Morgunblaðið - 25.11.2001, Qupperneq 35

Morgunblaðið - 25.11.2001, Qupperneq 35
SKOÐUN MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 2001 35 ÉG hef fyrir framan mig tvær klausur úr fjölmiðlum sem ég sé ástæðu til að gera at- hugasemd við, enda ýmsir sem hafa bein- línis beðið mig um það. Þær snerta Framsóknarflokkinn. Ekki eru það stórorð- ir stjórnmálamenn úr öðrum flokkum sem að þessum klausu- smíðum standa, held- ur fræðimenn og kennarar, annars veg- ar dr. Bjarki Svein- björnsson fyrirlesari í Ríkisútvarpinu, hins vegar Guðmundur Oddur Magn- ússon myndlistarkennari við Listaháskóla Íslands. Dr. Bjarki tók svo til orða í út- varpsþætti (um sögu Félags ísl. organista) 17. júní sl.: ,,Hafði launanefndin í lok (svo!) sjötta áratugarins farið fram á það við Gunnar Thoroddsen, sem í framhaldi af því talaði við Ólaf Thors, um að Páll Ísólfsson sem dómorganisti fengi svokölluð rík- islaun. Hefði slík jákvæð afstaða jafnvel getað rutt braut fyrir aðra organista í landinu til virðingar. Gunnar og Ólafur voru þessu máli samþykkir en Eysteinn Jónsson, sem þá var fjármálaráðherra, hót- aði stjórnarslitum ef málið færi í gegn. Ekki í fyrsta sinn sem fram- sóknarmenn á þessum árum töldu réttarsönginn hið eina rétta í starfi tónlistarmannsins.“ Við þetta er margt að athuga, m.a. ótrúverðuga tímaskekkju. Ekki ætla ég að efa að Eysteinn Jónsson hafi hafnað hugmyndinni um að taka Pál Ísólfsson á launa- skrá hjá ríkinu eins og það mál bar að. Gera má ráð fyrir að hann hafi haft til þess réttmæta ástæðu. Hér þurfti engin meinbægni eða póli- tísk skammsýni að liggja að baki. Kunnugir vita að Eysteinn og Páll Ísólfsson höfðu átt gott samstarf um ýmis mál og fór jafnan vel á með þeim. Hugmynd stjórnar Fé- lags ísl. organista um að gerbreyta stöðu Páls Ísólfssonar bar brátt að og augljóslega ekki gjörhugsuð, síst hvað málatilbúnað varðar. Hann bar svip fljótræðis. Páll Ís- ólfsson var síður en svo í kröggum hvað varðar atvinnu, lífsafkomu og virðingar. Hann var þá (1951) mik- ils metinn skólastjóri Tónlistar- skólans í Reykjavík, tónlistarráðu- nautur Ríkisútvarpsins, virtur dómorganisti og tónskáld, ástsæll og áhrifamikill tónlistarfrömuður í landinu. Engin rökstudd ástæða var fyrir því að hann dygði tónlist- arlífinu betur þótt hann hyrfi úr áhrifastöðum sínum og væri settur á launaskrá hjá ríkinu án skil- greinds embættis. Miðað við stjórnsýsluvenjur hafði Eysteinn rökin augljóslega sín megin. Mjög er vafasamt að krafa organista um breytingar á starfshögum Páls Ís- ólfssonar hafi verið tímabær. Dr. Bjarki Sveinbjörnsson segir í þessum útvarpsfyrirlestri sínum að Eysteinn hafi hótað stjórnarslit- um ,,ef málið færi í gegn“, þ.e. að Páll Ísólfsson yrði settur á launa- skrá ríkisins án stuðnings fjár- málaráðherra. Ekki nefndi Bjarki heimild sína að þessu í fyrstu, en greindi síðar frá því að hana væri að finna í fundargerð Félags ísl. organista 20. des. 1964 (þrettán ár- um eftir þessa meginatburði). Grandvar organisti, Jón Ísleifsson, var frásagnarmaður um þetta á fundinum. Ekki er að efa að hann hefur haft þessa sögu eftir öðrum. En sá sem sagði honum (hver sem það var) kann að hafa magnað ,,stjórnarslitahót- unina“ meira en góðu hófi gegnir eða slegið þessu fram í hálfkær- ingi. Ef einhver fótur er fyrir umræddri stjórnarslitahótun, þá er um að ræða eitt- hvert best geymda pólitískt leyndarmál 20. aldar. Án þess að lengja málið með ítarlegri umfjöllun er óhætt að efast um sennileik þess að Félag íslenskra organista hefði orkað því að verða stjórnarslitavaldur árið 1951. Margt misferst á skemmri leið en milli Gyðingalands og Gaulverja- bæjar! Innan ríkisstjórnar 1951 virðist þetta mál hafa verið rætt milli Ólafs Thors forsætisráðherra og Eysteins Jónssonar fjármála- ráðherra. Ekki er þess getið að menntamálaráðherra í þessari rík- isstjórn, Birni Ólafssyni úr Sjálf- stæðisflokki, hafi verið kynnt þetta málefni, sem er óvanalegt, enda farið aftan að siðunum. En það er í samræmi við málatilbúnaðinn að öðru leyti. Sagan um yfirvofandi stjórnarslit 1951 er meira en lítið brengluð. En Bjarkamálum er þó ekki full- lokið. Þessi doktor í tónlistarfræðum og fyrirlesari Ríkisútvarpsins um sögu íslenskrar tónlistar lætur ekki þar við sitja að gera Eystein Jónsson að óþurftarmanni á sviði menningarmála, heldur hnykkir hann