Morgunblaðið - 04.07.2001, Blaðsíða 33

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. JÚLÍ 2001 33
✝ Guðrún Jakobs-dóttir var fædd í
Reykjavík 26. maí
1920. Hún lést á
öldrunardeild
Landakotsspítala
hinn 25. júní síðast-
liðinn. Foreldrar
Guðrúnar voru Jak-
ob G. Bjarnason,
vélstjóri á Skúla
fógeta, f. 24. febrú-
ar 1888, d. 10. apríl
1933, og Guðrún
Sesselja Ármanns-
dóttir húsmóðir, f.
20. september 1884,
d. 13. september 1959. Guðrún
var yngst fimm systkina, þau
eru: 1) Hulda Dóra, fyrrverandi
bæjarstjóri Kópavogs, f. 21.10.
1911, d. 31.10. 1998, gift Finn-
boga R. Valdimarssyni, f. 24.9.
1906, d. 20.9. 1989, 2) Gunnar, f.
13.1. 1913, d. 10.4.
1933, 3) Ármann
bankastjóri, f. 2.8.
1914, d. 21.1. 1999,
kvæntur Hildi Sva-
varsdóttur, f. 8.6.
1913, d. 12.2.1988,
4) Halldór B. Jak-
obsson, forstjóri, f.
1.1. 1917, kvæntur
Gróu Steinsdóttur,
f. 8.1.1918.
Guðrún lauk
gagnfræðaprófi og
vann alla sína tíð
við bókhald á skrif-
stofu heildverslun-
ar Stefáns Thorarensen, Lauga-
vegsapóteki, fyrst á Laugavegi
16 og svo í Síðumúla þegar fyr-
irtækið flutti þangað.
Útför Guðrúnar fer fram frá
Fossvogskapellu í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
„Ég vildi óska að kvalirnar færu í
höndina á mér.“ Það er hálf öld liðin
síðan þessi orð voru sögð við mig en
mér finnst enn sem þau séu rituð
með eldletri á himinhvolfið og lýsi
upp allan heiminn því að fyrir mér
eru þau tjáning kærleikans sem er
mælikvarði allra hluta, kærleika sem
er langlundaður, góðviljaður, hreyk-
ir sér ekki upp, leitar ekki síns eigin,
tilreiknar ekki hið illa, breiðir yfir
allt og umber allt. Það er til tvenns
konar ást. Önnur gefur, hin tekur.
Það er sú fyrrnefnda sem verið er að
lýsa í 13. kapítula fyrra Korintu-
bréfsins. Það er verið að lýsa hinum
sanna móðurkærleika sem er öllum
mönnum eiginlegur í innstu hólfum
hjartans, hvort sem það eru konur
eða karlar og burtséð frá því hvort
þeir hafa orðið þeirrar hamingju að-
njótandi að eignast sitt eigið barn.
Guðrún eignaðist aldrei barn sjálf
en þegar hún sagði þessi orð við mig
forðum daga, hafði hún tekið mig,
systurdóttur sína, til sín og hjúkraði
mér eins og sú albesta móðir sem
nokkur maður getur þráð að eiga.
Ég leið þær, því sem næst óbærilegu
kvalir sem þeir þekkja sem fengið
hafa alvarlega ígerð í eyrum og það
voru þær sem hún vildi að færu í
höndina á sér sem strauk mér um
vangann. Ég er sannfærð um að það
er þolinmæði og umhyggju Guðrún-
ar og Guðrúnar ömmu minnar að
þakka að ég þurfti ekki að búa alla
ævi við þá miklu fötlun sem heyrn-
arleysi er...eða eitthvað enn verra.
Ég þakkaði þeim aldrei fyrir hjúkr-
unina og þær ætluðust ekki til þakk-
lætis því að þeir sem gefa af heilum
huga og skilyrðislaust ætlast aldrei
til launa. Þeim er það svo sjálfsagt að
gefa að þeir gleyma gjöfum sínum
jafnóðum og þær eru gefnar og eru
jafnvel hissa ef maður nefnir þær.
„Ekkert að þakka!“ segja þeir og
