Morgunblaðið - 17.01.2001, Blaðsíða 37

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. JANÚAR 2001 37
SATT best að segja hef ég velt
því fyrir mér að undanförnu hvort
nú sé ekki tími til að fara að hugsa
um búsetu það sem eftir er ævinnar.
Ég bý ein í raðhúsi og hef búið á
sama stað í 22 ár. Hugur minn fór á
flakk. Best að minnka við sig og fá
sér minna húsnæði eða að sækja
strax um á elliheimili.
Margt mælti með þessu, en fleira
á móti. Í fyrsta lagi var enginn akk-
ur í því fjárhagslega. Í öðru lagi
þyrfti ég að söðla um hvað snerti
nágranna og kynnast nýjum. Í
þriðja lagi gæti ég ekki ræktað
blóm eða rekið puttana í mold! Ég
nenni ekki að fara að velja og hafna
þeim hlutum, sem ég hef haft í ára-
raðir í kring um mig, þ.e.a.s. innbú
og fleira. Síðast en ekki síst býr
eldri dóttir mín í næsta húsi við mig,
svo mér finnst ég hafa fastan punkt
í tilverunni.
Hvað geri ég daglega? Ligg í leti?
Nei. Fer ekki út nema veðrið sé
gott? Nei. Háma í mig kökur og er
alsæl ef mér er boðið í „partí“? Nei.
Rugla saman lyfjum og læt því aðra
sjá um þau fyrir mig? Nei. Vola yfir
einveru? Ég held ekki.
Til þess að viðhalda andlegri og
líkamlegri færni hef ég þrjú S í
huga. Gott fyrir mig að muna það,
því að nafn mitt er Sonja.
S nr. 1: Líkamsrækt. Byrja hvern
dag á því að fara í sund hvernig sem
viðrar. Hef synt 300 m daglega í
svartasta skammdeginu =
30x300=9000! Þar að auki fer ég í
líkamsrækt tvisvar í viku. Fer á
göngubretti, fæ bæði nudd og slök-
un.
Talandi um líkamsrækt reyni ég
að ganga eftir bestu getu. Hef verið
spengd í baki og skipt hefur verið
um mjaðmarlið. Hef því þurft að
nota hjálpartæki. Fyrst var það
stafur, sem mér fannst óþægilegt að
nota í byrjun. Vakti of mikla athygli
á lélegu göngulagi mínu. Ég vandist
stafnum, ekki síst í hálku þar sem
ég fékk mér gadd á hann, sem ég
get spennt niður þegar með þarf.
Næst kom göngugrind. Enn var
ég hálffeimin við að láta sjá mig
með slíkan grip. Svo ég lagði hana
saman og lét í skottið á bílnum mín-
um. Síðan ók ég niður að tjörn eða
inn að Elliðaám og fékk mér góðan
göngutúr. En svo gáfust góð tæki-
færi til að nota grindina. Fer í veiði-
túr af og til með fjölskyldu. Og ann-
að, ég get rekið puttana í mold. Sit á
grindinni minni við sumarbústað
dóttur minnar og potta plöntur, sem
hún er að ala upp. Yndislegt! S no.
2: Spila brigde tvisvar–þrisvar í
viku. Tel mig hafa gott af því. Það
þjálfar heilann og skerpir því minn-
ið. Auk þess les ég mikið, ekki hvað
síst á ensku eða á öðrum tungu-
málum. S no. 3: Syngja. Fór í kór og
var í honum í nokkur ár mér til mik-
illar ánægju. Sem sagt, söngur er
góður, ekki síst fyrir sálarskarnið.
Söngurinn losar um spennu og
kvíða og manni líður afskaplega vel.
Ég hef líka oft tekið lagið þegar ég
er ein í bíl, einkum ef ég hef verið
döpur. Þá gleymi ég áhyggjum og
mér finnast allir vegir verða færir!
Þetta voru hin þrjú S. Synda, spila,
syngja.
Auk þess á ég tölvu. Kennari
minn er barnabarn mitt, sem er 15
ára. Hún fær vasapening og ég hef
gagn og gaman af. Ég skrifa end-
urminningar og ferðasögur og nú er
ég að tileinka mér tölvupóstinn. Vit-
anlega er maður seinni að ná áttum
þegar maður eldist, en maður má
ekki gefast upp. Þá er ég komin að
fæðunni. Maður er það sem maður
borðar. Margt eldra fólk hættir að
elda, nennir því ekki og kýs að fá
heimsendan mat. Þetta hentar sum-
um, kannski! Ég vil vera mér með-
vitandi um hvað ég læt ofan í mig,
alltént á meðan ég get. Ég kaupi
sjálf í matinn, ávexti, grænmeti,
fisk, mjólkurafurðir o.fl. Stundum
fæ ég einhvern til að borða með
mér, annars borða ég ein. Legg á
borðið og reyni að hafa notalegt í
kring um mig. Nota blóm eða kerti.
