Dagblaðið - 15.10.1979, Blaðsíða 12

12
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 15. OKTÓBER 1979.
mimiAnw
frfálst, úhá$ dagblai
Útgofandi: Dagblaöið hf.
Framkvœmdastjóri: Svsinn R. Eyjótfsson. Ritstjóri: Jónas Krístjánsson.
RKstjómarfuHtrúi: Haukúr Heigason. Fréttastjórí: Ómar Vakfknarsson.
Skrífstofustjórí rítstjómar: Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Haiiur Sfmonarson. Menning: Aðalsteinn Ingótfsson. Aðstoðarfréttastjórí: Jónas Haraldsson.
Handrít Ásgrimur Póiason.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Atii Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Bragii
Sigurösson, Dóra Stefánsdóttir, Elín Albortsdóttir, Gissur Sigurflsson, Gunnlaugur A. Jónsson, ólafur
Goirsson, Sigurflur Svorrisson.
Hönnun: Hilmar Karlsson.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamletfsson, Hörflur Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurfls-
son, Sveinn Þormóflsson.
Skrífstofustjóri: ólafur Eyjótfsson. Gjaldkerí: Þráinn Þoríetfsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Dretf-
ingarstjóri: Már E. M. Halldórsson.
Ritstjóm Sfflumúla 12. Afgreiðsla, áskríftadeild, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11.
Aflalsfmi blaflsins er 27022 (10) línur).
Setning og umbrot: Dagblaflifl hf., Síðumúla 12. Mynda- og plötugerfl: Hi|mir hf., Sfflumúla 12. Prentun:
Árvakur hf., Sketfunni 10. - ^ '
Áskrtftarvorfl á mánufli kr. 4000. Vatfl f laifoasölu kr. 200 eintaMifl. -
Ranglætið framlengt
íbúar Reykjavíkur og Reykjaneskjör-
dæmis verða að þessu sinni sviknir um
bættan kosningarétt. í desember verða
þeir að ganga að kjörborði með aðeins
einn sjötta hluta úr atkvæðisrétti ann-
arra landsmanna.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur sett
minnihlutastjórn Alþýðuflokksins skilyrði, sem jafn-
gilda því, að kosningaréttur íbúa Reykjavíkur og
Reykjaneskjördæmis verði ekki bættur. Sjálfstæðis-
flokkurinn heimtar, að minnihlutastjórnin geri ekkert
annað en að rjúfa þing í grænum hvelli.
Auðvitað væri unnt að lagfæra atkvæðisréttinn, ef
Sjálfstæðisflokkurinn hefði á því nokkurn áhuga. Það
er bæði lagalega og tæknilega kleift, þótt kosningar
yrðu haldnar annan eða níunda desember.
Gunnar G. Schram prófessor hefur sýnt fram á, að
kosningaréttinn má leiðrétta um helming með einfaldri
breytingu á kosningalögum. Sú breyting fæli í sér, að
uppbótarþingsætum sé eingöngu úthlutað eftir at-
kvæðatölu en ekki atkvæðahlutfalli og að hver flokkur
geti fengið fleiri en einn uppbótarmann í hverju kjör-
dæmi.
Slík uppfærsla atkvæðisréttar íbúa Reykjavíkur og
Reykjaneskjördæmis úr einum sjötta í einn þriðja
hluta er það minnsta, sem leiðtogar þjóðarinnar gátu
gert í þágu lýðræðis að þessu sinni.
í stað þess að rjúfa þing strax gæti minnihlutastjórn-
in lýst því yfír, að hún mundi rjúfa þing að þremur
vikum liðnum og efna til kosninga með styttum fram-
boðs- og kosningafresti. Vikurnar þrjár væru svo
notaðar til að knýja breytingu á kosningalögum fram á
þingi.
Búast hefði mátt við miklu málþófi í báðum deildum
alþingis. Framsóknarmenn hefðu ólmazt gegn rétt-
lætinu eins og þeir gerðu árið 1959, þegar þáverandi
minnihlutastjórn Alþýðuflokksins lagfærði kosninga-
réttinn með hjálp Sjálfstæðisflokksins og forverai
Alþýðubandalagsins.
Framsóknarmenn mundu reyna að breyta kosning-
unum úr dómi þjóðarinnar yfir ríkisstjórn Ólafs
Jóhannessonar í dóm hennar um breytingar á kosninga-
lögunum. Með hjálp Lúðvíks Jósepssonar og sumra
fleiri þingmanna Alþýðubandalagsins mundu þeir geta
tafið málið í þrjár vikur.
Þetta er höfuðástæða þess, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefur svikið íbúa Reykjavíkur og Reykjaneskjör-
dæmis. Sjálfstæðisflokkurinn vill, að kosningarnar
verði strax og snúist eingöngu um feril ríkisstjórnar
Ólafs Jóhannessonar.
Hin ástæðan er sú, að þingmenn eru almennt sam-
mála um, að þeim komi illa að vera í þrjár vikur
bundnir við þingstóla og geta ekki einbeitt sér að próf-
kjörs- og kosningabaráttu. Eins og hin fyrri er þessi
ástæða skiljanleg en ekki stórmannleg.
Telja verður, að lagfæring kosningaréttar sé svo
brýnt siðferðismál, að þægindi þingmanna og sérstök
áhugamál Sjálfstæðisflokksins eigi að víkja. Það
gengur hvorki í Rhodesiu né hér, að svertingjar, — í
þessu tilviki íbúar Reykjavíkur og Reykjaneskjör-
dæmis-, hafi aðeins brot úr atkvæðisrétti.
