Frjáls verslun - 01.02.1997, Blaðsíða 38

tilliti bæri jafnframt að skýra lögin
svo, þar sem annað væri ekki tekið
fram, að framlag atvinnurekanda í
eigin lífeyrissjóð félli undir rekstrar-
kostnað. Þá yrði ekki fallist á þau rök
ríkissjóðs að greiðslumar teldust
einkaneysla Helga þar sem hann hefði
ekki sjálfval um það hvemig þessum
fjármunum væri varið. Framlagið félli
undir „nauðsynlegan og óhjákvæmi-
legan“ kostnað hans sem atvinnurek-
anda í því skyni að afla teknanna.
Ríkislögmaður ákvað að áfrýja til
Hæstaréttar í árslok 1995 eftir að hafa
fengið áfrýjunarleyfi. Leyfið þurfti að
fá þar sem um svo Iitlar fjárhæðir var
að ræða að málið sem slíkt var ekki
dómtækt. Leyfið fékkst og byggðist á
því að málið gæti snert mjög marga
aðila. Helgi segir að í fyrra hafi verið
áætlað að þetta gæti snert nokkrar
þúsundir manna með einkarekstur, til
dæmis lækna, lögfræðinga, endur-
skoðendur, trillusjómenn og iðnaðar-
menn sem ekki hafa stofnað einka-
hlutafélag um rekstur sinn og hugsan-
LÍFEYRISMÁL
aðar sem heimilt væri að gjaldfæra.
Helgi hafði því haft endanlegan sigur.
Þá taldi einn hæstaréttardómari
Helga eiga að fá kröfu sinni framgengt
af tveimur ástæðum, bæði vegna
þess að hann ætti rétt á því eins og
aðrir að vera skattffjáls af ígildi mót-
framlags vinnuveitanda í lífeyrissjóð
og vegna þess að hann ætti að geta
talið þetta ígildi til kostnaðar í at-
vinnurekstri sínum þar sem hann
gæti ekki starfað þar að öflun tekna án
þess að fella á sig lögbundna skyldu til
framlags í lífeyrissjóð.
„Þetta var það atriði sem ég var
alltaf með í mínum rökum, að ef það
yrði greiðslufall af minni hálfu þá yrði
þetta sótt til mín með lögheimtu og ég
slyppi aldrei. Þess vegna gat þetta
aldrei orðið mitt ráðstöfunarfé. Þar
með er þessu slegið föstu.“
BREYTING Á DÓMAPRAXÍS
Helgi segist í upphafi hafa rætt við
ýmsa aðila, meðal annars lífeyris-
að „náttúrlega" sé ekki um neitt stór-
fé að ræða.
Dómur Hæstaréttar er tímamóta-
dómur, enda hefur með honum verið
endanlega staðfest að atvinnurek-
andahlutinn í lífeyrissjóðsgreiðslum,
sex prósentin sem atvinnuveitandinn
greiðir á móti fjórum prósentum laun-
þegans, telst til rekstrargjalda og er
frádráttarbær í rekstri alveg eins og
hjá lögaðilum. Það hefur mikla þýð-
ingu fyrir einyrkja sem eru í sjálf-
stæðum rekstri, að minnsta kosti
fyrir þau tíu prósent einyrkja sem tal-
ið er að hafi greitt skatt af þessum
greiðslum síðustu árin. Þetta þýðir
lægri skattstofn fyrir þá.
EINYRKJAR GETA VALIÐ
Lífeyrissjóðsmál hafa verið til um-
ræðu að undanfömu, enda um
skylduaðild að ræða. Talið er að sjálf-
stæðir atvinnurekendur, aðallega
einyrkjar, hafi reynt að sleppa því að
greiða í lífeyrissjóð. Áðurgreindur
dómur ætti að hvetja menn til að hafa
EKKI EINKANEYSLA!
/ dómnum segir að í skattalegu tilliti beri að skýra lögin svo, þar sem ekki sé annað
tekið fram, að framlag atvinnurekenda í eigin lífeyrissjóð falli undir rekstrarkostnað.
Ekki sé fallist á þau rök ríkissjóðs að greiðslurnar teljist einkaneysla Helga þar sem
hann hafi ekki sjálfval um það hvernig þessum fjármunum sé varið.
lega bændur. Fjárhæðin gæti numið
samtals hundruðum þúsunda króna á
ári og þýtt minni tekjur í ríkissjóð.
Á SAMfl RÉTT OG AÐRIR
í desember féll svo dómur í Hæsta-
rétti sem staðfesti dóm héraðsdóms
og sagði að meginreglan í skattarétti
væri að öll gjöld, sem fæm í að afla
tekna, tryggja þær og halda þeim við,
kæmu til frádráttar frá tekjum af at-
vinnurekstri og sjálfstæðri starfsemi.
Undantekningar yrðu að vera skýrar
og ótvfræðar ef um þær væri að
ræða. í lögum væri enginn munur
gerður á fyrirtækjum eftir rekstrar-
formi þeirra. Stefnda, það er Helga,
hafi verið skylt að greiða iðgjöld í líf-
eyrissjóð af tekjum sínum og teldust
slík skylduframlög til rekstrarkostn-
sjóði, og velt fýrir sér að óska eftir
fjárhagslegum stuðningi frá þeim en
ekki látið verða af því. Hann segist
hafa fengið fulla samúð og hvatningu
og því ákveðið að taka áhættuna og
hugsanlegt fjárhagstap, um 200-300
þúsund krónur í málskostnað, einfald-
lega á sig. í héraðsdómi hafi svo verið
dæmd óvenjuhá málsvamarlaun og
sömuleiðis í Hæstarétti þannig að
þær áhyggjur hafi verið úr sögunni.
Þar hafi komið fram breyting á dóma-
praxís því að lengi vel hafi málsvam-
arlaun verið dæmd svo lág að ekki hafi
nægt sem þóknun til lögmannsins.
„Ég fæ skattinn af þessu til baka
fyrir rekstrarárin 1991, 1992 og 1993
en ég er búinn að fá þetta viðurkennt
fyrir rekstrarárið 1994. Væntanlega
fara þeir því ekki að hreyfa við því
fyrir 1995,“ segir Helgi og bætir við
lífeyrissjóðsmálin á hreinu. í grein í
Frjálsi verslun, 9. tölublaði 1995, er
greint frá því að einyrkjar geti valið
um að greiða í sameignarsjóð eða sér-
eignarsjóð til að geta átt notalegt ævi-
kvöld og ráðið tekjum sínum síðustu
æviárin sjálfir.
Rétt er að rifja upp að samtrygg-
ingarsjóðimir em meira en ellilífeyr-
istrygging, með örorku-, maka- og
bamalífeyristrygggingu, meðan sér-
eignarsjóðimir eru ekki með neina
tryggingu. Þar fá sjóðfélagamir ein-
faldlega eign sína til baka og auðvitað
er skynsamlegt að kaupa líf- og slysa-
tryggingar. Sem betur fer hafa marg-
ir, og kannski flestallir, farið að lögum
og greitt í samtryggingarsjóði og nú
verða þeir sjálfsagt enn fleiri því að
áðurgreindur dómur gerir það enn
hagstæðara en áður fyrir einyrkja.
38