Lesbók Morgunblaðsins - 21.12.1994, Qupperneq 44

A slóðum
Saffóar og
Hómers
Sagt Frá Ferð Til Grísku Eyjanna Chios Og Lesbos
Flugvélin lenti á Lesbos (Lesvos), eyju Saffóar sem
þar gekk um grundir á sjöttu öld fyrir Krists-
burð og orti ástarljóð til ungra stúlkna sem
löðuðu fram leynda þrá og fengu hjarta hennar
til að slá hraðar. Heitið lesbía er dregið af
nafni eyjarinnar sem er reyndar núorðið
oft kölluð Mitilini eftir höfuðborginni. Við
fundum hvíta marmarastyttu Saffóar niðri
við höfnina í Mitilini. Hún heldur skáld-
hörpu sinni sér við öxl og brosir dularfullu
Móna Lísu brosi.
Nú tók við þriggja tíma sjóferð til
áfangastaðarins, eyjarinnar Chios, heim-
kynna Hómers sem talinn er fæddur í
Kardamila, bæ á norðurhluta eyjarinnar.
Nokkrum kílómetrum norðan við Chiosbæ
eða Hora, höfuðstað eyjarinnar, er Daska-
lopetra, fögur steinhæð þar sem sagnir
herma að skáldið hafi setið og frætt nem-
endur sína.
Annar listamaður, nær okkur í tíma og
rúmi, tónskáldið Theodorakis, fæddist á
Chios 1925.
Við horfðum á sólina setjast um sjöleyt-
ið í hafið milli eyjanna tveggja meðan á
ferðinni stóð. Fjöllin í vestri dökknuðu
smám saman úr ljósfjólubláu í dökkbjólu-
blátt og síðast svart og bar hvert í annað
eins og fegurstu höggmyndir. í austri sást
Tyrklandsströnd í rauðbleiku, dularfullu
mistri uns dimman gleypti hana líka og
ekkert sást annað en gulrauð ljósaperlu-
bönd þorpanna við ströndina.
Hótelið okkar, Poseidonion á Karfas-
strönd sunnan Chiosbæjar, var þægilegt
og herbergjaskipun skemmtileg. Það er
byggt í n.k. einingum þannig að sérhvert
herbergi hefur eigin inngang utan úr garð-
inum. Herbergin eru misstór en öllum fylg-
ir baðherbergi og einkasvalir. Blóm og
tijágróður eru alstaðar umhverfis,
blómstrandi pelargóníur í meiri hluta.
Rauðbleik þríburablóm vöfðust um svalar-
iðið okkar. Veitingastaður er á hótelinu,
bar og lítil sundlaug. Við ferðuðumst á
vegum dönsku ferðaskrifstofunnar
Fritidsrejser í umboði Flugleiða.
Ekki sáum við betur en nokkur velmeg-
un ríkti þarna á Karfasströndinni. Bílar
voru nýir eða nýlegir, góðar tegundir.
Mjög mikið er um nýbyggingar. Á svæðinu
suður að litla fiskibænum Ermioni mátti
segja að annaðhvort hús væri í byggingu.
I fyrstu héldum við að þarna væri um að
ræða „villur“ ríka fólksins innan úr Chi-
osbæ. En ekki kæmi mér á óvart þótt
mikill hluti húsanna yrði gerður að „stúdíó-
íbúðum" fyrir ferðamenn.
Algengt er að ein fjölskylda sjái um
veitingastaði eða verslanir. Handan göt-
unnar við Poseidonion er lítið nýlegt hús.
Á efri hæðinni er minjagripaverslun sem
mamma sá um. Einnig var amma gamla
stundum að sópa þar og þrífa á morgn-
ana. Niðri var nokkurskonar matvörubúð
og drykkjarfanga. Þar var sjónvarp heimil-
isfólksins. Af tilviljun sáum við inn um
hliðardyr á útvegg inn í lítið herbergi og
þar inni voru tvær kojur, rúm og þvotta-
vél. I fallegum laufskála í bakgarðinum
var veitingastaður þar sem hægt var að
fá pizzur, grískt salat, bjór, vín og indælis
cappuccinokaffi með ofurlitlu kanelbragði.
