Frjáls verslun - 01.09.1995, Blaðsíða 42

ERLENDIR FRETTAMOLAR
Nóbelsverðlaunahafinn í hagfræði 1995:
ROBERT LUCAS
Kenning Lucas skýrir og segir okkur að venjulegt fólk skilji og geti yfirleitt
spáð fyrir um stefnuna í efnahagslífi, eins og margur hagfræðingurinn
Robert Lucas, hagfræðiprófessor
við Chicago-háskóla, setti fram kenn-
ingu á 8. áratugnum um svokallaðar
raunsæisvæntingar fólks, sem felast
m.a. í því að menn aðlagi sig aðgerð-
um stjómvalda þegar þau grípa inn í
gang mála í efnahagslífi. Kenningar
Lucas hafa enn áhrif á efnahagsstjórn
í Bandaríkjunum og má sem dæmi
nefna að ríkisstjómir Bush og Clin-
tons tóku mýkri tökum en ella á efna-
hagslægð undanfarinna ára, sem er í
andakenningarinnar. Þrátt fyrir þetta
er talið að kenningin hafi ekki uppfyllt
þær vonir sem upphaflega vom
bundnar við hana. Kenningin er talin
hafa þá hnökra að sýna ekki raunveru-
leikann eins vel og framsetning
breska hagfræðingsins Keynes gerði
áður en kenning Lucas hefur vits-
munalegt aðdráttarafl. Hún skýrir og
segir okkur að venjulegt fólk skilur og
getur yfirleitt spáð fyrir um stefnuna í
efnahagslífi, eins og margur hagfræð-
ingurinn. Lucas hefur á seinni árum
snúið sér að því að rannsaka þá þætti
er ráða langtíma hagvexti.
Yfirleitt hefur fólk raunsætt mat á því hvert stefnir, þegar stjórnvöld grípa
inn í gang mála í efnahagslífi, segir Robert Lucas.
HEIMILISVERKIN í ÞJÓBHAGSREIKNINGA
Hagfræðingurinn og Nóbelsverð-
launahafinn Gary S. Becker telur
heimilisverkin mikilsverðan skerf til
þjóðarframleiðslunnar, sem sé þó
ekki reiknaður með í henni, og þar
sem konur vinni í flestum tilfellum
þessi störf sé það lítilsvirðing við þær
að telja þau ekki með. Hann telur það
til bóta fyrir alla aðila að störf þessi
séu talin með í vergri landsfram-
leiðslu (VLF) og yrðu þau metin eftir
því hvað kosti að kaupa þjónustuna á
TEXTI: STEFÁN FRIÐGEIRSSON
almennum markaði. Aðferðin hefur
verið notuð í rannsóknum Roberts
Eisner hjá Northwestem-Háskólan-
um í Bandaríkjunum og telur hann að
20% vergrar þjóðarframleiðslu séu
heimilisstörf, á tímabilinu frá miðjum
ERLENDIR FRÉTTAMOLAR
STEFÁN FRIÐGEIRSSON
5. áratugnum til byrjunar þess
munda. Rannsóknir hjá SÞ sýna að
talan geti verið 40% heimsframleiðsl-
unnar. Konur hafa farið í meiri mæli
út á vinnumarkaðinn á seinni áratug-
um og hefur það mælst í aukningu
vergrar landsframleiðslu en á móti er
tími þeirra við minni heimilisstörf
vantalin, að mati Beckers, auk þess
sem nákvæmari tölur fengjust af VLF
og vextir hennar ef heimilisstörf
væru talin með.
42