meina það falslaust. Guðrún var ein
þeirra sem gefa og gefa alla ævina og
virðast aldrei fá neina umbun. Þeir
sem eru blindaðir af dollaraglýju í
augum og heyra ekkert fyrir básún-
unni sem á að gala blekkingarsögur
um þeirra eigin verðleika, þeir sem
þekkja aðeins ást sem tekur en gefur
ekkert, halda að fólk eins og hún lifi í
skugga og að líf þess sé einhæft og
gleðisnautt. En þeim skjátlast um
það eins og svo margt annað. Það eru
manneskjur eins og Guðrún Jakobs-
dóttir sem halda uppi jafnvægi lífs-
ins á jörðunni. Það er fólk sem er
hógvært og af hjarta lítillátt, fólk
sem gefur í stað þess að taka, deilir
með öðrum öllu sem það á, styður lít-
ilmagnann án þess að fordæma aðra
og horfir á allt og alla með þeim
skilningi sem aðeins sannur kærleik-
ur getur veitt, sem sér um að allt
hrynji ekki til grunna, á meðan þeir
sem sækjast eftir auði og völdum
halda áfram að menga loft, láð og lög
og hefur jafnvel tekist að setja veð-
urfarið í heiminum um koll. Það eru
Guðrúnar líkar sem munu erfa jörð-
ina að lokum.
Guðrún fæddist í Reykjavík og
Reykjavík var alla tíð hennar borg.
Hún hafði engan áhuga á að búa í
París, Berlín eða Vínarborg sem hún
þó skoðaði með forvitni og ánægju.
Hún byggði sér íbúð uppi á þaki
hússins við Skólavörðustíg þar sem
hún bjó alla ævi. Á norðurhliðinni
eru stórir gluggar með fögru útsýni
yfir Sundin og til Esjunnar. Um þá
skein morgunsólin á hana í litla eld-
húsinu og ekkert er fegurra en sól-
arlagið sem hún horfði á út um stofu-
gluggann. Sumir halda að kona sem
hefur búið ein, ógift og barnlaus
meiri hluta ævinnar geti ekki hafa
átt skemmtilegt líf. En ólíklegustu
smámunir geta fært gleði, nægur
tími er munaður og einvera veitir
frið sem ekki finnst í heimsins
glaumi. Guðrún átti innri frið og
jafnvægi sem margir gætu öfundað
hana af. Þó fór sorgin ekki fram hjá
henni. Þegar hún var aðeins 10 ára
missti hún föður sinn og heittelsk-
aðan bróður í hræðilegu sjóslysi.
Hversu margar fjölskyldur á Íslandi
hafa ekki orðið að þola þessa raun og
hver veit hvaða meinum hún hefur
valdið, kynslóð eftir kynslóð? Þeim,
sem missa skyndilega þá sem hafa
verið eins og hluti af þeim sjálfum,
finnst sem dauðadómur hafi verið
kveðinn upp yfir þeim. Þeir gera
uppreisn gegn dómara sem er, að
þeirra áliti, miskunnarlaus og órétt-
látur, í stað þess að benda á hinn
raunverulega sökudólg: öfl sem
senda menn út á hafið í vonskuveðri
til þess að geta grætt meira. Eftir
uppreisnina kemur uppgjöf en hver
sættir sig við dóminn? Dauði Jakobs
og Gunnars var reiðarslag sem lam-
aði fjölskylduna og kannski Guðrún
hafi reynt að bæta mömmu sinni upp
missinn með því að búa hjá henni til
æviloka hennar og vera henni stoð
og styrkur, í stað þess að gifta sig og
eignast börn. Fyrir þá sem elska er
fórnin svo sjálfsögð að ég efast um að
þetta hafi nokkru sinni hvarflað að
Guðrúnu. En þeir sem elska fara
