Morgunblaðið - 21.02.2001, Síða 21

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. FEBRÚAR 2001 21
10% afslátt
ur
í febrúar
Rúnaðir klefar með stálbotni
Stærðir 82x82 - 82x92 - 92x92
Verð frá kr 54.370.
Kantaðir klefar með stálbotni
Stærðir 82x82 - 72x92 - 92x92
Verð frá kr. 42.000.

Sænskir gæðaklefar

Sterkbyggðir

Plast eða hert gler

Auðveldir í uppsetningu

Hringið og fáið sendan bækling
Ármúla 21,
sími 533 2020
Stólpi fyrir Windows
Kynning á Hótel Loftleiðum, Þingsal 1,
22. febrúar, kl. 17.00 -19.00
Kynnt verður ný útgáfa af Stólpa fyrir Windows og nær bókhaldskerfið nú til flestra
þátta atvinnurekstrar. Einstaklega notendavænn viðskiptahugbúnaður í takt við
tímann. Kerfið hefur alla sömu eiginleika og Word og Excel.
Kerfisþróun ehf. byggir á fimmtán ára reynslu við gerð viðskiptahugbúnaðar og þjónar
um 1500 viðskiptavinum á öllum sviðum atvinnulífsins. Um 150 fyrirtæki hafa nú þegar
tekið Stólpa fyrir Windows í notkun.
Hægt er að skoða kerfin á heimasíðu Kerfisþróunar:http://www.kerfisthroun.is
Komdu, sjáðu og láttu sannfærast um hvernig upplýsingakerfi á að líta út.
Helstu bókhaldskerfin frá Kerfisþróun: Fjárhagsbókhald, Skuldunautabókhald, Lánardrottnabókhald,
Sölukerfi, Innheimtukerfi banka, Birgðakerfi, Vefverslun, Framleiðslukerfi, Verkbókhald, Launakerfi,
Stimpilklukkukerfi, Tilboðskerfi, Bifreiðakerfi, Pantanakerfi, Tollkerfi, Útflutningskerfi og EDI
samskipti. Nýtt mælingakerfi fyrir árangurstengd laun og kerfi fyrir ferðareikninga.
Námskeið í launakerfinu verður föstuaginn 23. febrúar kl. 9 - 12 • Námskeið í fjárhagsbókhaldinu
verður föstudaginn 23. febrúar kl. 13 - 17 • Staður: Tölvuskóli Reykjavíkur. Bókanir í síma 568 8055.
Fákafen 11 • Sími 568 8055 • Fax 568 9031
Netfang: kerfisthroun@kerfisthroun.is
ÞRÁTT fyrir hrun NASDAQ og
hættuna á efnahagssamdrætti í
Bandaríkjunum er nýi efnahagur-
inn kominn til að vera. Reyndar
verður hann áfram lykillinn að betri
frammistöðu í Evrópu og Japan á
komandi árum. En hver er kjarninn
í nýja efnahagnum? Felst hann í
samkeppnishæfara vinnuafli, betra
skattkerfi eða afnámi hafta? Fyr-
irtækjastjórnun er líka driffjöður
nýja efnahagsins og menn ættu
ekki að vanmeta mikilvægi hennar.
Ef stjórnendur skapa afkasta-
mikið og sveigjanlegt kerfi sem
miðar aðallega að auðsköpun verð-
ur auðvelt fyrir fyrirtækin að að-
lagast og leita að nýjum uppsprett-
um framleiðni og kostnaðareftirlits.
Ef valddreifing er á meðal verkefna
fyrirtækja og þau eru tilbúin að
taka áhættu er öruggt að nýbreytni
í framleiðsluvörum og aðferðum
eigi sér stað. Ef stjórnendurnir
hegða sér hins vegar eins og var-
kárir skiptaforstjórar stóreigna
munu fyrirtæki þeirra fljótlega líkj-
ast söfnum.
Efnahagsleg frammistaða ríkja
er í raun spegilmynd fyrirtækja
þeirra. Lönd með afburðafyrirtæki
sýna afburðaframmistöðu. Hvar er
þá afburðafyrirtæki heimsins að
finna? Nýleg könnun Financial
Times á stóru úrtaki af stjórnend-
um út um allan heim leiddi eftirfar-
andi í ljós:
Hvar eru 50 virt-
ustu fyrirtæki
heims?
Núna Eftir 5 ár
Bandaríkin 33 31
Evrópa 13 16
Japan 4 3
Ekki kemur á óvart að rúmur
helmingur virtustu fyrirtækjanna
er bandarískur. Þótt efnahagur
Evrópu sé hér um bil jafnstór og
efnahagur Bandaríkjanna er Evr-
ópa með miklu færri sigurlið í fyrir-
tækjarekstri. Japan er miklu minna
en Bandaríkin og Evrópa en
frammistaða landsins er verri en
ætla mætti ef miðað er við hlut
þess í tekjum og auði sjö helstu iðn-
ríkja heims. Myndin getur ekki ver-
ið skýrari: efnahagur Bandaríkj-
anna skarar fram úr og hið sama er
að segja um fyrirtæki þeirra; Evr-
ópa er langt á eftir; Japan sést
varla.
Financial Times rýnir í framtíð
þessarar meistaradeildar fyrirtækja
og telur breytingar líklegar á
næstu fimm árum; að Evrópa sæki
í sig veðrið, Japan dragist enn
meira aftur úr og Bandaríkin láti
einnig undan síga. Þessi leiftursýn í
framtíðina endurspeglar þau við-