Þá eru það heimilisverkin. Get ann-
ast þau dags daglega, en þó er sumt
sem vefst fyrir mér. Ef ég missi
eitthvað á gólfið er erfitt fyrir mig
að beygja mig, þá nota ég griptöng,
sem er vitanlega eitt af hjálpartækj-
unum. Ég á erfitt með gólfþvott og
ryksugun og er ekki fær um að
standa uppi á stól. Ég fæ húshjálp
frá Heimaþjónustunni einu sinni í
viku. Það er ágætt og aðstoðar-
stúlkan notaleg. Samt er sumt í
starfsreglum þeirra, sem ég vildi að
væri öðruvísi. Til dæmis að þrífa ís-
skápinn. Ruslafatan mín er í skáp
undir vaskinum og ég get ekki þrifið
hann. Hinsvegar þurkar hún af öllu,
sem ég get hæglega gert, þ. á m.
myndarömmum. Mér finnst að sá
sem fær aðstoðina eigi að geta beðið
um aðstoð við það sem hún eða hann
ekki getur gert. Þetta þarfnast end-
urskoðunar.
Talandi um félagsskap. „Börnin“
hringja oft í mig. Þau bjóða mér í
mat eða í smá ,,rúnt“ í bænum.
Einnig hef ég farið í mörg skemmti-
leg ferðalög með þeim, bæði innan-
lands og utan. Ég hef í gegnum árin
verið í ýmsum félögum sem hafa
verið mér mikils virði. Seinni árin
hef ég notið félagsskapar í ríkari
mæli í Gerðubergi, enda stutt fyrir
mig að fara á bílnum. Ég met mikils
að vera enn fær um að keyra en í
kjölfar aukinnar umferðar fer ég
síður í bæinn, en nota í auknum
mæli verslanir og aðra þjónustu í
mínu hverfi.
Ef ég verð leið, sem ekki kemur
oft fyrir, þá sest ég við símann og
hringi í einhvern sem ég þekki.
Heimsæki gjarnan vini mína sem
ekki eru ferðafærir og spila þá
gjarnan rommí! Talandi um fjöl-
skyldu mína, þá er yngri dóttir mín
sjúkraþjálfari og hún veit hvað hún
syngur. Stundum finnst mér ég
vera barnið en hún mamman. Hún
hefur hvatt mig til að nota hjálp-
artæki og sl. sumar þegar við vorum
á ferð í París sá hún um að leigja
handa mér hjólastól. Fyrst fannst
mér það vera ómögulegt en þegar
ég lít til baka var þetta eins og
draumur. Hún fylgist líka með því
hvort ég fari reglulega í eftirlit til
læknis og það gerir sú eldri líka.
Það getur vitanlega verið ýmislegt
smávegis að með aldrinum sem
manni finnst ekki taka að minnast á.
Okkur fer aftur með árunum. Við
erum eins og gamlir bílar, þeir bila
og ryðga.
Það er hægt að spyrna við fótum
á ýmsan hátt, mína aðferð hef ég
nefnt hér að ofan. Notum t.d. essin
þrjú, verum jákvæð og hreyfum
okkur eftir bestu getu.
Síðast en ekki síst, felum okkur
Guði þegar við förum að sofa og lof-
um hann þegar við rísum úr rekkju.
Heima er best
Sonja Helgason
Höfundur er 82 ára ellilífeyrisþegi
og íþróttakennari.
Aldraðir
Vitanlega er maður
seinni að ná áttum
þegar maður eldist,
segir Sonja Helgason,
en maður má ekki
gefast upp.
ÞAÐ er fallegt út-
sýnið af veginum fyrir
ofan Elliðavatnið og
með ólíkindum að ein-
hverjir geti verið svo
blindir fyrir fallegu út-
sýni að þurfa endilega
að byggja háhýsi á
þessu svæði og ein-
kennilegt að ætla að
byggja þarna nokkurn
skapaðan hlut yfir höf-
uð, ég hef beðið eftir að
frekar yrði hreinsað til
á þessu svæði.