á og segir þetta ekki í fyrsta sinn sem framsóknarmenn hafi tal- ið ,,réttarsönginn“ (fjöldasöng í haustréttum) ,,hið eina rétta“ í tón- listarmálum. Hvað gengur dr. Bjarka Sveinbjörnssyni til? Það sem hér er um að ræða er ekki að kveinka sér undan stríðum orðum pólitísks andstæðings. Það gera stjórnmálamenn ekki. Þeir eru öllu vanir. Þeir svara í sömu mynt. Stjórnmálamenn skjóta hver á annan í fundahasar, en halda ekki upp skoðanaheimsku og söguföls- unum þegar af þeim rennur móð- urinn, síst þegar horft er áratugi um öxl. Framsóknar-flokkurinn, forustumenn hans, ráðherrar og al- þingismenn eiga sinn hlut í þróun lista og menningar síðustu manns- aldra að því er til stjórnvalda tek- ur. Sá hlutur er fullkomlega til jafns við annarra hlut. Hvað Ey- stein Jónsson varðar skilaði hann sínu framlagi með sóma, enda ráð- herra í u.þ.b. 20 ár, þ.á m. mennta- málaráðherra um sinn. Flokksmerki Framsóknar Skal nú vikið að fræðimennsku Guðmundar Odds myndlistamanns og kennara við Listaháskóla Ís- lands. Hann tekur sér fyrir hendur að túlka merki Framsóknarflokks- ins, segja til um efni þess, form og tákn. Dóm Guðmundar Odds er að finna í DV 5. okt. sl. svohljóðandi: ,,Grunnformið vísar á kornaxið sem var vinsælt táknmál á Stal- ínstímanum í kommúnisma Ráð- stjórnarríkjanna og vísar að mörgu leyti til uppruna flokksins [þ.e. Framsóknarflokksins]. Jónas frá Hriflu hafði nákvæmlega sama myndsmekk og Jósef Stalín og jafnvel Adolf Hitler. Útfærslan er hins vegar svolítið í anda sjöunda og áttunda áratugarins. Liturinn er grænn sem róar og hvílir augað. Svolítið úrelt. Tvær stjörnur.“ Án þess að ég ætli að deila við Guðmund Odd um fegurð og list- gildi merkis Framsóknarflokksins furða ég mig á skvaldri hans um skoðanatengsl Jónasar Jónssonar við Jósef Stalín og Adolf Hitler og áhrif þeirra á táknmál merkisins. Hvað sem mönnum leyfist að hafa uppi rangfærslur um Jónas frá Hriflu, þá er víst að hann var í engu aðdáandi þeirra kumpána Stalíns og Hitlers. Hvað Guðmundi Oddi gengur til að níða minningu Jónasar Jónssonar (sem ég held að hann kunni lítil skil á) og tengja níðið merki Framsóknarflokksins er mér óskiljanlegt. Guðmundur Oddur gefur sér það að lesa megi út úr flokksmerki framsóknarmanna form kornaxins (,,sem var vinsælt táknmál á Stal- ínstímanum“). Þetta er alger mis- lestur og rangtúlkun. Kornax kem- ur hér ekki við sögu. Formið er stílfært blóm, minnir raunar frem- ur á túlípana en kornax! Mér sýn- ist höfuðatriði merkisins vera græni liturinn, tákn jarðargróða í víðtækri merkingu, uppskeru landsins, grasa og jurta hvers kon- ar, alls sem lífsanda dregur, nærir og viðheldur lífi. En ekki nóg með það. Græni liturinn vísar einnig til hins ,,sefgræna sævar“, (sem Jón- as Hallgrímsson útmálaði svo fal- lega), sjávarauðsins sem Íslending- ar nýta sér til höfuðframfæris. Úr merki Framsóknarflokksins má lesa táknið um ,,lífbeltin tvö“ sem Kristján Eldjárn nefndi í snjöllu nýársávarpi 1972. Jónas frá Hriflu hafði engin af- skipti af gerð flokksmerkis fram- sóknarmanna. Flokksmerkið varð til löngu eftir daga Jónasar, mun hafa verið tekið í notkun 1988 í for- mannstíð Steingríms Her- mannssonar, þegar Jónas hafði legið 20 ár í gröf sinni og hafði raunar verið valdalaus í flokknum frá 1944, þegar hann var felldur í formannskjöri og átti ekki aftur- kvæmt til beinna áhrifa í flokknum sem augljóst má vera. Mér er næst skapi að ráðleggja Guðmundi Oddi (upp á kunnings- skap) að varast framvegis hleypi- dóma og missagnir sumra kollega hans í stétt myndlistarmanna um Jónas Jónsson. Jónas var ekki ein- hamur, hann var ráðgáta, það sem kallað er ,,enigma“ á grískuskotnu slangurmáli nútímans. Mér sýnist vel við hæfi á póstmóderniskum dögum (ef svo er) að rýna nánar í ráðgátuna Jónas frá Hriflu. FRÆÐIMENN ÓFRÆGJA FRAM- SÓKNARFLOKKINN Ingvar Gíslason Framsóknarflokkurinn, forustumenn hans, ráð- herrar og alþingismenn, segir Ingvar Gíslason, eiga sinn hlut í þróun lista og menningar síð- ustu mannsaldra að því er til stjórnvalda tekur. Höfundur er fyrrv. alþm. og ráðherra. Fullkomnaðu verkið með þakrennukerfi þakrennukerfi BLIKKÁS EHF. SKEMMUVEGUR 36 200 KÓPAVOGUR SÍMI 557 2000 - FAX 557 4111 Fagm enns ka í fyrir rúmi Söluaðilar um land allt M O N S O O N M A K E U P litir sem lífga
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.