Frjáls verslun - 01.12.1942, Blaðsíða 54

Forsetinn krafðist þess af þinginu að lögin
gegn dýrtíðinni yrðu afgreidd strax og þingið
lét undan. Aðalatriðið í lögunum er að laun og
verð landbúnaðarafurða sé fest eins og var
hinn 15. sept. Allar breytingar frá þessu verð-
ur að leggja fyrir sérstaka nefnd. Takmörkun
var einnig sett á ráðstöfunarrétt manna yfir
launum, sem fara yfir tiltekið hámark eða 5
þús. dali á ári.
Maður nokkur, að nafni Byrnes, var settur
yfir eftirlitið með launum og verðlagi.
En Roosevelt átti við fleira andstreymi að
etja um þessar mundir en tregleika þingsins
og málæði embættismanna. Kosningar fóru í
hönd og var mikil óvissa ríkjandi um úrslitin.
Allmikil óánægja var ríkjandi um rekstur
styrjaldarinnar allt frá því að Japönum tókst
að koma Bandaríkjamönnum á óvart í Pearl
Harbour og reka þá frá Filippseyjum. Svo var
annað sem var ískyggilegra fyrir flokk Roose-
velts. Verkamenn höfðu fylgt honum mjög að
málum og New Deal pólitík forsetans var ekki
sízt miðuð við það fylgi. Nú hafði, fyrir atburð-
anna rás, vaknað meðal verkamanna ákveðin
tilhneiging til að fylgja ekki demokrötum í
blindni, en bjóða sjálfir fram. Kom þetta mjög
ljóslega fram í New York, þar sem verkamenn
buðu fram Alfange nokkurn, sem kallaði sig
New Deal-frambjóðanda, en hins vegar var þar
einnig framarlega demokrati að nafni Bennett.
Republikanar tefldu fram Tom Dewey, sem
kunnur er fyrir hreystilega framgöngu við
rannsóknir hinna tíðu glæpamála í borginni og
var honum mjög þakkað, að létt hefir nokkuð
hinni óheyrilegu glæpaöld, sem í borginni hafði
ríkt.
Roosevelt var nú í nokkrum vanda. Átti hann
að styðja Alfange, sem sérstaklega kenndi sig
við óskabarn forsetans, New Deal-lögin eða átti
hann að styðja Bennett, en hann var talin eiga
ítök í ýmsum Republikönum, sem ekki fjell við
Dewey. Hér var úr vöndu að ráða, því að fylgi
forsetans gat miklu orkað. Þá var það ráð tekið
að láta frú Eleanor, konu forsetans, þreyfa fyr-
ir um „stemninguna“. Hún lýsti yfir því, að
hún myndi kjósa Bennett hinn hreina Demo-
krata og blöðin sögðu svo frá þessu og því með,
að frúin hefði opinberlega tekið í hendina á
Bennett.
Undirtektirnar undir tiltæki frúarinnar hafa
sennilega ekki þótt sem verstar, því að nokkru
seinna lýsti forsetinn sjálfur því yfir, að hann
mundi kjósa Bennett, „því að hann er bezt til
starfsins hæfur“. Þetta var ákaflega litlaus
yfirlýsing og til þess ætluð að draga verka-
mannaatkvæðin frá Bennett, án þess að
styggja republikana þá, sem honum voru
hlynntir. Þetta tókst þó ekki, því að republik-
aninn Dewey sigraði glæsilega, en demokratar
hafa ráðið ríkisstjóranum í New York um tugi
ára.
Bæði frú Eleanor og forsetinn megnuðu því
ekki að hefta sigurför republikananna, sem var
alvarlegt stjórnmálaáfall fyrir Roosevelt. Ann-
ars er frú Eleanor töluvert umtöluð í Banda-
ríkjunum. Hún skrifar t. d. dagbók sína og
birtir hana í ýmsum blöðum undir nafninu My
Day og geta þegnarnir þar lesíð daglega um
gerðir hinnar tignu frúar. — Sumir brosa að
þessu.
★
Einstöku raddir komu fram í blöðunum um
styrjaldarreksturinn, þar sem stjórninni var
fundið til foráttu, að hún gengi ekki fram með
nógu miklum skörungsskap. Sumir töldu, að
Bandaríkjamönnum bæri fyrst og fremst að
hugsa um að slá Japani niður og vinna Kyrra-
hafið aftur úr höndum þeirra. Við verðum að
ganga á land í Japan, sagði fyrrverandi sendi-
herra Bandaríkjanna í Tokio. Þeir sem þannig
töluðu, vildu hins vegar að Bandaríkin legðu
minni áherzlu á Evrópu-styrjöldina, því að
Bretar gætu passað sig sjálfa gegn innrás og
Þjóðverjar og Rússar mættu eigast við nokkuð
enn, án þess að sakaði. Þeir sem ákveðnastir
voru, sögðu að loftárásin á Tokio hefði ekki
haft neina þýðingu nema til notkunar i áróðurs-
skyni. Nokkuð bar á að menn væru orðnir ó-
þolinmóðir eftir því að Bandaríkjamenn sigr-
uðu á einhverjum vígstöðvum. Mjög sennilegt
er, að ófarir Ásveldanna í Líbyu og Norður-
Afríku í nóvember hafi nokkuð bætt úr skák.
Bretar og Bandaríkjamenn skiptu sigrunum á
milli sín, þannig að Bretar fengu heiðurinn af
að reka Rommel út úr Egyptalandi, en Banda-
ríkjamenn töldust fyrir innrásinni í lönd
Frakka.
★
Lengi mætti skrifa á víð og dreif um ýmis-
legt í sambandi við stjórnmálin í Bandaríkjun-
um. Þau eru okkur íslendingum nauða ókunnug
og gæti þó sá tími komið, að ekki væri verra
fyrir okkur, að þekkja þau nokkuð og geta átt-
að okkur á ýmsum straumum, sem þar bærast.
Rétt eins og loftslagið í Washington, sem ég
gat um í upphafi, er hið pólitíska andi'úmsloft
vestra molluheitt og við ýmsu má búast.
58
FRJÁLS VERZLUN