Morgunblaðið - 16.02.2002, Side 34

Morgunblaðið - 16.02.2002, Side 34
34 LAUGARDAGUR 16. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ Hallgrímur B. Geirsson. Styrmir Gunnarsson. Framkvæmdastjóri: Ritstjóri: STOFNAÐ 1913 Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík. Aðstoðarritstjórar: Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen. Fréttaritstjóri: Björn Vignir Sigurpálsson. MISMUNUN Í LÍFEYRISRÉTTINDUM ÞÁTTASKIL Í STARFI ÍE Í gær urðu ákveðin þáttaskil ístarfsemi Íslenzkrar erfða-greiningar hf., þegar ný- bygging fyrirtækisins í Vatns- mýrinni í námunda við Háskóla Íslands var tekin í notkun. Segja má, að þessi bygging sé eins kon- ar staðfesting á því afreki, sem unnið hefur verið með uppbygg- ingu þessa fyrirtækis. Starfsemi Íslenzkrar erfða- greiningar hefur um skeið farið fram á mörgum stöðum. Nú er mestur hluti hennar sameinaður undir einu þaki í glæsilegri bygg- ingu, sem ein og sér markar ákveðin tímamót í byggingarlist hér á landi og á áreiðanlega eftir að verða starfsmönnum fyrirtæk- isins hvatning til nýrra átaka og nýrra afreka. Rúmlega 500 starfsmenn, flest- ir hámenntaðir, munu starfa í hinum nýju höfuðstöðvum ÍE. Háskólahverfið mun njóta góðs af nálægðinni við ÍE og ekki ósenni- legt að þarna sé að verða til ný uppspretta hugmynda og nýrra viðhorfa, sem eigi eftir að hafa mikil áhrif á íslenzkt þjóðfélag á næstu árum og áratugum. Rann- sóknarstarf á Landspítala – há- skólasjúkrahúsi á þessu sama svæði mun líka stuðla að því að þarna verði til merkilegt vísinda- samfélag. Það er löngu orðið ljóst, að Ís- lenzk erfðagreining er eitthvert mesta ævintýri, sem íslenzka þjóðin hefur upplifað í okkar samtíma. Samt sem áður var gestum, sem skoðuðu nýbyggingu fyrir- tækisins í gær, orða vant. Í samtali við Morgunblaðið í dag segir Kári Stefánsson, for- stjóri ÍE, m.a.: „Byggingin sem slík gerir ekkert, en hún hefur þó það hlutverk að draga fólkið sam- an … Öll starfsaðstaða er nú gjörbreytt og ég er sannfærður um að fyrirtækið verður allt ennþá skilvirkara.“ Íslenzk erfðagreining hefur á undanförnum mánuðum og miss- erum skilað verulegum árangri af þeim vísindarannsóknum, sem þar eru stundaðar. Niðurstöður mikilvægra rannsókna eru að birtast um þessar mundir í virt- um vísindaritum en slík birting er staðfesting á því, að árangur er að nást. Forráðamenn Íslenzkrar erfða- greiningar eru stórhuga. Þeir keyptu nýlega fyrirtæki í Banda- ríkjunum og stefna nú að upp- byggingu lyfjaþróunardeildar, sem hugsanlega verður staðsett á Íslandi. Verði af því þarf að þeirra sögn að hefjast fljótlega handa við enn nýja byggingu á þessu sama svæði. Það fer ekki á milli mála, að ÍE er að verða eitt af undirstöðufyrirtækjunum á Ís- landi. Sá mótbyr, sem mætti starf- semi ÍE hér á Íslandi í byrjun, er nú að baki. Langflestir Íslend- ingar hafa sannfærzt um mikil- vægi þeirra starfa sem unnin eru á vegum fyrirtækisins. Núverandi ríkisstjórn hefur staðið fast að baki Íslenzkrar erfðagreiningar. Það sýnir bæði framsýni og kjark. Sá bakhjarl, sem ríkisstjórnin hefur verið fyrirtækinu, er mikilvægur og á eftir að verða þýðingarmikill