Morgunblaðið - 17.02.2002, Qupperneq 36

MINNINGAR
36 SUNNUDAGUR 17. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Þorlákur Þórð-arson fæddist í
Reykjavík 10. júní
1921. Hann lést í
Landspítalanum við
Hringbraut 9. febr-
úar síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Þóra Ágústa Ólafs-
dóttir, f. 19. septem-
ber 1898, d. 25. apr-
íl 1983, og Þórður
Sigurðsson, f. 23.
september 1886, d.
12. júní 1980. Systk-
ini Þorláks eru
Helga Ólafía, f. 15.
janúar 1920, Margrét Lára, f. 20.
ágúst 1924, d. 19. júní 2001, Sig-
urður Árni, látinn, Sigurður
Ragnar, f. 16. júlí 1926, d. 15. maí
1954, og Halldóra Fríða, f. 24.
febrúar 1929. Systkini Þorláks
samfeðra eru Óskar, f. 29. desem-
ber 1908, d. 2. mars 1995, Lilja, f.
22. apríl 1910, d. 5. júní 1988, og
Sigurður, f. 18. nóvember 1911,
úar 1962, gift Árna Jörgensen.
Börn þeirra eru Þórunn og Þorri.
Þorlákur hóf störf við Þjóðleik-
húsið 20. apríl 1950, fyrst sem
sviðsmaður og leiktjaldasmiður
en var ráðinn forstjóri Litla sviðs
Þjóðleikhússins er það var sett á
laggirnar árið 1974 og starfaði
við það þar til hann fór á eft-
irlaun. Áður hafði Þorlákur
starfað við leigubílaakstur hjá
BSR og starfaði við það jafnframt
störfum sínum við Þjóðleikhúsið.
Þorlákur var formaður knatt-
spyrnufélags Víkings árin 1947
og 1957–1958. Hann var formað-
ur fulltrúaráðs árin 1965–1966,
1973–1974 og 1981–1982, auk
þess sem hann sinnti fjölda ann-
arra starfa fyrir félagið. Hann
var gerður að heiðursfélaga Vík-
ings fyrir réttum tíu árum. Þá
var hann kunnur knattspyrnu-
dómari og lék sjálfur knatt-
spyrnu um skeið.
Undanfarin tuttugu ár hefur
Þorlákur verið virkur félagi í
Lionshreyfingunni, í Lions-
klúbbnum Baldri.
Útför Þorláks fer fram frá Bú-
staðakirkju á morgun, mánudag-
inn 18. febrúar, og hefst athöfnin
klukkan 15.
d. 28. september
1963.
Árið 1949 kvæntist
Þorlákur Björgu H.
Randversdóttur, f.
30. mars 1929. For-
eldrar hennar voru
Randver Hallsson, f.
á Hornafirði 1898, d.
1944, og Margrét
Benediktsdóttir, f. á
Sauðárkróki 1903, d.
1994. Þorlákur og
Björg eiga þrjú börn.
1) Randver, f. 7. októ-
ber 1949, kvæntur
Guðrúnu Þórðardótt-
ur. Börn þeirra eru Halla Björg
og Árni Þórður. 2) Sigríður, f. 24.
október 1952, gift Ingvari
Georgssyni. Dóttir þeirra er
Hólmfríður. Frá fyrra hjóna-
bandi á Sigríður börnin Ástu
Björgu og Friðrik Þór. Sambýlis-
maður Ástu Bjargar er Magnús
Már Nilsson, dóttir þeirra er
Katrín. 3) Margrét Þóra, f. 9. jan-
Góður maður, duglegur, hófsamur,
staðfastur, spaugsamur og stríðinn
eru orðin sem koma upp í huga minn
þegar ég hugsa um tengdaföður minn
Þorlák. Ég var aðeins 17 ára þegar ég
kynntist Randver og kom inn í hans
góðu fjölskyldu sem ég féll vel inn í
frá fyrstu stundu.
Það hefur alla tíð verið sterkur
strengur milli mín og tengdaföður
míns sem aldrei verður rofinn, þó svo
Þorlákur sé ekki lengur í efnislíkama.
