Frjáls verslun - 01.02.1951, Blaðsíða 1
eru liðin frá stofnun Verzlunarmannafélags Reykjavíkur. ls-
(0\J T lenzk verzlunarstétt er eilítið eldri. Verzlunarstéttin er því meðal
yngri stétta í landinu, en Verzlunarmannafélagið þó eitt elzta
stéttarfélagið. Það er gamall siður á áratugaáföngum að gera upp reikningana, líta yfir far-
inn veg og meta gildi stétta og félagasamtaka í ljósi liðinna starfa.
Illar tungur hafa fyrr og síðar viljað ófrœgja verzlunarstéttina og gera hlut hennar
lítinn í augum annarra stétta. En sem betur fer verða hvorki einstaklingar né heilar stétt-
ir knésettar með ómaklegum sleggjudómum. Sú mun og raunin verða hér, að starfsferill
verzlunarstéttarinnar sjálfrar mun reynast ólygnastur mœlikvarði á þjóðfélagslegt gildi
hennar. Við skulum því á þessum tímamótum svipast um öxl og láta staðreyndirnar tala
sínu máli.
Framleiðsla Íslendinga hefur löngum verið nœsta fábreytt og er svo enn. Landsmenn
verða að flytja verulegan hluta af afurðum sínum út til þess að afla sér nauðsynja fyrir
andvirði þeirra. Utanríkisverzlun er íslendingum því lifsnauðsyn. Öldum saman var þessi líf-
taug landsins í erlendum höndum. En einmitt á liðnum sextíu árum hefur vaxið upp íslenzk
verzlunarstétt, landsmenn hafa tekið verzlunina í sínar eigin hendur; verzlunin varð al-ís-
lenzk. Menn eru furðu gleymnir á þetta mikla átak og þá björg, sem það hefur fœrt í þjóð-
arbúið, því að hin íslenzka verzlunarstétt hefur gert sér far um að útvega betri og ódýrari
vörur en áður voru fluttar til landsins og kappkostað að hafa sem fjölbreyttast vöruval á boð-
stólum. — Margur kann að segja, að þessa sjáist nú lítil merki. — En þvi er til að svara,
að núverandi verzlunarólag á ekki rœtur sínar að rekja til verzlunarstéttarinnar, heldur
hefur hún öðrum fremur háð þrotlausa baráttu gegn þeirri verzlunarstefnu, sem ósköpun-
um veldur. Og því má hiklaust bœta við, að sennilega vœri vöruþurrðin tilfinnanlegri, ef
verzlunarstéttin hefði ekki haft til að bera lipurð til þess að aðhœfa sig stöðugt breytileg-
um kringumstœðum og verið viðbragsskjót við að afla vara frá nýjum viðskiptalöndum. —
Nú, þegar vonir standa til, að senn taki að rofa til í verzlunarmálunum, viðskipti verði
frjálsari og verzlunarhœttir heilbrigðari, œttu menn að vera þess minnugir, að þá tœpa tvo
áratugi, sem þjóðin hefur búið við verzlunarhöft, hefur verzlunarstéttin látið hvert tœkifœri
notað til þess að vara við skaðlegum afleiðingum haftastefnunnar og jafnan bent á frjálsa
verzlun sem einu skynsamlegu lausnina á vandamálum viðskiptanna.
Að öllu athuguðu mun það ekki ofmœlt, að íslenzk verzlunarstétt hafi unnið þjóðnýt
störf og gegnt hlutverki sínu af dugnaði og kostgœfni. Gjaman má þess og getið, að þrátt