í áframhaldandi uppbyggingu þess. Það er ástæða til að óska Kára Stefánssyni, manninum, sem mót- aði þær hugmyndir, sem Íslenzk erfðagreining byggir á, og sam- starfsmönnum hans til hamingju með þetta glæsilega hús. Á baksíðu Morgunblaðsins ígær birtist frétt, sem hófst á þessum orðum: „Sá munur, sem er á lífeyrisréttindum op- inberra starfsmanna og launa- manna á almennum vinnumark- aði, þýðir, að opinber starfs- maður, sem hefur greiðslur í lífeyrissjóð 25 ára og greiðir að meðaltali af 250 þúsund kr. mán- aðarlaunum um starfsævina fær 50 þúsund krónum meira í ellilíf- eyri á mánuði við starfslok en starfsmaður, sem greitt hefur í almennan lífeyrissjóð miðað við sömu laun.“ Í sömu frétt segir ennfremur: „Með einföldum hætti má segja, að lífeyrisréttindi opinberra starfsmanna séu að meðaltali 55% verðmætari en sambærileg réttindi á almennum vinnumark- aði. Af launum almennra launa- manna eru greidd 10% í lífeyr- issjóð en af launum opinberra starfsmanna eru greidd 15,5% í lífeyrissjóð.“ Ráðamenn þjóðarinnar þurfa að útskýra fyrir almennum laun- þegum, hvernig þeir réttlæta þennan ótrúlega og gífurlega mun á lífeyrisréttindum – þá miklu þjóðfélagslegu mismunun, sem hér á sér stað. Auðvitað er ekki hægt að rétt- læta þennan mun. Auðvitað eru engin rök fyrir þessari mismun- un. Hvað veldur því að hvað eftir annað koma upp svo hrópleg dæmi um mismunun á milli þegn- anna í þessu þjóðfélagi að fólk stendur agndofa? Dettur ein- hverjum í hug, að almennt launa- fólk muni sætta sig við þetta fyr- irkomulag? Er ætlunin að beina fólki í stórum stíl í opinbera þjónustu til þess að tryggja sér viðunandi lífeyrisréttindi í ell- inni? Almenningur á kröfu á skýringum. AÐALMEÐFERÐ í máliríkissaksóknara gegnmanni sem sakaður erum að hafa valdið dauða níu mánaða gamals drengs hófst í Héraðsdómi Reykjaness í gær en hann og kona hans eru einnig sökuð um að hafa haft mun fleiri börn í gæslu en þau höfðu leyfi fyrir frá janúar fram í apríl 2001. Í ákæru ríkissaksóknara er mað- urinn sakaður um að hafa hinn 2. maí 2001 hrist drenginn „svo harka- lega eða með öðrum hætti orðið valdur að því að undir heilahimnur drengsins blæddi, skemmdir urðu á taugafrumum í heilastofni og háls- hluta mænu, bjúgur myndaðist í heila, sjónhimnublæðingar urðu í báðum augum og mar hlaust vinstra megin á hnakka“. Drengurinn var fluttur á Landspítala – háskóla- sjúkrahús þar sem hann lést tæp- lega tveimur sólarhringum síðar. Fljótlega vaknaði grunur um að áverkarnir hefðu verið af manna- völdum. Sama dag og komið var með drenginn á sjúkrahús hafði barnalæknir samband við barna- verndaryfirvöld og rannsóknardeild lögreglunnar í Kópavogi og tjáði þeim að margt benti til þess að áverkarnir stöfuðu af svonefndu „shaken-baby syndrome“ þ.e. að drengurinn hefði verið hristur harkalega með þessum afleiðingum. Sá grunur var staðfestur við krufn- ingu og fékkst enn frekari staðfest- ing frá bandarískum sérfræðingum. Þetta er í fyrsta skipti sem tilfelli af „shaken-baby syndrome“ er stað- fest hér á landi. Þetta er ennfremur í fyrsta skipti sem slíkt mál kemur til kasta íslenskra dómstóla. Hafði