horf sem nú eru ríkjandi, að efna-
hagur Bandaríkjanna sé að verða
fullvaxta (fallegt orð yfir það að
hann fari senn að missa skerpuna)
og Evrópa geti saxað á forskotið
vegna þess að nýja fyrirtækja-
menningin sé loksins að festa þar
rætur. Þessi könnun endurspeglar
einnig nákvæmlega þá staðreynd að
mjög fá japönsk fyrirtæki hafa náð
árangri í því erfiða verkefni að end-
urskipuleggja reksturinn, tileinka
sér stjórnun sem er í senn nútíma-
leg og á heimsmælikvarða. Sony er
fyrirtæki á heimsmælikvarða og
heldur forystunni; NTT heldur velli
(dótturfyrirtækið Docomo er lykill-
inn að því) en Honda og Matsushita
eru orðin gömul og þreytt fyrir-
tæki, líkleg til að falla í aðra deild.
Drifkraftar næstu fimm ára eiga
einnig eftir að endurspegla harða
samkeppni milli sigursælla fyrir-
tækja. Boeing gegn Airbus er ef til
vill athyglisverðasta dæmið. Eins
og staðan er nú eru þessi fyrirtæki
bæði nálægt botni meistaradeild-
arinnar, samkvæmt lista Financial
Times. Líklegt er hins vegar að
Airbus hafi færst upp töfluna að
fimm árum liðnum og Boeing hafi
fallið úr meistaradeildinni. Hvers
vegna? Airbus hefur horft fram á
við, fjárfest, og er að setja á mark-
að nýja risaþotu sem verður til þess
að þotur Boeing virðast úreltar og
óhagkvæmar. Því Boeing hefur ver-
ið andvaralaust fyrirtæki og gleymt
því að flugvélaiðnaðurinn er mis-
kunnarlaus heimur.
Þegar menn hugsa um efnahags-
lega möguleika ríkja hneigjast þeir
til að líta á gæði vinnuaflsins, vilja
fólksins til að vinna og menntunar-
stigið. Frá þessum sjónarhóli ættu
Evrópa og Japan að gersigra
Bandaríkin vegna þess að mennta-
kerfi þeirra er miklu betra í höfuð-
atriðum og Evrópubúar virðast lat-
ir í samanburði við agaða Japani.
Raunin er sú að viðleitni og mennt-
un skipta ekki mestu máli. Efna-
hagsumhverfið sem fólkið starfar í
er miklu mikilvægara – markaðsbú-
skapur á móti sósíalisma í einhverri
mynd – svo og skipulagning þeirra
fyrirtækja sem fólkið starfar hjá.
Besta fyrirmynd fyrirtækj-
astjórnunar til að geta af sér mikla
og varanlega hagsæld hefur ekki
enn fundist. Á níunda áratugnum
höfðu japönsk fyrirtæki lengi notið
mikillar virðingar og þau voru tekin
til fyrirmyndar. Þannig er það ekki
lengur vegna efnahagsbáginda Jap-
ans. Síðan kom daðrið við þýsku
fyrirmyndina sem fólst í mikilli
hlutabréfaeign banka en með því
færast fjármagnsmarkaðirnir inn í
fyrirtækin. Þessi aðferð missti að-
dráttarafl sitt þegar ljóst varð að
notalegt samband bankastjóra og
forstjóra leiðir til umburðarlyndis
gagnvart lítilli arðsemi fjármagns-
ins. Nú er bandaríska fyrirmyndin í
tísku, dregið er úr miðstýringu,
millistjórnendum haldið í lágmarki,
miklar kröfur gerðar til forstjóra
og starfað er eftir þeirri reglu að
„nei er ekki gilt svar“. En þetta
verður ekki síðasta lausninþótt
þetta muni drífa áfram endurskipu-
lagningu fyrirtækja og hugi stjórn-
enda um sinn.
Allt þetta vekur þá spurningu
hvort skynsamlegt sé að breyta fyr-
irtækjamenningunni á 10 eða 20
ára fresti. Hagnýta svarið er að
blanda ólíkra fyrirmynda sé nauð-
synleg til að fást við stöðugan og
kyrrstæðan heim sem andstæðu við
heim þar sem tækni og afnám hafta
valda miklum breytingum á hverj-
um degi. Bandaríska fyrirmyndin
gefst vel á tímum örra og víðtækra
breytinga. Og þetta er það sem
fram undan er í fyrirsjáanlegri
framtíð. Haldið ykkur fast.
Sigur í fyrirtækjastjórnun
© Project Syndicate.
Rudi Dornbusch er Ford-prófessor í
hagfræði við MIT og fyrrverandi að-
alefnahagsráðgjafi Alþjóðabankans
og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins.
eftir Rudi Dornbusch
Efnahagsleg frammi-
staða ríkja er í raun
spegilmynd fyrirtækja
þeirra. Lönd með af-
burðafyrirtæki sýna
afburðaframmistöðu.
AP
Verðbréfamiðlarar í Chicago fylgjast spenntir með síðustu tölum 16.
febrúar. Tölur um aukna verðbólgu og slæmar fréttir af gengi hátækni-
fyrirtækja urðu til þess að verð féll á fjármálamörkuðunum.