Frjáls verslun - 01.12.1942, Blaðsíða 5

Ferdamenn á Snœfellsjökli. Þessi mynd og þær aðrar, sem þessari grein fylgja, eru teknar úr
ferðabók Mackenzies, sem ferðaðist hér á landi um 1810 og reit bók um ferð sína.
ið sem fæst að mögulegt var vegna bjargræðis-
skorts, og man ég að fullgilt fólk var að bjóða
vist sína, bæði karlar og konur, og jafnvel biðja
að taka sig til vistar á þeim bæjum, sem helzt
var bjargræðisvon. Kúabúið var það eina, sem
hélt fólki við lífið, því að sauðfé var fátt og
afnot þess hrukku ekkert. Selafli á vetrum,
hrognkelsi og sílcl á vorum, þegar sá afli heppn-
aðist, voru þau einu átföng á þeim árum, sem
menn höfðu við að styðjast, en helzt samt þeir,
sem næstir voru aflanum, hinir áttu erfiðara
tildráttar og urðu því oft á hakanum. Fiskafli
var enginn að kalla, nema helzt í Grímsey. —
Viðurværi fólks á þeim tímum var næsta ólíkt
því sem nú tíðkast, víðast hvar ekki nema nær-
ing tvisvar á dag, að morgni dags og í rökkri
eða fyrir dagsetrið, voru þær máltíðir, eins og
að föng voru til, flautir að moi’gni, með grasa-
graut eða hræring ofan í, einkum handa karl-
mönnum, sem féð hirtu. Flautir voru almennt
málamatur frá hausti til vors, súrmatur var lít-
ill, því að mest var lifað á málnytunni á sumrin|
af þvi að engin voru átföng, eða sárlítil. Allij
var þá notað sem mögulegt var, svo sem sjáv-
arþang, holtarætur, skinn og bruðningur og allt
það sem hægt var. Þessar daufu máltíðir þakk-
aði fólk samt guði og mönnum miklu rækilegar
en nú virðist að vera venja til. En þó svona
væri hart um bjargræði manna á milli voru
það þó sárafáir, sem borðuðu hrossakjöt, það
FRJÁLS VERZLUN
var eins og fólk áliti það synd eða boðorðabrot,
að borða það á þeim árum og þessir fáu, sem
neyttu þess, lifðu því góðu lífi hjá þvi sem
margir aðrir, sem þó voru betur að efnum bún-
ir; ég heyrði sumt fólk segja, að það vildi held-
ur deyja í drottins nafni en að borða hrossa-
kjöt. Einstöku maður reyndi lítið eitt að rækta
kál, en það var bæði að fræið fékkst ekki, þeg-
ar ekki kom siglingin, og svo var sumu fólki
mjög illa við kálmeti og sagði það vera að eta
gras með villidýrum, en þó lagaðist það mikið
eftir að siglingin fór að koma og kálið var not-
að með mjöli. Kartöflur voru lítt þekktar, en
þær voru jafnan vel þegnar, þegar þær fóru að
ræktast, er mjög var óvíða, því að útsæði fékkst
ekki að neinum mun. Smjörekla var reynd-
ar minst að sínu leyti, af því að ekki voru át-
föng til, enda dróg og þá ekki kaffið rjómann
til sín, og lítið var sumstaðar átt við að strokka
mjólk á vetrurn. Smjör var þá ekki heldur verzl-
Íunarvara eins og nú, og ekki líkt því að vera
álitið jafngijdi við tólg, nema í skyldugjöld
nanna á milli, en í kaupstaðarreikninga eða
skuldir gekk það ekki jafnt við tólg.
Nokkrir gjörðu út kvenfólk til grasa norður
á Mývátnsfjöll og heiðar þar í grennd, var það
á tímabilinu frá fráfærum til sláttar og tóku
sumar stúlkur grasahest, þ. e. 8 tunnur, þótti
það góður fengur sem von var eins og þá stóð á
högum manna. þá var sláttur ekki byrjaður fyr
5