Vísir - 11.07.1978, Blaðsíða 18

18
STJORNMALAMENN GETA
EKKI FARIÐ í
FÝLU ÚT AF KOSNINGUM
Þriðjudagur II. jlili 1978 VISIR
„Island er lýðveldi meö þing-
bundinni stjórn.” Þannig er
upphaf stjórnarskrárinnar frá 17.
júni 1944, — upphaf laga vorra.
Samkvæmt þessu veröur sérhver
stjórn aö standa þinginu
reikningsskap geröa sinna og
þess vegna veröur engin stjórn
löglega mynduö i landinu, sem
alþingi vill ekki styöja eöa a.m.k.
þola i embætti. Þessi regla gilti
ekki fyrstu 58 árin sem liöu frá
endurreisn Alþingis. En siöan
1903 hefur veriö fariö eftir henni.
Af þingræöisreglunni leiöir, aö
alþingismenn taka á sig þá
skyldu, aö vinna aö myndun
meirihlutastjórnar, þ.e. stjórnar
sem hefur þingræbislegan styrk.
Tilraun til slikrar stjórnar-
myndunar hlýtur ætiö aö vera
fyrsta verk stjórnmálamanna
eftir kosningar.
Þekkt spilaskipting
Eftir þessar kosningar kom enn
aö nýju upp sú staöa aö Sjálf-
stæöisflokkurinn einn getur
myndaö stjórn meö hvaöa flokki
sem er. Framsókn fékk I fyrsta
skipti þingmenn nokkurn veginn I
hlutfalli viö atkvæöamagn. (Aöur
hefur hún haft frá tveimur og upp
i tiu þingmönnum umfram raun-
verulegt fylgi.) Alþýöuflokkurinn
og Alþýöubandalag eru meö jafna
þingmannatölu og er þaö nánast
sama staöan og var allt
viðreisnartimabiliö, nema aö
Framsókn er nú minnst. Þetta
eru hinar köldu staöreyndir.
Þetta eru þau spil, sem kjósendur
gáfu stjórnmálamönnunum á
kjördegi.
Að byrja á öfugum enda.
Enginn stjórnmálamaöur, sem
ætlast til þess aö vera tekinn ai-
varlega, getur fariö i fýlu út af
kosningum eins og smábarn, sem
fær svartapéturinn á hendina. Ef
stjórnmálamaöur er fylgjandi
þingræöi, veröur hann aö taka
heiöarlegan þátt i tilraunum til
myndunar þingræöisstjórnar.
Þar sem kosningar eru haldnar til
þessaögangaúr skugga um, hver
sé vilji kjósenda til skipunar
Alþingis, er auðsætt, ab nýkjöriö
Alþingi veröur aö reyna aö
mynda meirihlutastjórn. Þaö er
aö byrja á öfugum enda ab reyna
aö myndæ minnihlutastjórn, og

óheiöarlegt aö leggja slikt til viö
forseta Islands.
Hópefli Alþýöuflokks og
Alþýðubandalags um rlkisstjórn
er þvi án nokkurrar þýöingar þar
til aörir flokkar hafa veriö kallaö-
ir til, — annab hvort Sjálfstæöis-
flokkur eöa Framsóknarflokkur.
Raunar er vandséö hvaöa tilgangi
hópefliö þjónar, þvi aö ekki hef-
ur þvi veriö faliö neitt umbob til
stjórnarmyndunar, — viöræöur
þess eru þvi út af fyrir sig álika
merkilegar og þingflokksfundir
Framsóknar og Sjálfstæöisflokks
varbandi stjórnarmyndun.
Aðeins einn möguleiki
án þátttöku Sjálfstæðis-
flokks.
Niburstööur kosningana voru
mjög skýrar. Sjálfstæöisflokkur-
inn tapabi mjög miklu fylgi. Hins
vegar minnkuðu möguleikar and-
stæöinga hans á myndun stjórnar
án abildar hans. Þeir geta þvi aö-
eins myndaö rikisstjórn, aö þeir
sameinist allir gegn honum.
Sjálfstæöisflokkurinn getur átt
aöild aö rikisstjórn á sex
mismunandi vegu. Hann getur
myndaö rikisstjórn meö annaö
hvort Framsóknarflokki Aiþýöu-
flokki eöa Alþýöubandalagi.
Hann getur myndaö stjórn meö
Framsókn og Alþýöubandalagi
eba Framsókn og Alþýöuflokki.
Og loks getur hann myndab stjórn
meö Alþýöubandalagi og Alþýöu-
flokki-
Þess vegna skiptir i sjálfu sér
ekki máli, hvaö hópefliö vill. Þaö
hefur enga sjálfstæöa tilveru. Þaö
sem skiptir nú máli, er hvaöa kost
Sjálfstæöismenn telja bestan til
stjórnarmyndunar
Vitanlega eiga menn að
taka þátt i stjórn.
Nú kunna undanlátsmenn ab
vilja fara i stjórnmálafýlu eins og
ólafur Jóhannesson og litlu börn-
in. Þeim skal bent á, aö Sjálf-
stæöisflokkurinn var ekki stofn-
aöur til þess, aö hann væri utan
stjórnar, heföi hann tækifæri til
stjórnarþátttöku. Sjálfstæöis-
menn vita þab, ab þeir hafa þvi
aöeins möguleika á ab koma
stefnu sinni fram, aö þeir hafi til
þess aöstööu. Og þeir trúa þvi, aö
stefna flokksins eigi aö afla hon-
V VILTU SELJA?
.Í VILTU KAUPA?
ZJW
Ekkert innigjald.
Þvottaaðstaða fyrir
viðskiptavini.
