannst þér það aldrei erfitt að leggja líf
þitt á borðið með þessum hætti?
„Auðvitað fannst mér það erfitt. Ég hætti við
hvað eftir annað og hvfldi mig á verkinu og
ákvað að hætta alveg við. Svo kom ég að því
aftur og fann verkinu margar rætur, m.a. í ís-
landsklukkunni í lýsingunum á sambandi
Snæfríðar og Magnúsar. Þorvaldur hafði mik-

að hafa endurtekið álíka sambönd við aðra
menn oftar en einu sinni.
„Hvern átti ég að spyrja um
leyfi? Mér finnst ég draga upp
góða mynd afmanni sem ég
elskaði og margir gætu efast
um að ætti erindi í bók. Hann
var veikur og ég veiktist með
honum."
Ég var að reyna að raða lífi mínu saman og
fá einhvers konar skýringu og skilning og mér
finnst núna eins og þetta sé afgreitt endan-
lega,“ segir Hlín.
- Það eru núna liðin fimm ár frá því Þor-
valdur dó. Þú hefur greinilega gefið þér góðan
tíma til að skrifa bókina.
„Ég fékk bréfin frá mér til hans afhent
tveimur mánuðum eftir að hann dó. Þá strax
var ég vígreif og í dugnaðarkasti ætlaði ég að
raða þessu snöggvast saman en brotnaði sam-
an undan lestrinum. Ég var hreinlega búin að
gleyma því hverju við höfðum trúað hvort
öðru fyrir, ástarjátningum og þeim tilfinning-
um sem tifheyrðu hverju tímabili í sambandi
okkar.
Þá lagði ég þetta á hilluna og ætlaði fyrst að
skrifa skáldsögu um þetta sem ég er ekki búin
með og reikna ekki með að það verði nein
skáldsaga úr því sem komið er. Það að hafa
skrifað þessa bók gerir að verkum að mikið af
öðru efni, sem mig langar til að fást við, fær
loksins pláss og brautargengi hjá sjálfri mér.
Þetta var svo mikill baggi, flóknar og erfiðar
tilfinningar. En þetta er ekki einstök saga. Það
eru svo margir sem eru að basla við að lifa við
erfiðar tilfinningalegar aðstæður. Fólk er alltaf
að bæla niður erfiðleika sína og iáta sem þeir