Frjáls verslun - 01.09.1995, Blaðsíða 74

BRÉF FRÁ ÚTGEFANDA
STYRKJAPOLITIKIN BLIVUR
Undirritun samninga um stækkun álversins í
Straumsvík verður að teljast ánægjulegur áfangi í
atvinnusögu íslendinga. Ekki einungis vegna þess að
þar er um mikla fjárfestingu að ræða sem rennir stoð-
um undir meiri orkusölu og veitir fjölda fólks atvinnu
í skemmri eða lengri tíma, heldur líka vegna þess að í
augum íslendinga var með samningnum rofin löng
kyrrstaða í stóriðjumálum. Er vonandi að þetta verði
aðeins fyrsta skrefið í nýrri sókn á því sviði, því víst
er að mjög áríðandi er fyrir okkur að nýta betur þá
möguleika sem nær óþrjótandi orkuframleiðsla gef-
ur.
Þótt stækkun álversins og umræður um aðra hugs-
anlega landvinninga á sviði stóriðjumála hafi verið
mest í sviðsljósinu hefur einnig verið sókn á öðrum
vígstöðum hjá íslenskum atvinnufyrirtækjum. ís-
lensk sjávarútvegsfyrirtæki hafa verið að færa út
kvíarnar og reyna nú fyrir sér, jafnvel í fjarlægustu
heimshlutum, og verður spennandi að sjá hver fram-
vinda þeirra mála verður. Þá hafa nokkur íslensk
hugbúnaðarfyrirtæki náð umtalsverðum árangri og
sækja fram á markaðnum, að því ógleymdu að bæði
ferðamannaþjónusta og ýmis iðnframleiðsla er í
sókn. Undirstaða alls þessa er vitanlega sú staðreynd
að meiri stöðugleiki hefur ríkt í efnahagsmálum hér-
lendis undanfarin ár en var tvo til þrjá síðustu áratugi
þegar verðbólgan og sú þensla sem henni fylgdi drap
allt í dróma og eyðilagði möguleika til framfarasókn-
ar.
En þótt margt jákvætt hafi gerst og sé að gerast í
íslensku atvinnu- og athafnalífi þá er ljóst að á sum-
um sviðum stöndum við rígföst í sömu sporum og
megnum ekki að grípa til nauðsynlegra ráðstafana.
Þetta á ekki síst við um landbúnaðinn en stefna í
málefnum þeirrar atvinnugreinar ber keim af þeim
ótrúlega vandræðagangi íslenskrar pólitíkur sem
kallast byggðastefna. Enginn efast um að byggðapóli-
tíkin sé mjög viðkvæm og erfið en samt sem áður má
ekki líta fram hjá þeirri staðreynd að hér er um að
ræða mál sem varðar lífskjör alls almennings í land-
inu og með styrkjastefnunni sem ráðið hefur ríkjum
er líka um að ræða gífurlega mismunun sem atvinnu-
vegum og þegnunum er boðið upp á. Tilfærsla fjár-
magns til landbúnaðarins er engan veginn réttlætan-
leg og það vekur furðu að ekki skuli neinir tilburðir til
þess að taka fyrstu skrefin til þess að skipuleggja
þessi mál þannig að ekki þurfi að eyða milljörðum
króna til niðurgreiðslna.
Einhvern veginn skildist manni, þegar bændur
voru sjálfir að fjalla um væntanlegan búvörusamning
og stefnu í málum sínum, að ætlunin væri að reyna að
koma þeim þannig fyrir að búum í landinu yrði fækk-
að verulega og þeim sem stunduðu búskap áfram yrðu
sköpuð skilyrði til meiri framleiðslu og þar með til
meiri tekna. En árangurinn af slíkum vangaveltum
varð enginn. Afram verður hjakkað í sama farinu.
Það er satt að segja erfitt að sætta sig við það, nú
þegar horft er til nýrrar aldar, að ekki skuli vera
pólitískur kraftur til stefnumótunar í þessum málum.
Engum dettur í hug að skynsamlegt sé að leggja ís-
lenskan landbúnað af, en það þarf ekki mikið innsæi
til þess að sjá að það sem er að gerast hlýtur að enda
með ósköpum. Það eru engin rök fyrir því að taka eina
atvinnugrein út úr og hlú að henni á þann hátt sem
gert er með landbúnaðinn, ekki síst þegar tekið er
tillit til þess að þar eru engir sóknarmöguleikar. Væri
ekki nær að eyða einhverju af því fjármagni sem fer í
þessa atvinnugrein til þess að hlú að atvinnugreinum
sem eiga möguleika á því að styrkja stoðir íslensks
efnahagslífs og koma til með að skapa gjaldeyristekj-
ur í framtíðinni. Þar er af nógu að taka en víst gæti
stuðningur hins opinbera í mörgum tilfellum ráðið
úrslitum um hvort ætlunarverk takast eða ekki. Best
af öllu er ef atvinnugreinarnar geta staðið á eigin
fótum og að afskipti hins opinbera séu sem allra
minnst. Að menn séu látnir í friði með það sem þeir
eru að gera. En aðstoð, t.d. við markaðsöflun erlend-
is, og fyrirgreiðsla meðan verið er að koma sér af stað
er þó meira en réttlætanleg, hún getur verið nauðsyn-
leg.
Nýr búvörusamningur staðfestir að ekki sé neinnar
stefnubreytingar að vænta. Hann staðfestir líka að
hagsmunagæsla sé svo mikil að þjóðarhagur sé látinn
víkja. En kannski er það versta af öllu samt það að
hagsmunir bændanna sjálfra eru settir til hliðar. Ein-
hvern veginn finnst manni að það sem er að gerast nú
mótist af því að fyrirhafnarminnst sé að gera ekkert.
„Það lafir á meðan ég lifi“. Framtíðin á síðan að borga
brúsann og ráða fram úr málum.
74