Frjáls verslun - 01.06.1993, Blaðsíða 40

SKOÐUN
STAÐAISLANDS MINNIR A
DÆMIÐ UM GELTANDIHUND
- HVERS VEGNA ER SVO MIKILVÆGT AÐ LAÐA AÐ ERLENDA FJÁRFESTA?
Af hverju er svo mikilvægt að
laða að erlenda fjárfesta til Is-
lands? Svarið við þessu gæti
verið eitthvað á þessa leið: Það
er hagkvæmara að erlendir fjár-
festar leggi til áhættufé til ný-
sköpunar og skapi atvinnutæki-
færi fyrir Islendinga í leiðinni.
Þó að þetta sé í meginatriðum
tilgangurinn þegar talað er um
að laða að erlenda fjárfesta þá
ber einnig að skoða af hverju
þetta er svo nauðsynlegt fyrir
okkur Islendinga, einmitt núna.
fsland er lítil þjóð, aðeins um
260.000 íbúar, eða eins og meðal-
stórt fyrirtæki í útlöndum. (ABB As-
ea Brown Boveri hefur um 250.000
manns í vinnu.) Af þessum 260.000
eru u.þ.b. 126 þús. úti á vinnumark-
aðnum. Vegna fámennis okkar er inn-
koma vegna skatta og annarra opin-
berra gjalda lítil miðað við milljóna-
þjóðir úti í heimi. Samt sem áður hafa
íslendingar byggt upp svokallaða
vestræna velmegun, að nokkru leyti
með hjálp lána erlendis frá. Á sama
tíma hafa íslendingar lítið sinnt því að
auka framleiðni á aðalhráefninu, fisk-
inum. Aftur á móti, ef fagleg mark-
aðsfræðileg uppbygging hefði átt sér
stað á undanförnum árum, værum við
ekki jafn illa stödd nú, eins og raun
ber vitni.
Hvernig er svo staðan sem við er-
um í? Þjóðin er mjög skuldsett og það
eru engir sjóðir til, sem hægt er að
grípa í til þess að búa til farveg fyrir
öflug sóknartækifæri á aðal hráefninu
okkar, á erlendum mörkuðum.
Skammtímasjónarmið hafa ráðið ríkj-
um hér og fiskurinn hefur verið veidd-
ur og fluttur út nánast óunninn.
Árin líða og íslendingar standa í
TEXTI: ÁSDÍS SIGURÐARDOTTIR
40
/
Greinarhöfundur, Asdís
Sigurðardóttir, er
markaðsfræðingur. Hún
nam alþjóðleg
markaðsfræði við
University of Strathclyde
í Skotlandi.
sömu sporum og halda áfram að flytja
út frábært hráefni í stað þess að full-
nýta það í gómsæta neyslurétti. Á
sama tíma flytjast atvinnutækifæri á
erlenda grund og atvinnuleysi eykst
hér heima. Það sem hér hefur verið
sagt er í meginatriðum það sem blasir
við hinum venjulega íslendingi eftir að
hann er búinn að lesa dagblöð, tímarit
og hlusta á fréttir.
ÍSLAND EINS 0G GELTANDIHUNDUR
Það efnahagsástand, sem ríkir
núna á Islandi, minnir höfund þessar-
ar greinar á dæmi úr alþjóðlegri mark-
aðsfræði sem varar við „geltandi
hundi“ eins og fram kemur í mynd 1.
en þar er staða hunds neikvæðasta
staðan í þessu hólfariti.
Þegar horft er á mynd 2 þá er
stjarnan tákn fyrirtækis með hátt
markaðshlutfall og sem er í vaxandi
markaðssókn. Slíkt fyrirtæki sér vel
um sínar mjólkurkýr og beinir hluta af
arðinum í rannsóknar- og þróunar-
verkefni í því skyni að geta komið
með nýjungar og boðið betri vörur en
keppinautarnir.
Þegar horft er á mynd 3 sést
hættuleg atburðarás. Þá dregur held-
ur betur úr stjörnuáhrifum og rangar
ákvarðanir tæma mjólkurkúna og úr
verður geltandi hundur. Þannig virð-
ist staða íslands líta út núna og til þess
að breyta vörn í sókn þarfnast ís-
lenskur iðnaður þess að erlendir fjár-
festar verði laðaðir hingað til þess að
byggja upp með íslendingum áhuga-
verðan útflutning.
Erlent áhættufé ætti m.a. að nota í
alþjóðlegar markaðsrannsóknir þar
sem markaðssamsetning erlendra
markaðssvæða (Product, Price,