ekki varhluta af neinu í lífinu. Guð-
rún var elskuð og hún átti stóra ást.
Hann hét Sigurður Hafstein. En eins
og nöfnum þeirra í fornöld var þeim
ekki skapað nema að skilja. Ekki þó
án þess að hafa átt sjö gæfurík ár
saman.
Ég leit alltaf á Guðrúnu sem aðra
móður mína og ég veit ekki betur en
að minni eigin móður hafi þótt það
harla gott. Þegar Fahd Falur, eldri
sonur minn veiktist alvarlega, þegar
hann var tveggja ára, lögðu þær
systurnar, Hulda og Guðrún, land
undir fót, ásamt Halldóri bróður
þeirra og konu hans, um hávetur og
sóttu drenginn á bak við Járntjaldið
fræga sem nú er sem betur fer horf-
ið. Fahd var upp frá því alltaf hjá
Guðrúnu með annan fótinn og leit á
hana sem sína aðra móður. Mér hef-
ur alltaf fundist það hafa verið ein-
hver mesta gæfa hans í lífinu. Þegar
Ómar, yngri sonur minn, fæddist tók
Guðrún sér margra mánaða frí í
vinnunni og hugsaði um nýfætt barn-
ið svo að ég gæti stundað mína vinnu.
Þau Ómar voru alla tíð tengd sterk-
um tilfinningaböndum. Þegar Corto,
sonur Fahds, fæddist, leit Guðrún á
hann sem sonarson sinn og hann
varð henni uppspretta mikillar gleði.
Corto leit á Guðrúnu sem þriðju
ömmu sína og þeir feðgarnir voru við
hlið hennar þegar hún dó. Þannig
varð Guðrún Jakobsdóttir mið-
punktur í víðtæku neti samhjálpar
og umhyggju og var ótal mörgum
fyrirmynd um óeigingirni og gjaf-
mildi vegna þess að hún átti kærleik-
ann sem breiðir yfir alla bresti og
læknar öll sár.
Guðrún Finnbogadóttir.
Guðrún frænka var alltaf kölluð
Lilla af því að hún var yngst og hét
sama nafni og amma. Lilla og amma
bjuggu saman alla tíð á Skólavörðu-
stígnum, fyrst á 33b og svo eftir að
afi og amma byggðu á 23. Það var
mikið áfall þegar afi fórst með Skúla
fógeta ásamt Gunnari, elsta synin-
um. Amma stóð ein eftir með stórt
hús og börn á skólaaldri. Henni tókst
með dugnaði að halda heimilinu sam-
an, ala börnin sín upp og koma þeim
til manns.
Lilla var okkur systkinabörnunum
ákaflega góð. Fyrstu minningarnar
okkar um hana eru líklega þær að
hún átti sér myndavél, fyrst kassavél
og svo eftir því sem árin liðu stærri
og fullkomnari vélar frá Agfa. Hún
vann nefnilega hjá heildversluninni
sem flutti þær inn. Hún var iðin við
að stilla krakkahópunum upp ýmist
við Bústaðaveginn, á Marbakka eða
á Skólavörðustígnum. Við vorum 12
systkinabörnin og átti hún óteljandi
myndir af okkur. Þær eru líka í
fersku minni heimsóknirnar á Skóla-
vörðustíginn til Lillu og ömmu þar
sem pönsurnar hennar ömmu og
súkkulaðikökurnar hennar Lillu
runnu ljúflega niður með kakóinu.
Það brást ekki, ein ljós kaka með
dökku súkkulaðikremi og kókos og
dökk súkkulaðikaka með ljósara
súkkulaðikremi. Einnig lumaði hún
oft á einhverju slikkeríi sem var
geymt í stampi á efstu hillunni í
búrinu. Ekki spillti það heldur að
Lilla var áskrifandi að öllum dönsku
vikublöðunum. Við gátum lesið og
flett Hjemmet, Familie Journalen,
Billed bladet, Se og Hör og svo auð-
