Vísir - 04.03.1978, Blaðsíða 17

vism Laugardagur 4. marz 1978
17
TEXTI: SIGURVEIG JONSDOTTIR
„Hverju safnar þú?”, sagði
drengur rétt undir fermingaraldri
við kunningja sinn.
Spurningin var ekki hvort hann
safnaði einhverju, heldur hverju
hann safnaði. Og vist er um það, að
það eru ekki margir á þessum
aldri, sem engu safna. Sumir safna
skeljum, aðrir serviettum, flestir
eiga einhvern tima við frimerkja-
söfnun og það nýjasta eru myndir
af iþróttaliðum, Abba-myndir og
Elvismyndir.
Þegar fullorðinsárin nálgast
hverfur þessi söfnunargleði þó
oftast. En einstaka maður heldur
áfram að fást við söfnun, þótt ung-
lingsárin séu að baki. Hjá þeim
verður söfnunin þá yfirleitt skipu-
legri og nákvæmari, og jafnframt
gera þeir gleggri greinarmun á
verðgildi hlutanna.
Helgarblaðið ræddi við nokkra
slika safnara og fara tvö þeirra
viðtala hér á eftir, en seinni
helmingur þeirra birtist i næsta
helgarblaði. Auk þess var rætt við
Magna R. Magnússon I Frimerkja-
miðstöðinni um nokkrar vinsæl-
ustu safnanirnar.
myndum af lyfjaplöntum og á
hann orðið dágott safn af þeim.
Sænsk vinkona min safnar fri-
merkjum með höndum. Hún
flokkar þau niður i hendur sem
biðja.hendur sem skrifa, hendur
sem benda o.s.frv. Og einn Is-
lending veit ég um sem safnar
aðeins einu nafni. Hann safnar
sem sagt aðeins frimerkjum
með myndum af mönnum sem
heita Jón. Þeireru ekki svo fáir.
Til dæmis eru Jón Sigurðsson,
Jón Þorláksson og Jón Magnús-
son á mörgum frimerkjum.
Slik söfn geta ekki orðið stór
en mjög skemmtileg.”
Að safna mistökum
„Það hafa átt sér stað mörg
skemmtileg mistök hjá póstin-
um sem sumirhafa gaman af að
halda saman. Til dæmis voru
gefin út 6 merki með Jóni
Sigurðssyni árið 1944. A þeim.
stóð hvergi nafn hans fæöingar-
dagur né dánardægur. Margir
útlendingar héldu þvi að á
merkinu væri mynd af fyrsta
forseta lýðveldisins en þótti
skrýtið hvað klæðaburður hans
var gamaldags.
Þá voru gefin út merki sem
áttu að sýna sögu póstþjónustu á
íslandi frá 1776-1951. A ööru
merkinu er mynd af fótgang-
andi pósti og i fjarska sést
gamall torfbær. A hinu merkinu
er flugvél sem sýnir að póst-
samgöngur hafa batnað mjög en
bærinn i baksýn bendir ekki til
mikillar framfara i byggingar-
list, þvi hann er sá sami og á
fyrra merkinu.”
Léleg pólitík í frímerkja-
útgáfu
Magni kvaðst alltaf hafa átt
erfitt með að skilja kvörtun um
auraleysi hjá Pósti og sima. Það
væri eingöngu komið til vegna
lélegrar pólitikur i frimerkjaút-
gáfu.
,,Til dæmis er núna að koma
út frimerki sem fyrst var kynnt
fyrir þrem vikum. Þetta þýðir
að margir sem hefðu áhuga á aö
kaupa merkið með fyrsta dags
stimpli hafa enga möguleika á
þvi. Erlend blöð frimerkjsafn-
ara birta upplýsingar um merk-
ið ekki fyrr en eftir að það er
komið út og þvi vita fæstir út-
lendingar um það fyrr en um
seinan.
Þarna lætur póstþjónustan
fara fram hjá sér gullvægt tæki-
færi til að auka tekjur sinar.
Magni telur auraleysi
Pósts og síma vera
óþarft, því að frímerkja-
útgáfan gæti gefið póst-
stjórninni margfalt meiri
tekjur en nú er.
útgáfan seldist daginn sem
merkið kom út og gaf það 11 1/2
milljón króna i kassann. Það
var dágóður skildingur á þeim
tima.”
Best að byrja á lýðveld-
inu
— Er ekki orðið erfitt að ná
saman heildarsafni af frimerkj-
um?
,,Ég ráðlegg þeim sem eru að
byrja að safna núna að byrja á
söfnun ekki að vera mjög dýr.
Ef fólk takmarkar sig við eitt-
hvað ákveðið er hægt að eignast
sjaldgæft heildarsafn án mikils
tilkostnaðar. Þannig safn á Jón
Halldórsson núna af 20 aura
merki frá 1925, sem hann safnar
með öllum þeim póststimplum
sem hann getur fengið.” (Sjá
viðtal við Jón hér á eftir).