Það skýtur skökku
við að þjóð sem stærir
sig af miklu landrými
miðað við fólksfjölda
skuli helst hvergi geta séð af nokkr-
um bletti undir almenningsgarða eða
útivistarsvæði í göngufæri frá íbúð-
arhverfum eins og flestar siðmennt-
aðar milljónaþjóðir sjá sér fært að
splæsa landi undir. Nei, hér skal
byggt ofan í friðlýstar náttúruminj-
ar, samanber Ástjörnina í Hafnar-
firði. Reykjavíkurborg hirðir ekki
einu sinni um að halda þeim lysti-
görðum við sem hún fær fullgerða
upp í hendurnar eins og garðinn hans
Hermanns Jónassonar og er sama
áhugaleysið hvort sem R-listinn eða
Sjálfstæðisflokkurinn er við völd.
Í haust var sýndur þáttur í sjón-
varpinu um í hvernig umhverfi í
borgum fólki liði best að búa. Þar var
brugðið upp nokkrum svipmyndum
úr Reykjavík en þá eingöngu sem
dæmi um ómanneskjulegt umhverfi,
borg sem er byggð upp fyrir bíla en
ekki fólk. Fólk hér þarf að eiga bíla ef
það ætlar að njóta útivistar. Í Garða-
bæ er ekkert útivistarsvæði annað en
trjáþyrpingar hér og þar meðfram
umferðargötum og
hraun úfin og ill yfir-
ferðar, það eru um 5
km upp í Heiðmörk svo
þeir þykjast á grænni
grein þar.
Hafnfirðingar hafa
svo Hellisgerðið og
telja sig ekki þurfa að
hafa meira þar. Hafn-
firðingar troða ein-
býlis- og parhúsum inn
á milli blokka í stað
leiksvæða og gróðurs.
Ég tel að Hafnfirðing-
um væri nær að gera
annað Hellisgerði úr
Hörðuvöllum en gera
það að enn einu bygg-
ingarsvæðinu. Alkunna er hvernig
Hafnfirðingar eyðilögðu hið fallega
yfirbragð miðbæjarins með bygg-
ingu háhýsanna í miðbænum. Hver
var þörfin á því að hafa húsin svona
há til að hafa íbúðir á efri hæðunum
og þeir halda áfram að troða niður
hverju stórhýsi ofan í annað. Þetta
fer að líta út eins og Hamraborgin í
Kópavogi. Já, Kópavogur hefur lengi
verið vinsæll ef fólk vill tala um ljótt
og ómanneskjulegt umhverfi enda
bæjaryfirvöld þar fræg fyrir virðing-
arleysi fyrir umhverfinu. Bæjaryfir-
völd þar dreymdi lengi um tvöfalda
hraðbraut eftir Fossvogsdalnum
endilöngum, einum veðursælasta
bletti á höfuðborgarsvæðinu. Í því
máli tókst hinum almennu borgurum
að koma vitinu fyrir ráðamenn eins
og iðulega virðist þurfa að gera þeg-
ar náttúruvernd á í hlut.
Ekki hafa svo bæjaryfirvöld gert
neitt fyrir dalinn. Þau tré sem þar
eru voru gróðursett af almenningi í
trássi við yfirvöld þegar stríðið um
dalinn stóð sem hæst.
Landið milli vatns og
vegar verði útivistarsvæði
Ásdís
Arthursdóttir
Gróður
Ekki hafa bæjaryfir-
völd gert neitt fyrir
Fossvogsdalinn, segir
Arndís Arthursdóttir,
frá því er fólk plantaði
þar trjám fyrir alllöngu.
Höfundur er nemi í heimspekideild.
Erum að innrita í tveggja anna nám fyrir
matsveina. Námið veitir réttindi til starfa
á fiski- og flutningaskipum.
Nánari upplýsingar veitir kennslustjóri hótel- og
matvælagreina á skrifstofutíma
milli kl. 9.00 og 15.00 til 26. janúar næstkomandi.
Kennsla hefst 5. febrúar.
HÓTEL- OG MATVÆLASKÓLINN
MENNTASKÓLINN Í KÓPAVOGI
v/Digranesveg
200 Kópavogi.
Sími 544 5530
Fax 554 3961
Netfang mk@ismennt.is
Matsveinar!
Viltu öðlast réttindi?
Eyrnalokkagöt
Nú einnig
Nýjung - gull í gegn
100 gerðir af eyrnalokkum
3 stærðir
Hárgreiðslustofan
Klapparstíg Sími 551 3010
Stofnað 1918