vitað Andres And. Á heimili þeirra
var líka hefð að kveðast á og var
amma skáldmælt og gat sett saman
góðar vísur. Er vísan sem hún orti
um Lillu okkur ógleymanleg:
Augna minna ertu ljós,
til yndis varstu borin,
eins og fríðust akurrós,
útsprungin á vorin.
Það varð breyting á lífi okkar þeg-
ar Póbetinn kom til sögunnar. Amma
keypti bíl af rússneskum ættum árið
1956 og Lilla gerðist bílstjóri. Nú var
farið í bíltúra um borg og bí. Það
þætti ekki gott í dag en við vorum
mörg í bílnum, 4 fullorðnir og 5 börn.
Þetta voru ógleymanlegar stundir.
Eftir að amma féll frá var þakleki á
Skólavörðustígnum orðinn það
slæmur að það ráð var tekið að
byggja ofan á húsið. Þá varð Lilla að
flytja. Hún flutti til okkar á Bústaða-
veginn og kom sér fyrir í örlitlu her-
bergi. Þetta þótti okkur börnunum
gott, að hafa hana Lillu hjá okkur.
Það var líka hið besta mál að við átt-
um að flytja með henni til baka á
Skólavörðustíginn. Þannig var það,
allt þar til að Lilla varð að fara á
sjúkrahús, fyrst á Hvítabandið og
svo á öldrunardeild Landakots. Við
þökkum Lillu samfylgdina og biðjum
guð að vera með henni.
Fyrir hönd systkinanna á Skóla-
vörðustíg 23,
Guðrún Halldórsdóttir.
Það kom mér ekki á óvart þegar
mér var tilkynnt lát Lillu vinkonu
minnar, því að mörg undanfarin ár
hafði hún mátt stríða við öldrunar-
sjúkdóm þann sem engin lækning
hefur enn fundist við. Við Lilla vor-
um jafnöldrur, báðar fæddar 1920.
Lilla hafði byrjað nám í gagn-
fræðaskóla Reykvíkinga. Um það
leyti fórst togarinn Skúli fógeti rétt
ókominn heim úr söluferð til Eng-
lands og með honum faðir hennar og
bróðir. Lilla hætti námi og varð stoð
og stytta móður sinnar þar til hún
lést í september 1959. Þær mæðgur
bjuggu saman í húsinu að Skóla-
vörðustíg 23 sem Guðrún og Jakob
höfðu reist. Guðrún var merkiskona,
mjög fróð og kunni ógrynni af kvæð-
um og vísum. Einnig var hún ættfróð
og hagmælt og fannst mér gaman og
fróðlegt að heimsækja þær mæðgur.
Seinna eftir andlát móður þeirra
byggðu systkinin tvær hæðir ofan á
húsið á Skólavörðustíg. Bjuggu
bræðurnir Ármann og Halldór
ásamt fjölskyldum á neðri hæðunum
en Lilla átti fallega íbúð á efstu hæð-
inni.
Við Lilla hófum störf á skrifstofu
Efnagerðar Reykjavíkur um líkt
leyti og unnum þar saman í 20 ár.
Þar voru þá fyrir ásamt fleirum
Hulda systir hennar og Sigríður
Johnsen. Þær voru þá um þrítugt,
stúdentar frá MR og báðar giftar
konur. Hulda varð síðar bæjarstjóri í
Kópavogi og Sigríður sat í hrepps-
nefnd Garðahrepps. Þær voru leið-
beinendur okkar í nýjum störfum og
urðum við allar góðir vinir.
Lilla var falleg kona, dökk á brún
og brá, vel eygð og bar sig vel. Hún
var dul í skapi en við nánari kynn-
ingu fann maður hvílík mannkosta-
kona hún var. Hún hafði yndi af
góðri tónlist, las mikið og var fróð
eins og móðir hennar. Lilla giftist
ekki en systkinabörn hennar og
þeirra börn voru henni mjög kær.
Við áttum ótalmargar gleðistundir