Gömul umslög verðmæt
— Hvort eru frimerkin verð-
mætari á umslögunum eða án
þeirra?
„Gömul umslög geta oft verið
mjög verðmæt. Fólk ætti alls
ekki að rifa frimerki af umslög-
um án þess að bera það fyrst
undir þá sem til þekkja. Og und-
antekningalaust ætti fólk að
halda fallegum umslögum til
haga til dæmis ef um er að ræöa
ábyrgðarbréf með hreinum og
góðum stimplum.”
Ekki alltaf góð fjár-
festing
En þótt frimerkjasöfnun sé sú
algengasta safnar fólk ótal
mörgu öðru. Magni sagði að
mjyitsöfnun heföi aukist mjög
mikið að undanförnu og væri
enn tiltölulega auðvelt að ná
saman heildarsafni frá 1922. Ef
fólk þyrfti að kaupa alla pening-
ana sagði hann að það kostaði
milli 30 og 40 þúsund krónur.
Myntir sem gefnar voru út i
konungsrikinu tslandi eru af 40
Ásbúðarsafn í Þjóðminjasafninu hefur að geyma úr-
val safngripa eins mesta safnara á Islandi Andrésar
Johnsen. Hann var alhliða safnari og safnaði öllu sem
nöfnum tjáir að nefna, allt frá venjulegum fata-
hnöppum upp í dýrar gullvörur. Auk þeirra hluta sem
hafðir eru í sýningarsalnum á Þjóðminjasafnið fulla
geymslu af safngrípum frá Andrési.
„Sinn safnar aðeins fri
merkium með Jónum"
í þessu viðtali segir Magni R. Magnússon frá mismunandi möguleikum í söfnun
„Söfnun hefur dalað frá því sem áður var. Sjón-
varpið tók mikinn hluta frítima fólks fyrst eftir
að það kom til sögunnar en það er nú farið að
breytast aftur. Fólk virðist vera farið að velja
úr," sagði Magni R. Magnússon hjá Frimerkja-
miðstöðinni þegar helgarblaðið ræddi við hann.
Magni sagði að söfnunin gengi alltaf í öldum
og væri mismunandi hvaða tegund söfnunar ætti
mestum vinsældum að fagna á hverjum tíma.
Núnasagði hann að frimerkjasöfnun og mynt-
söfnun væru einna helst á uppleið.
önnur mistök eru að gefa ekki
út fleiri merki tengd skák.
Gagnvart umheiminum erum
við einna best þekkt i þvi sam-
bandi og slik merki myndu þvi
seljast mjög vel. Þannig hafði
póstþjónustan góðar tekjur af
frimerki sém gefið var út i til-
efni „Einvigis aldarinnar”.
Otgáfa Evrópumerkisins 1961
ætti að gefa góða hugmynd um
þær tekjur sem póststjórnin
getur haft af frimerkjaútgáfu.
Það merki fór aldrei á bréf. öll
lýöveldinu hvort sem þeir vilja
safna óstimpluöum merkjum
eða stimpluðum eða fyrsta
dagsumslögum. Af þessum
merkjum er hægt að ná heildar-
safni meö sæmilegu móti enn-
þá.”
— Er þaö mjög kostnaðar-
samt?
„Stimplað sett kostar nokkra
tugi þúsunda en óstimplaö
heildarsett kostar nálega 100
þúsund krónur.
Hins vegar þarf frimerkja-
Hugmyndaf lugið ræður
„1 söfnun eru möguleikarnir
svo til ótæmandi,” sagði Magni.
„Fólk sýnir oft mikið hug-
myndaflug i þvi efni. Sumir fri-
merkjasafnarar safna til dæmis
frimerkjum frá ákveðnu landi,
eða af ákveðinni tegund. Einn
safnar blómamerkjum, annar
iþróttamerkjum, sá þriðji rósa-
merkjum, fuglamerkjum eða
merkjum með myndum af
skriðdýrum svo dæmi séu tekin.
Einn kunningi minn safnar
eingöngu frimerkjum meö
Betra er geymt
en gleymt
mismunandi gerðum og i
lýðveldinu hafa komiö út nálega
70 mismunandi peningar.
Auk þess hafa komið út
nokkrir minnispeningar. Magni
sagöi að minnispeningur vegna
150 ára fæöingarafmælis Jóns
Sigurðssonar sem gefinn var út
1961, hafi þotiö upp i verði og
eins hefði þjóöhátiöarmyntin
frá 1974 einnig hækkað mikið.
Hins vegar sagði hann aö
medaliur og minnispeningar
sem ýmisir aðilar og félög gefa
út hækkuðu i fæstum tilfellum
mikið i verði.
„Fólk heldur oft aö það sé að
gera góða fjárfestingu en
sjaldnast er það svo. Þrátt fyrir
það getur slikt safn verið
skemmtilegur hlutur. En yfir-
leitt hækkar ekki annað i verði
en það sem fer inn i skrár yfir
islenskar myntir eöa sem gefið
er út af opinberum aöilum.”
Magni sagðist vilja benda