Lesbók Morgunblaðsins - 21.12.1994, Page 17

manninum í Eyjafirði. Hann hafði keypt
eina af jörðunum og sendi mér andvirði
hennar í innsigluðum sjóvettling. Hann var
fullur af spesíum upp að þumlum.
Ekki man ég nákvæmlega hvað gerðist,
en ég var fullur þegar vettlingurinn kom.
Ég hvolfdi úr honum á stofuborðið og setti
hnefann í hrúguna.
„Fari þetta djöflaverk til andskotans,"
hrópaði ég.
Spesíurnar hrutu um gólfíð og hirti ég
ekki frekar um þær. Heimafólkið réðst að
auðnum og sló eign sinni á hann. Þann
dag hafði vinnufólkið dtjúgar tekjur, en
ég minntist ekki á málið framar.
Það var af ,svo miklu að taka að sjálfur
gerði ég mér ekki ljóst að í óefni var kom-
ið fyrr en biskup sendi einn af sonum mín-
um heim úr Skálholti vegna þess að ég
hafði ekki staðið í skilum með skólagjöld.
Bjarni Oddson biskup, en hann var einn
af stúdentunum sem fékk að kenna á rúsín-
um pestarnornarinnar, ræddi þetta við mig
er hann kom að vísitera kirkjuna að Háa-
Tindi. I kirkjubókinni fann hann auða opnu.
Ég hafði hlaupið yfir hana af vangá.
Mér leiddist stærilæti Bjarna biskups,
hvernig hann talaði við mig sem auman
ölmusumann. Svo horfði hann á auða opn-
una og mig, einsog eyðurnar væru á fleiri
stöðum en í kirkjubókinni.
Bjarni biskup tók upp penna og skrifaði
stórum stöfum í opnuna: „Allt sem í þessa
opnu er skrifað skal vera ógilt og ómerki-
legt!“
Því næst leit hann á mig með merki-
kertissvip og lagði frá sér pennann. Þá tók
ég pennann og skrifaði í þessa sömu opnu:
„Guð veri sálu herra Biskupsins Bjarna
Oddssonar náðugur á síðasta degi.“
Einnig það skyldi vera „ógilt og ómerki-
legt!“
Ég byggði sonum mínum hjáleigur út
frá Háa-Tindi, en svo fór að við misstum
þær líka og var þá ekkert eftir nema heima-
jörðin og bú mitt þar, en það féll veturinn
eftir Skaftáreldinn.
Þá fluttumst við hjónin í Stokkseyrar-
hverfi, sem jafnan hefur verið talið sukk-
samasta sjópláss á Suðurlandi, og bjuggum
þar við örbirgð mikla.
Þá var ekkert eftir af auðæfum mínum
nema borðbúnaðurinn frá Stóruvöllum og
þar sem lítil not voru fyrir hann á þessum
hörmungarárum arkaði ég eitt síðdegið
með hann út í kuldann, illa klæddur og
skæddur, og hugðist selja í Eyrarbakkaka-
upstað fyrir bjargræði.
Á leiðinni þangað mætti ég mönnnum
sem voru að koma úr kaupstað, ríðandi á
hestum. Ég veifaði til þeirra sekknum sem
borðbúnaðurinn var í og kallaði til þeirra:
„Nú er allur Stóruvallarauðurinn farinn til
Ijandans nema þessi borðbúnaður og skal
hann fara sömu leið.“
Svo hélt ég áfram, gamall maður á góðri
leið með að verða einn af ómögum hrepps-
ins, en þó ekki dapur nema yfir hlutskipti
þeirra sem ekki þekktu neitt annað.
Hvort drottinn verði sálu minni náðugur
á efsta degi, veit ég ekki, en margt í jarð-
lífinu er ógilt og ómerkilegt, ekki síst nú
þegar askan breiðir úr sér og umrenningar
leita skjóls.
Höfundur er rithöfundur.
Mynd: Elfar Guðni Þórðarson.
