Frjáls verslun - 01.08.1974, Page 75

50 ára afmæli hnattflugsins
Þegar fyrstu flugvélarnar komu til
Reykjavíkur
— þyrptust menn upp á Arnarhól og horfðu ■ suðurátt
í ágúst voru 50 ár liðin frá því Svíinn Eric
Nelson lenti flugvél sinni í Hornafirði eftir
rúmleg.a 8 klst. flug frá Kirkwall í Orkneyj-
um, en það var einn af áföngunum í linatt-
flugi Bandaríkjamanna árið 1924. Nelson hinn
sænski braut blað í flugmálasögu íslendinga,
því hann varð fyrstur m.anna til þess að koma
Ioftvegu til íslands. Með því markaði hann
eigi aðeins tímamót í sögu Islands, heldur einn-
ig í sögu alþjóðaflugsamgangna.
í eftirfar.andi grein, sem skrifuð var fyrir
röskum 40 árum, segir prófessor Alexander
Jóhannesson frá því, er Eric Nelson og félag-
ar hans komu til Islands í hnattfluginu mikla
1924.
Flugferðir allar tóku miklum framförum í
heimsstyrjöldinni og eftir þann tíma keppast
margar þjóðir um að koma á föstum flugferð-
um milli landa og 'heimsálfa og fljúga yfir
heimshöfin. Loks var stofnað til heimsflugs af
Bandaríkjamönnum 1924. Skyldu fjórar flug-
vélar taka þátt í þessu ferðalagi og voru þær
merktar 1, 2, 3 og 4, en stjórn Bandaríkjanna
lagði til herskip til þess að vera flugvélunum
til aðstoðar ef eitthvert óhapp kynni að bera
að, er flogið væri yfir heimshöfin. Flugvélarn-
ar áttu að fljúga yfir 22 þjóðlönd og bera vitni
um snilli og forystu Bandaríkjanna í flugmál-
um um víða veröld. Var vænghaf hverrar flug-
vélar 50 fet, hraðinn 175 enskar mílur á klukku-
tíma og gat hver flugvél tekið 800 gallónur
af bensíni og verið 20 tíma í einu í lofti. For-
ingi fararinnar hét Martin og var major, en
í hverri flugvél voru tveir menn og voru hin-
ir flugmennirnir Nelson, Smith og Wade. Flug-
ið hófst í Seattle í Washingtonfylki 6. apríl 1924
og allur heimurinn veitti ferðalagi þessu sér-
staka athygli. Fyrst var flogið yfir Alaska, en
þá heltist ein flugvélin úr lestinni, sú, er
Martin majór stýrði. Eftir það flugu þrjár flug-
vélarnar áfram yfir Japan, Siam, Vestur-Ind-
land, Persíu, Mesopótamíu, Sýrland, Tyrkland,
Rúmeníu, Síberíu, Austurríki, Þýzkaland,
Frakkland og England, en þaðan skyldi flogið
til íslands og síðan yfir Grænland og Labrador
heim aftur.
Frá Kirkwall í Orkneyjum var lagt af stað
til íslands laugardaginn 2. ágúst, kl. 7,25 um
morguninn. Fengu þeir félagar veðurskeyti frá
öllum nálægum löndum áður en þeir lögðu af
stað, einnig frá íslandi, en fjögur amerísk her-
skip lögðu um líkt leyti af stað áleiðis til ís-
lands til þess að vera til aðstoðar og fór eitt
þeirra alla leið til Hornafjarðar og lá þai'
skammt fyrir utan. Þegar þeir voru komnir
skammt frá Orkneyjum, skall á þoka og treyst-
ust tveir flugmanna ekki til að halda áfram og
sneru aftur til Orkneyja. En flugvél nr. 4, sú,
er Nelson stýrði hélt áfram og lenti í Hornafirði
eftir 8V2 tíma flug klukkan 4 um eftirmiðdag-
inn — fyrsta flugvélin, er kom svífandi yfir
hafið til íslands. En Nelson var sænskur mað-
ur eins og sá, er fyrstur sigldi kringum fsland
rúmum 1000 árum á undan. Nelson fékk gott
Tvennir tímar mætast í
Reykjavík. Kerra með íslenzk-
um vagnhestum fyrir og flug-
vélin „New Orleans", fyrir
frainan verzlunina Ellingscn
við höfnina.
FV 8 1974
75