verið í gæslu í 2 til 3 mánuði Sakborningarnir gáfu báðir skýrslu fyrir dómi í gær. Fyrir dóm- inn komu einnig foreldrar drengs- ins, læknir á neyðarbíl, félagsráð- gjafi, tveir sjúkraflutningamenn, sérfræðingur í barnalækningum, röntgenlæknir og daggæslufulltrúi Kópavogsbæjar. Maðurinn og konan ráku saman daggæsluheimili í Kópavogi á árun- um 1998–2001. Drengurinn hafði verið hjá þeim í gæslu í 2–3 mánuði áður en hann hlaut þá áverka sem drógu hann til dauða. Í krufningarskýrslu segir að drengurinn hafi hlotið áverkana á því tímabili sem hann var í gæslu hjá fólkinu hinn 2. maí 2001. Benti krufningin eindregið til þess að drengurinn hefði verið hristur til og/ eða höfði hans slegið utan í eitthvað. Miðað við áverka hefði drengurinn ekki getað sýnt eðlilegar hreyfingar eftir að hann hlaut áverkana. Maðurinn var ákærður fyrir að hafa af gáleysi valdið dauða drengs- ins en hámarksrefsing fyrir slíkt brot er sex ára fangelsi. Hann hefur ávallt neitað sakargiftum. Fyrir dómi í gær sagðist maður- inn enga skýringu kunna á áverk- unum, hann hefði hvorki hrist barn- ið né á annan hátt valdið þessum áverkum. Hann lýsti því að móðir drengsins kom með hann að morgni miðvikudagsins 2. maí. Sagði hún drenginn hafa sofið illa um nóttina. Maðurinn sagði drenginn hafa haft litla matarlyst um morguninn og ekki fest svefn, sem hvort tveggja var óvenjulegt, en að öðru leyti hefði hegðun hans verið eðlileg. Um klukkan 9:45 fór maðurinn á fund í Perlunni, sem lauk um kl. 11:30, og sneri hann þá aftur á heimilið. Eig- inkona hans gætti barnanna á með- an. Hann var síðan einn með börnin þegar konan fór í mæðraskoðun, en hún var þá gengin 8½ mánuð á leið. Af þessum sökum var konan fjar- verandi frá því um kl. 12:50 til 14:00. Sofnaði undir eins Um það leyti sem konan kom heim var drengurinn farinn að dotta og lagði maðurinn hann til svefns í barnavagni sem stóð inni í upphit- uðum bílskúr. Sofnaði drengurinn undir eins. Maðurinn kveðst hafa gætt nokkrum sinnum að drengnum en einnig fylgst með allnæmu hlust- unartæki sem komið hafði verið fyr- ir í bílskúrnum. Hvorki hann né konan sögðust hafa orðið vör við neitt óeðlilegt fyrr en maðurinn tók drenginn upp úr vagninum um 2½ klukkustund síðar eða um klukkan 16:30. Þá hefði hann ekki vaknað eða hreyft sig. Maðurinn fór með dreng- inn inn og lét hann í hendur kon- unnar en fór sjálfur að taka á móti fólki sem var að sækja börnin sín. Konan byrjaði að skipta á drengn- um en hann fékk þá krampakast og bað hún þá manninn að hringja á sjúkrabíl. Í þann mund kom móðir drengsins til að sækja hann og fór svo að hún gaf Neyðarlínu upplýs- ingar um drenginn s.s. varðandi þyngd og heilsufar. Sigríður Jósefs- dóttir saksóknari spurði hve langur tími hefði liðið frá því hann tók drenginn upp úr vagninum og þar til hringt var í Neyðarlínu. Sagði mað- urinn að skammur tími hefði liðið, örugglega minna en fimm mínútur, en upplýst var að hringt var í Neyð- arlínu klukkan 16:55. Nánar að- spurður um tímasetningar sagðist maðurinn ekki muna þær vel enda væri langt liðið frá atburðum. Jón Pétursson sjúkraflutninga- maður var um borð í