ÍSAK HARÐARSON
Stokkseyri
séð frá
Nirði
Húsin þrýsta sér inn
úr þokunni í augum skerfuglsins;
hann fælist
ga ga ga gargandi út í kólguna
undan árás strandarinnar
Landið kemur brunandi
á haf út og brimið
rýkur um þorpið í safni
lands sem leitar nýrrar hafnar
Svört
rafmagnslaus
uppljómuð
húsin, siglingaljós
augu skjóta aftureldingum
inn í þokuna
IMew Stokksyork I
Og þetta þorp
er jafnvel nógu stórt
til að rúma 456 alheima
Þar er
bara ein Strandgata,
einn skóli og
eitt samkomuhús
en hjónin á Darraðarstöðum
hafa aldrei kynnst
og einbúann langar
að kalla út hjálparsveitina
til að finna sig
Heimsgasti mað-
ur þorpsins
Heimsgasti maður þorpsins er
heimsgasti maður landsins
Nú stígur hann út
í morgunkulið og hugsar
upp í goluna
„Það verður dagur í dag“
Og fíbblarnir kínnka kollum,
tjaldurinn hoppar ákavur
uppá Þuríðarbúð
og skíunum vökknar um kvarma
af einskjæru samþikki
„Það verður dagur í dag!“
Og snír inn afur
í fantakaffi og flatbrauð
með hangikjöti úr kaupfélaginu
og bír sig
- heimsgasti maður landsins,
hann bír sig! -
í gúmmískó og anorakk og hatt
og stikar austur úr svefnþorpi
til móts við dögunina
áður en vaknar hún
velmennt og veltennt þjóðin
„það verður dagur í dag“
Og þakkar fyrir daginn
- heimsgasti maður heimsins,
hann þakkar fyrir daginn! -
eins og bara heimsgir menn gera
Svo þiggur
hann daginn sinn
Langþrá
Tveim prúðbún-
um lángferða-
mönnum svarað
„ ... á svona stað ... hvað skyldi prestinum finnast ...
/ hreinskilni, hvað skyldi hann hugsa?u
- H. Laxness: Salka Valka.
Þannig spurði skáld
-og það spurði um þetta:
Þegar presturinn stígur
í stólinn á jólum og páskum
þá stígur hann ástina
og horfir á strönd Guðslandsins
rísa í augum fólksins síns
og hann hugsar
um lítið fólk undir stórum himni
og um stækkandi himin ílitlu fólki
og hann hugsar
hve vænt honum þyki um þau
öll ...
0, þessi prestur,
hann er ekkert skáld
- hann yrkir
bara sannleikann
Allir þeir sem drukknuðu
af bátunum frá Stokkseyri eru löngu
lentir í fjörunni á strönd Glerhafsins og
reyna og reyna að beita fyrir Jarðstrendinga
freistandi vonum og háleitum draumum
ef vera kynni að við bitum á loforðin gömlu
og góðu um skráþunt og ljómandi land
og andvaka engill, sem bíður í fjöruborðinu
eftir langþráðu og svellköldu fólkinu sínu,
með íjúkandi á brúsanum og fjöll
af geislandi ullarvængjum
Höfundurinn er skáld í Reykjavík. Ljóðin er úr nýrri Ijóðabók hans, sem heitir „Stokkseyri"
og er með teikningum eftir Elfar Guðna Þórðarson.
RAGNAR KRISTJANA EMELÍA GUÐMUNDUR KRISTJÁNSSON
RÖGNVALDSSON GUÐMUNDSDÓTTIR Jól
Jólin Jól Enn eru jólin, eins og forðum daga, afmælishátíð, Ijós í vetrarskugga. Máttugan boðskap til að hjálpa og hugga
Líkt og jólin Um jól hefur að geyma þeirra fyrsta saga.
álíka mikill hátíðarblær yfir öllu leitar barnið
straumlagður líkaminn í sálu þinni Svo kæta þau líka bæði munn og maga,
það er tilhlökkunin. eftir Ijósinu mannfólkið hamast við að elda og brugga.
Hver mínúta hlaðin spennu Nú þarf að vera glit í hveijum glugga,
stundum skelli ég upp úr hugsar til drengsins gleði er fólgin í að breyta og laga.
tilefnislaust sem lagður var í jötu
það er hamingjan. og boðaði frið á jörðu. Þó nöldra sumir, segja þetta allt
Mér líður eins og litlu barni sýndarmennsku og til þess eins að blekkja,
sem stendur fyrir framan Biðjum fyrir -jól séu fyrir kaupmenn, presta og krakka.
jólatré, öll ljósadýrðin alltaf jafnheillaður friði á jörðu. En ætli þeim sé ekki bara kalt
það er ástin! innvoitis og langi mest að þekkja
(nóv. ’93) góðhjaitað fólk, sem gefur jólapakka.
Höfundur er húsbóndi í Kópavogi. Höfundur er bókbindari og bóka- Höfundur er vélvirki á Akranesi og starfar á Grundar-
vörður í Kópavogi og hefur gefið út tvær Ijóðabækur. tanga.

LESBÓK N/IORGUNBLAÐSINS 21. DESEMBEFt 1994 17