Við verðum að horfast í augu við þá staðreynd, að
lýðræði ríkir ekki hér, nema kosningaréttur sé nokkurn
veginn jafn. Flokkarnir hafa ekkert siðferðilegt umboð
til að hafa kosningar án þessa lýðræðis.
Stjórnmálaflokkarnir hafa sínar ástæður fyrir svik-
unum við íbúa Reykjavíkur og Reykjaneskjördæmis.
En þær ástæður eru bara ekki gildar.
Aukin gagnrýni
á þróunarhjálp-
ina í Danmörku
DANIDA samtökin, sem standa
fyrir aðstoð við þróunarlöndin og eru
bæði rekin af ríkinu og einkasamtök-
um, hafa upp á síðkastið orðið fyrir
verulegri gagnrýni vegna óreiðu í
fjármálum og skýrslugjöfum. Hinir
þingkjörnu endurskoðendur hafa
nýlega bent á að hvað eftir annað
hafi komið í ljós að reikningsuppgjör
fyrir verkefni í þróunarlöndunum
hafi ekki reynzt fullnægjandi við
nánari athugun. Einnig hafi komið í
ljós að upplýsingar sem gefnar hafi
verið hafi reynzt rangar.
Erfiðleikar við að fá glöggar upp-
lýsingar um hvernig því fé sem Danir
hafa lagt fram til þróunarhjálpar sé
varið eru ekki nýir á nálinni.
Gagnrýni hinna opinberu endurskoð-
enda er meira að segja að sögn
hófiegri vegna þess að yfirmenn
DANIDA hafa unnið að því að bæta.
úr ástandinu. Höfuðtilgangurinn er
að tryggja að glöggar upplýsingar
berist til Danmerkur um til hvers þeir
peningar sem lagðir eru fram í hverju
þróunarlandi sé varið. Til þess að
það sé unnt verður að fá aðila í
hverju landi til að fara eftir reglum
DANIDA um reikningsuppgjör.
Hefur það að sögn oft reynzt hægara
sagt en gjört.
Mjög miklir peningar fara um
hendur DANIDA og er skemmst að
minnast ákæru á hendur Jan Bonde
Nielsen, forstjóra Burmeister og
Wain skipasmíðastöðvanna í Kaup-
mannahöfn, en fyrirtæki sem hann
átti hlut að er ákært fyrir að hafa
svikið fjármuni svo tugum milljóna
danskra króna nemur út úr dönsku
þróunarhjálpinni. Er forstjórinn,
sem nú hefur reyndar tilkynnt að
hann muni hætta störfum hjá B & W,
sakaður um að hafa stofnað fyrir-
tæki í Afríku, sem hafði það að opin-
beru stefnumiði að rækta blóm, en
hafi síðan svikið fé frá Dönum og
gefið rangar upplýsingar um til hvers
það var raunverulega notað.
Dæmi frá Indlandi er tekið nýlega í
grein í danska blaðinu Politiken. Þar
stóð DANIDA fyrir stofnun fimm
sæðisbanka, sem áttu meðal annars
að tryggja það að auka mætti gæði
indverskra mjólkurkúa. Samkvæmt
skýrslum sem bárust til danskra yfir-
valda gengu allir sæðisbankarnir
fimm vel og voru starfræktir eftir
áætlun. Síðar kom í ljós að svo var
alls ekki og engin starfsemi fór fram.
Þetta þykir opinberum endurskoö-
endum í Danmörku hið versta mál og

Innræting við
eldhúsborðið
Það giltu vissar reglur á heimili
Jóns Péturssonar. Þessar reglur voru
einfaldar og jákvæðar.
Jón Pétursson var fæddur og
uppalinn í sveit og hann vildi varð-
veita ýmsar erfðavenjur sem hann var
alinn upp við. Hér verður ekki lýst
heimilisbrag þeirra Jóns og Jónu, en
ein var sú regla í heimilishaldinu sem
tekist hafði að halda að mestu alla
þeirra búskapartíð. Það var lögð
mikil áhersla á að fjölskyldan
borðaði saman, allavega einu sinni á
dag.
Bæjarbragur
Það var fyrst og fremst Jón sem
hélt við reglunum í fjölskyldunni.
Jóna Jónsdótdr var borgarbarn og
alin upp í ákaflega frjálsu umhverfi.
Fyrri hluti
Hún vandist samt fljótt hinum nýja
bæjarbrag og kunni honum vel.
Jón Pétursson var hæglátur maður
og fámáll að eðlisfari. En þegar fjöl-
skyldan safnaðist saman til snæðings
þá talaði Jón. í matartímunum fór
uppeldið fram.
Þannig hafði þetta gengið í tuttugu
ár og enn var sami hátturinn hafður á
þessum hlutum.
til að sinna uppeldinu hafði það
heppnast vel. öll börnin voru vel úr
garði gerð og þau fóru að ráðum
föður síns í öllum meginatriðum. Og
ekkert barnanna var enn fiutt að
heiman.
Börnin voru fjögur. Guðmundur
var elstur. Hann stundaði lögfræði-
nám í Háskólanum. Steinar kom
næst en hann valdi Verslunarskéfl-
ann. Gunna var í menntaskóla og
Gréta, örverpið, var ennþá táningur.
Og þessi ánægða fjölskylda
borðaði enn saman og það var
einmitt við kvöldverðarborðið sem'
þeir atburðir gerðust sem nú verða
skráðir.
Atburðarásin
Þó að Jón Pétursson hefði ekki
mikinn annan tíma en matartímana
Kótelettur
Matarborðið var í eldhúsinu og
þetta var gamalt og stórt furuborð.
SS4it