saman, bæði í vinnunni og utan
hennar. Það hvíldi sérstaklega góður
andi meðal starfsfólks á skrifstofun-
um á efstu hæð í Laugavegsapóteki
og Stefán Thorarensen var góður
húsbóndi. Héldum við oft skemmt-
anir og fórum í ferðalög saman. Þeg-
ar farið var að loka skrifstofunni
vegna sumarleyfa fórum við nokkrar
oft saman í útilegur og ferðuðumst
þá um landið og einu sinni fórum við
til Danmerkur. Þegar ég hætti á
skrifstofunni var Lilla farin að vinna
í sameiginlegu bókhaldi fyrirtækja
Stefáns og vann hún þá við stóra
bókhaldsmaskínu sem var forveri
tölvunnar. Var það mikil breyting frá
handfærðu bókhaldi. Við starfslok
hafði hún unnið hjá Stefáni Thor-
arensen í hálfa öld.
Skömmu eftir að Lilla veiktist
heimsótti ég hana á Borgarspítal-
ann. Hún var enn sama ljúfa konan.
Ég ræddi við hana um gamla daga og
fann að hún átti bágt með að muna.
Hún Lilla sem alltaf hafði verið svo
stálminnug.
Nú er vinkona mín horfin héðan.
Ég er þakklát fyrir stundirnar sem
ég átti með henni forðum daga og
votta fjölskyldunni samúð mína.
Blessuð sé minning góðrar konu.
Sigfríður Nieljohníusdóttir.
Guðrún Jakobsdóttir, móðursystir
mín, var nýorðin 81 árs, er hún lést á
Landakoti 25. júní sl. Hún hafði ver-
ið sjúklingur þar og á Hvítabandinu
sl. átta ár og fengið afar góða
umönnun á báðum stöðum. Ástvinir
hennar þakka það nú af heilum hug.
Starfsfólkið kallaði hana ljúflinginn
sinn og segir það nokkra sögu um
skapferli hennar.
Hún var alltaf kölluð Lilla vegna
þess, að hún var yngst af fimm börn-
um Guðrúnar Ármannsdóttur, sem
ættuð var úr Dölum og af Snæfells-
nesi, og Jakobs Bjarnasonar vél-
stjóra frá Flateyri við Önundarfjörð.
Þau reistu hús fyrir sig og fjölskyldu
sína á Skólavörðustíg 23 hér í bæ.
Þar bjó Lilla allt sitt líf.
Fyrsta minning mín um Lillu er
frá því hún sem ung kona fótbrotnaði
á skíðum. Þá fengum við systkinin að
koma í heimsókn og banka í gipsið!
Sérstakt andrúm var í kringum
Lillu. Hún var falleg kona og svip-
sterk, feimin en fyndin, stolt og hlý.
Hún var mikill félagi okkar frænd-
systkinanna.
Ég bjó hjá henni í tvo vetur, fyrst
þegar ég var 17 ára og svo um tví-
tugt. Hún fyllti líf mitt öryggi og hjá
henni var alltaf það skjól, sem stund-
um þurfti á að halda. Hún átti ást
mína og virðingu alla.
Í huga mínum verður Lilla alltaf
sú sama og þar skiptir aldur engu
máli. Þannig vil ég minnast Guðrún-
ar Jakobsdóttur, frænku minnar.
Sigrún Finnbogadóttir.
GUÐRÚN
JAKOBSDÓTTIR
"
#
*



 8--8
0<

 %&/ & % %"A


7  7 
9 %

& 
, 

 
 

9* 

20



:
 
 
!  
;

 
7 

<

) 
 *
=
 <<
20 
) 
 
 


::!
>,> 
; % 
(
6; !%% 
0 &!" 0"6& !%% 
2 4 3 F(0"6& !%% (

 

 



*<


<*8

 6  3;, /&"$


5   7 

? * 
& 
, 

 
  
 ? *  



 
 
!3

 "$# 
, 6% !%%  + 53) 
# $  

 
, 6%    6"  6 /&!# E& !%% 

  
, 6%  
& 6# 
, 6%    4 & 
*& 
, 6%  (
@ 
&


&

(



7 (7

 



@
<< 23 %)$#
2 $ ! &(
A

&
#

  * 
 7 

5 

 
!!

$ %
 
 5 < 

$ % ! !# (