neyðarbílnum sem sinnti útkallinu. Hjá lögreglu og fyrir dómi sagðist hann hafa talið sig heyra einhvern á heimilinu segja að um hálftími hefði liðið frá því barnið var tekið upp úr vagninum þangað til hringt var í Neyðarlínu. Hann hefði ekki veitt því frekari at- hygli heldur einbeitt sér að björg- unarstörfum. Einkenni koma strax fram Kristleifur Kristjánsson, sér- fræðingur í barnalækningum, ann- aðist drenginn eftir að hann var fluttur á Landspítala – háskóla- sjúkrahús. Rannsóknir voru gerðar og strax um kvöldið taldi Kristleifur að áverkar bentu helst til „shaken- baby syndrome“. Byggðist það einkum á þeim áverkum sem sáust á heila drengsins en líka á því að eng- in eðlileg skýring hefði fengist á áverkunum. Þá væru engir ytri áverkar sjáanlegir með berum aug- um. Sagðist hann telja að 95–99% líkur væru á að þessi skýring væri rétt. Aðspurður hvort hægt væri að slá því föstu hvenær drengurinn hlaut áverkana sagði Kristleifur ljóst að barn sem hefði hlotið viðlíka þungt höfuðhögg gæti ekki verið eðlilegt í langan tíma á eftir. Það færi ekki framhjá fólki ef slíkt gerð- ist. Aðspurður hvort drengurinn gæti hafa fengið þessa áverka áður en hann kom í daggæslu hjá fólkinu sagði hann það útilokað. Barn gæti hvorki borðað né leikið sér eftir að hafa hlotið slíka áverka. E höfuðhöggsins kæmu fram Bent var á að í barnavagnin drengurinn svaf í hefði ve stykki við höfðalagið, en ba tjóðrað við vagninn. K sagði útilokað að barnið he reigt sig upp en síðan s járnstykkinu og þannig hl rædda höfuðáverka. Örn hrl., verjandi mannsins, Kristleif hvort C-vítamí kynni að hafa valdið blæð augnbotna. Svaraði hann a benti til þess að barnið hef af C-vítamínskorti. 21 barn í gæslu umræddan dag Í krufningarskýrslunni k að hluti af beini í vinstri fr legg drengsins hafði þykkn getur bent til eldri áverka vel handleggsbrots. Kristjá jónsson röntgenlæknir sag ana a.m.k. mánaðargam mögulegt væri að lengri t liðið. Sagði Kristján eins l beinið hefði verið aflagað ingu. Hvorki foreldrar dren fólkið sem gætti hans sögð tekið eftir því að drenguri kveinkað sér út af handlegg Maðurinn og konan báru engir aðrir en þau hefðu barnið þennan dag. Aðsp hvort einhver hefði getað f bílskúrinn, þar sem drengu í vagni, án þess að þau heyr þau að það væri afar ólíkleg unartækið í bílskúrnum he næmt og nefndi maðuri dæmi að eitt sinn hefði dre kastað upp í svefni og h heyrst í tækinu, sem hefði v í húsi. Aðspurð hvort dre hefði getað dottið innand slasað sig á annan hátt sög vera viss um að það hefði ek gerst. Hvorugt hafði tek áverkum á drengnum og sö að foreldrar hans virtus mjög vel um hann. Fram unglingsstúlkur gættu d nokkrum dögum áður, en f drengsins sögðu að ekke hent drenginn þá. Umræddan dag var 21 gæslu hjá fólkinu, þar af ní voru hjá þeim meirihluta Ljóst er að börnin voru allt en skv. reglugerð um dag heimahúsum er dagmæðr ungis veitt leyfi til að gæ barna. Fólkið er ákært fyri haft átján börn í gæslu í ja Dauðsfall vegna „shaken-baby syndrome“ í fyrsta sin Segja bæjary irvöld hafa vi að að börnin voru of mörg Morgunbl

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.