Frjáls verslun - 01.10.1997, Blaðsíða 75

Úr leikritinu Krabbasvölunum í Þjóðleikhúsinu. Gubrún S. Gísladóttir og Sigurður Skúlason í hlutverkum sínum. „Gubrún S.
Gísladóttir er einn persónulegasti listamabur á íslensku sviði."
Mynd: Gnmur Bjarnason.
að hafa fyrir því að kynna þá sérstaklega eða undirbúa ósköpin. í
leikslok bætir hún gráu ofan í svart með því að láta annan herr-
ann stiga fram og flytja leikendum þann boðskap sinn, sem henni
tókst ekki að pakka inn í leikinn sjálfan. Gagnrýnandinn þakkar
sínum sæla, að það er ekki íslenskur höfundur sem lætur standa
sig að slíkum viðvaningshættí.
Um frammistöðu leikkvennanna þriggja er flest gott að
segja. Edda Aimljótsdóttír er hæfilega köld sem viðskiptafræð-
ingurinn ungi og sýnir ágætlega hvernig
sjúkdómurinn nær hægt og bítandi tökum á
konunni. Guðrún S. Gísladóttir er einn per-
sónulegasti listamaður á íslensku sviði, of-
urviðkvæmnislegur og kvikur leikmáti
hennar vill verða keimlíkur frá einu hlut-
verki til annars, en þó er ég ekki viss um, að
væri sanngjarnt að heimta meiri fjölbreytni
af henni; það þarf ekki alltaf að vera höfuð-
kostur leikara að geta brugðið sér í sem
ólíkust gervi. Leikhúsið sjálft verður hins vegar að hugsa vel
fýrir henni, næra hana á hlutverkum við hennar hæfi, og varð-
ar miklu að það geri það, því að Guðrún er mjög hæfileikarik,
kastar aldrei höndum til neins eða framkvæmir eitthvað van-
hugsað. Taugaveiklaði sálfræðingurinn er auðvitað ósamboð-
inn slíkum kraftí, en í leikhúsi þarf fólk stundum að gera fleira
en gott þykir.
Ljós Kristbjargar
Kristbjörg Kjeld leikur fi'nu frúna, sem er eins og gengin út úr
plussklæddum heimi Ingmars Bergman. Hún hefur lifað óham-
ingjusömu og ófullnægðu einkalífi, en býr þó yfir óvæntum per-
sónulegum styrk, sem hún nær að miðla þjáningarsystur sinni.
Þegar Kristbjörg vakti fyrst athygli kornung stúlka í hlutverki
Önnu Frank, kallaði Thor Vilhjálmsson hana „nýjasta undur lífs-
ins í íslenskii leiklist" og kvað leik hennar þar svo sannan og
fallegan „að það var eins og aðrir leikendur tækju ljós þaðan til að
lýsa sér í sínum hlutverkum".
Síðan eru fjörutíu ár, og skinið af ljósi Kristbjargar hefur ekki
dofnað, öðru nær, það er sterkara en nokkru sinni fýrr. Nú ílyt-
ur það með sér þann yl mannúðar og sálarlegs innsæis sem lífs-
reynslan ein getur fært listamanninum. Túlk-
un, tilfinning, hugsun og tækni eru hér
runnar saman í einn streng þýðrar en mátt-
ugrar sviðsnærveru; list sem er hafin yfir alla
gagnrýni. Hvað ætli við þurfum að örvænta
um framtið íslenskrar leiklistar á meðan elstu
og bestu leikarar okkar fá að blómstra jafn
fallega? Það er einungis sjálfsögð krafa til
leikhússins, að það kunni að nýta sér slíka yf-
irburði á réttan hátt.
María Kristjánsdóttir setur á svið af kunnri vandvirkni.
Leiknum er að mestu beint á forsviðið og sviðsbreytíngar með
hjálp skilrúma haganlegar. Hin ytri umgerð er svolítið misgóð:
Hörð og ískrandi leikhljóð milli atriða vekja falskt hugboð um
einhverja sjúkrahúshrollvekju; í lokaatriði var lýsingu handan
götótts baksviðsveggjar beitt þannig að leikurinn virtist við það
að hverfa inn í stjörnubjarta nóttína.
Þýðing er gerð af Steinunni Jóhannesdóttur. Hún hljómaði
yfirleitt þokkalega, en þó brá fýrir setningum í þeim tilþúna og
ónáltúrulega stíl sem of oft heyrist á íslenskum leikritaþýðingum,
t.d.: „Sólarhringurinn rennur útí eina runu af hænublundum“.
Svona lagað lætur enginn lifandi maður út úr sér, og þetta er ekki
skáldlegt heldur. H3
1lal Matianne Goldman á efníviði
bendir ekki til þess, að dramatískar
taugar hennar séu ýkja næmar.
Hvað er út af fyrir sig sögulegt við
það, þó að fólk veikist af lífshættu-
legum sjúkdómum?
Krabbasvalirnar í Þjóðleikhúsinu
75