Þarna gekk um beina sonurinn í húsinu,
ungur glaðlegur piltur sem við kölluðum
Lilla okkar á milli. Oft komum við við hjá
„Lilla í lundinum" á leið heim af strönd-
GREINARHÖFUNDUR á
hhiðinu á Poseidonion.
Lesbos í gríska
Eyjahafmu er eyja
Saffóar. Þaðan er þriggja
tíma sigling til Chios þar
sem þeir eru fæddir með
löngu millibili, Hómer
og tónskáldið
Theodorakis.
Eftir ÖNNU MARÍU
ÞÓRISDÓTTUR
úpolis
Thásos
^ Samothréki'
. /
imbrqr

Límnos \
Ág t'tetrátfon
\j 0 Giodnr—
Skiáthw /. Pvfogetnsí
<3 Atónmsos e,
| Skópokts x d e
S o o t 9 sh
Lésvos
Ándros
Sémos
Kéa)J
Kithnos 7‘r Siros
Míkonos
Sérifos
’ðtmos
Néxos
Kóhrrmos
fos Amor9°s
C (/<
Fotégandros
Aniti
EYJAHAFIÐ - Eyjarnar Lesbos (Lesvos á kortinu)
og Chios eru nærri strönd Tyrklands.
FISKIMAÐUR á Lesbos sýnir afla sinn.
inni til að fá okkur ískaffi eða bjór í hitan-
um.
Við fórum í dagsferð um suðurhluta
eyjarinnar á vegum ferðaskrifstofunnar.
Fararstjóri var Kristín hin norska. Hún
sýndi okkur mastiktrén, mikla auðlegð
eyjarskeggja. Þetta eru fremur lágvaxin,
runnakend lauftré og af þeim er tappað
þetta dýrmæta mastik, þykk og límkennd
ttjákvoða með nokkurs konar harpiks-
bragði. Óblandað er það mjög dýrt en er
notað til að bragðbæta sætindi, tyggi-
gúmmí, tannkrem, líkjöra o. fl. Á jörðinni
undir tijánum lágu storknaðir mastikdrop-
ar og glitruðu í sólskininu, stundum kallað-
ir mastiktár. Kristín varaði okkur við að
snerta óstorknað mastik sem smitaðist út
úr tijánum, það gæti orðið til þess að fíng-
urnir límdust saman og illmögulegt yrði
að ná þeim sundur! Mastiktré vaxa hvergi
annars staðar í heiminum en þarna á suð-
urhluta Chios. Reynt hefur verið að rækta
þau á norðurhluta eyjarinnar en ekki tek-
ist.
Við komum til gamla bæjarins Pirgi sem
þekktur er fyrir sgrafitto-veggskreytingar
sínar. Tvö mismunandi lög af einhverskon-
ar múrblöndu eru yst á veggjunum, dökkt
undir, ljósara yst. Síðan eru alla vega
mynstur skorin út í veggina með því að
rista burtu efra og ljósara lagið. íslenskur
listamaður, Gunnsteinn Gíslason, hefur
beitt þessari aðferð eða svipaðri við gerð
verka sinna og má þar nefna altaristöfluna
í Þorlákskirkju í Þorlákshöfn. Munstrin í
Pirgi voru hreinleg og skýr, mikið bar á
þríhymingum og ferhyrningum, boglínur
sjaldgæfari. Inni á milli sáum við keðjur
eldrauðra smátómata sem þræddir voru
upp á bönd og hengdir á veggina til þurrk-
unar.
Á aðaltorginu sátu karlar við borð und-
ir húsvegg og drukku kaffí og úsú, gríska
anísvínið. Prestur með svartan, háan hatt