Komdu í Chrysler-salinn. Þar er bílaúrval
á boðstólnum. Ef þú vilt ekki notaðan bíl,
þá eigum við einnig nýja bíla frá CHRYSL-
ER. Við getum einnig selt notaða bílinn
-i—. r -j- fyrir þig í okkar bjarta og glæsilega sýn-
ingarsal.
CHRYSLER
G
(IIH)MIK
SIMCA Oadge
Sudurlandsbraut 10. Sítnar 83330 - 83454
um fylgis en ekki röng stefna
annarra flokka.
Sjálfstæðismenn geta dregiö þá
einu réttu ályktun af kosningun-
um aö stjórnarsamstarfið viö
Framsókn hafi veriö óþolandi
heimilisböl og skilnaöur sé þvi
óumflýjanlegur. Þaö minnkar
möguleika flokksins til stjórnar-
myndunar ofan i fimm — eöa
fimmfallt fleiri möguleika til
myndunar meirihlutastjórnar en
án þátttöku Sjálfstæöisflokksins.
' Pólitiskur loddaraleik-
ur.
1 yfirlýsingu, sem forseti ls-
lands birti sama dag og grein min
kom i Visi sl. föstudag, kemur
fram, ab óformlegar vibræbur
stjórnmálaflokkanna eiga sér
stab meö samþykki hans. Forset-
inn gerir ekki nánari grein fyrir
stjórnarmyndunarviöræöum. Af
yfirlýsingu hans er hins vegar
ljóst, aö stjórnmálaforingjarnir
hafa ekki treystst til aö nefna
mann liklegan til aö mynda stjórn
fyrr en eftir aö hafa ræöst viö inn-
byröis. Af þessari yfirlýsingu er
jafnframt ljðst, aö forseti lslands
ber ekki ábyrgö á þvi, aö enginn
stjórnmálamabur er nefndur til
stjórnarmyndunartilrauna. Þvi
veldur þvert á móti pólitiskur
loddaraleikur stjórnmála-
mannanna.
Verða að viðurkenna
staðreyndir
Yfirlýsing forseta Islands felur
I sér, aö enginn stjórnmálamaöur
hefur treyst. sér til þess aö hafa
forustuum myndun rikisstjórnar.
Varö þess þó ekki vart fyrir kosn-
ingar að þeir efuðust um hæfi-
leika sina til sllkra verka. Fráfar-
andi forsætisráöherra er hér vit-
anlega undanskilinn, enda ebli-
legt aö aörir reyndi stjórnar-
Haraldur Blöndal
skrifar:
Hópefli Alþýðuflokks
og Alþýðubandalags er
án nokkurrar þýðingar
þar til aðrir flokkar
hafa verið kallaðir til
— annað hvort Sjálf-
stæðisf lokkurinn eða
Framsóknarflokkur-
inn
myndun til aö byrja meö, fyrst
rikisstjórn hans féll i kosningun-
um.
Astæöur i landinu eru hins veg-
ar þær, aö ekki er timi til stjórn-
málaspils.
Stjórnarmyndun getur alls ekki
dregist fram yfir mánabarmót.
Hópefliö veröur þvi aö brjóta
odd af oflæti sinu og viöurkenna
staöreyndir. Viöurkenna þaö, aö
núverandi efnahagsvandi verbur
ekki leystur án þátttöku Sjálf-
stæöisflokks. Og þaö sem meira
er, aö þaö er Sjálfstæöisflokkur-
inn sem á ab leiöa slikar umræbur
en ekki öfugt.
Svipað ástand og 1942.
Aö mörgu leyti er nú svipað
ástand og 1942. 1 svipinn viröast
ekki möguleikar til myndunar
meirihlutastjórnar. Hins vegar
eru allir stjórnmálaflokkar sam-
mála um nauösyn haröra aögeröa
gegn veröbólgunni. Aögeröa, sem
gera veröur þegar I staö. Ef Al-
þingi treysti sér ekki aö mynda
meirihluta um einhverja leið úr
vandanum, veröur forsetinn aö
mynda stjórn til þess aö taka
þennan kaleik af Alþingi.
Ég er ekki hrifinn af utanþings-
stjórn. Hún getur þó verið nauö-
synleg og hún er betri en efna-
hagsleg upplausn, sem annars
blasir viö.
Mynd þessi var tekin vift undirritun samningsins milli Herts
bflalelgunnar og Bilaleigu Loftleifta. A myndinni eru Sigurftur
Helgason, tslaug Aftalsteinsdóttir, Peter Hawman, Alfreft EUas-
son og Ómar Anderson.
Bíloleiga Loftleiða
og Hertz semja um
gagnkvœma starfssemi
Bílaleiga Loftleiða
hefur gert samning við
bilaleigu-fyrirtækið
Hertz um gagnkvæma
sölu- og umboðsstarf-
semi. Því taka nú báðir
þessir aðilar að sér bók-
anir og undirbúning við-
skipta fyrir hinn.
Jafnframt hefur Hertz bila-
leigan gert samning viö eig-
endur Gabriel-bókunarkerfisins
sem Flugleiöir nota til farþega-
bókunar. 1 sumar mun þvi
Gabrielkerfiö tengjast tölvu-
bókunarkerfi Hertz i Banda-
rikjunum.
Þab mun auövelda afgreiöslu
og flýta fyrir þegar um þaö er
aö ræöa aö farþegar óska eftir
þvi aö taka bil á leigu erlendis.
Þá geta viöskiptamenn Hertz
hvarvetna i heiminum bókaö bil
hjá bilaleigu Loftleiöa.
—H.L.