Frjáls verslun - 01.12.1963, Blaðsíða 14

AF ERLENDUM VETTVANGI
Ný viðhorf í bandarískum stjórnmálum
Með hinu sviplega fráfalli John F. Kennedy, for-
seta Bandarikjanna, skapast algjörlega ný viðhorf
í bandarískum stjörnmálum. Spurningarnar, sem
nú knýja á eru: Hver verður forsetaefni demókrata?
Hver verður forsetaefni repúblikana? Hver verður
varaforsetaefni demókrata?
Forsetaefni demókrata
Lyndon B. Johnson, hinn nýi forseti Bandaríkj-
anna sóttist hart eftir forsetaútnefningu demókrata
árið 1960, en beið ósigur fyrir Kennedy. Nú þegar
Johnson er tekinn við völdum í Hvíta húsinu, sýn-
ist ekkert eðlilegra en hann fái auðveldlega þá veg-
semd, sem honum hlotnaðist ekki fyrir þremur ár-
um. Fráfarandi forseti hefur jafnan nokkuð forskot
í kosningabaráttunni og jafn æfður stjórnmálamað-
ur og Lyndon Johnson neytir vafalaust þeirrar að-
stöðu til liins ýtrasta. Nokkuð hefur verið rætt um
það og ritað, að bróðir hins látna forseta, Robert
Francis Kennedy, muni freista þess að halda áfram
störfum bróður síns með því að leita eftir forseta-
útnefningunni. Það mundi hins vegar leiða til mik-
illar óeiningar í demókrataflokknum og minnka
líkurnar fyrir sigri hans í næstu kosningum og af
þeim sökum er án efa óhætt að afskrifa þann mögu-
leika. Verði Lyndon B. Johnson ekki á meiri háttar
axarsköft í störfum sínum á næsta ári má því telja
næsta öruggt, að hann verði í framboði fyrir demó-
krata að ári. Johnson er fyrsti Suðurríkjamaður,
sem sezt í forsetastól í meira en heila öld. Hans
bíður það erfiða verkefni að halda fvlgi sínu í
Suðurríkjunum, sem þegar er valt fyrir vegna af-
stöðu hans til kynþáttamálanna, og eyða jafnframt
hefðbundinni tortryggni Norðurríkjamanna í garð
þeirra, sem sunnan að koma. Hvort honum tekst
það mun byggjast að miklu leyti á framkomu hans
á næsta ári. Til þess að ná kjöri þarf hann að
tryggja sér stuðning stórborganna í norðurhluta
Bandaríkjanna og það er vissulega ekki auðvelt
verkefni.
V ar af orsetaefni
í þeirri viðleitni mun það skipta Johnson miklu
máli hver verður varaforsetaefni demókrata. Það
virðist gefa auga leið að það muni verða maður úr
Norður- eða Austurríkjunuin. Það þarf einnig að
vera frambjóðandi, sem hinn frjálslyndari armur
demókrataflokksins getur sætt sig við, en sá hluti
flokksins studdi Kennedy mjög dyggilega. Johnson
getur hins vegar ekki búizt við óskoruðu fylgi hans.
Einn rnaður sameinar þá kosti að vera bæði úr
réttum landshluta, njóta trausts hinna frjálslyndu
í flokknum og vera þar að auki Kennedy, sem
vafalaust mun hafa mikið að segja í kosningabar-
14
FRJÁLS VEBZLUN