Frjáls verslun - 01.12.1954, Síða 1

Krislindómur
og frelsi
Um grýtta lei3 aldagamallar harðstjórnar, kúgunar og áþjónar heíir mann-
kynið' gengið, unz vestrænn heimur hefir náð þeim áfanga, sem náðst hefir. Eg
er ekki að halda því fram, að hið fulla lýðfrelsi sé fengið á Vesturlöndum, vér
þurfum lengi að berjast enn. En mikill meiri hluti æskulýðsins á Vesturlöndum
byggir framtíðarvonir sínar á því, að lýðræði og lýðfrelsi fái að halda áfram
að þróast og að menn fái að njóta þess frelsis, sem það veitir.
Hvaðan eru hugmyndir vorar um lýðfrelsi og lýðræði fengnar? Það er vert
að spyrja þess. ÞÆR ERU KRISTINN ARFUR. Þær hafa fæðst og þróast með
kristnum þjóðum. Raunar varð kristin trú snemma fyrir miklum áhrifum frá
forngrískri menningu, og um þjóðskipulag höfum vér tekið margt í arf frá grísk-
rómverska heiminum. En trú vor á frelsið og krafa vor um frelsi er eigi að síður
fyTst og fremst kristinn arfur. Rök þess eru þau, að kenning Jesú Krists um
manninn, manneðlið, gildi mannsins eru önnur en annarra trúarbragða. Einn
af öllum trúarbragðahöfundum mannkynsins kenndi Jesú frá Nasaret, að svo
væri mannsálin dýrmæt, að ekkert gjald yrði gefið fyrir hana, svo dýrmæt,
að það stoðaði manninn ekkert að eignast allan heiminn, ef hann biði tjón
á sálu sinni. Og þessi kenning hans átti rætur sínar í þeirri trú meistarans, að
maðurinn væri Guðs barn, barn hins eilífa, almáttuga Guðs.
★
Áhrif þessarar kristilegu manngildishugsjónar hafa orðið geysileg. Þau
hafa orðið aflvaki margra þeirra verðmæta, sem vestræn menning er byggð
á, og undan rótum hennar er runnið vestrænt lýðræði, sem hvergi hefði getað
fæðst, nema í kristnum heimi.
★
Hin kristilega lotning fyrir lífinu, virðingin fyrir mannhelginni, kenning
Jesú frá Nasaret um ómetanlegt gildi einstaklingsins er móðir lýðræðisins.
Valdbeiting harðstjóranna, kúgun einræðisherranna er ósamrýmanleg þessari
meginkenningu Jesús. Þessi verðmæti eru í hættu, og sú er hættan ískyggileg-
ust, sem stafar af afkristnun vestrænna þjóða. Ef einstaklingar eða þjóðir
hverfa frá kirkju og kristni, glatast sú hollusta við æðri hugsjónir, sem verður
að hafa taumhaldið á glæstum fáki frelsisins, ef vel á að fara.
Einræðisríkið getur staðizt án Guðs, hve lengi veit raunar enginn af oss,
en guðlaust lýðræði, sem orðið er viðskila trú og siðgæðishugmyndum Jesú
Krists, er ofurselt dauðanum. Það tortímir sjálfu sér.
Séra Jón Auðuns.