Nú hefur hann farið í sinn ljóslíkama
og sál hans lifir að eilífu. Kallið kom
afar snöggt og það er mikið högg fyrir
fjölskylduna sem alls ekki var und-
irbúin því Þorlákur var heilsuhraust-
ur og hress fram á síðustu mínútu, en
ég hef á tilfinningunni að hann sjálfur
hafi verið undirbúinn og ég veit að
hann óttaðist ekki dauðann. Það er
ekki langt síðan að hann sagði mér að
hann gæti ekki hugsað sér að veikjast
eða fatlast á einhvern hátt og þurfa að
vera upp á aðra kominn. Það er því
Guðs blessun að fá að fara með þess-
um hætti þó svo okkur í fjölskyldunni
finnist það auðvitað allt of fljótt því ég
held að allir hafi búist við að hann yrði
að minnsta kosti 100 ára.
Þorlákur var maður spaugsamur
og stríðinn í meira lagi. Þegar ég var
yngri þótti honum afar gaman að espa
mig upp og oft var leikhúsið, leiksýn-
ingar eða einhver þjóðfélagsmál um-
ræðuefnið. Ég unga „hugsjónakonan“
varð æstari og æstari og þegar um-
ræðurnar voru á suðupunkti þá glotti
Þorlákur, og ég áttaði mig á leikara-
skapnum. Það voru ófá skiptin sem
hann náði mér upp á þennan hátt, en í
seinni tíð spjölluðum við oft um sam-
eiginleg áhugamál svo sem náttúru-
lækningar, heilsufæði og ýmis andans
mál. Hann var alltaf áhugasamur um
mína hagi og fylgdist vel með hvað ég
var að starfa hverju sinni.
Ég veit að hann hafði miklar
áhyggjur af mér þegar ég gekk í
gegnum veikindi fyrir tæpum tveim-
ur árum en þá skynjaði ég vel kær-
leikann og væntumþykjuna sem hann
bar í brjósti. Þorlákur var dulur og
bar ekki tilfinningar sínar á torg.
Hófsemi og staðfesta einkenndi allt
hans líf og hann hélt sínu striki á
hverju sem dundi.
Seinni árin hafði hann komið sér
upp rútínu í daglega lífinu sem fátt
fékk haggað. Hann var árrisull og
morgunninn hófst á því að fara út með
köttinn Nana til að viðra hann, lesa
Moggann og að hella upp á kaffi fyrir
tengdamömmu, klukkan tíu fór hann
niður í Ráðhús til að hitta félaga sína,
en þeir hafa hist reglulega í morg-
unkaffi frá árinu 1947, eftir að hafa
skemmt sér með félögunum tóku
Sundlaugarnar í Laugardal við.
Fréttirnar í sjónvarpinu voru líka
ómissandi og allir þeir íþróttaþættir
sem hann komst yfir að fylgjast með.
Hann átti mörg áhugamál, var m.a.
virkur meðlimur í Lions-hreyfingunni
og í íþróttafélaginu Víkingi. Fjöl-
skyldan var honum mikils virði og þá
ekki síst barnabörnin. Hann lagði
ríka áherslu á að þau menntuðu sig og
hvatti þau áfram. Sjálfur átti hann
ekki kost á að ganga menntaveginn
og því held ég að þetta hafi verið hon-
um svo mikið kappsmál, enda var
hann afar stoltur af sínu fólki þó svo
ekki væri verið að hafa neitt of hátt
um það. Björg tengdamóðir mín var
honum afar kær og umhyggjusemi
hans fyrir henni mikil. Þau voru dug-
leg að ferðast og síðustu 7–8 árin hafa
þau heimsótt Helgu systur Þorláks,
sem býr í Californiu, á hverju ári og
átt þar einstakar ánægjustundir.
Lífið er breytingum undirorpið og
nú þarf fjölskyldan og þá ekki síst
Björg tengdamóðir mín að takast á
við þær af hugrekki.
Þegar maður stendur frammi fyrir
dauðanum áttar maður sig á hversu
mikilvægt það er að hafa góð tengsl
við sína nánustu, að lifa í sátt við sjálf-
an sig og aðra og að leyfa kærleik-
anum að ráða för.
Guð blessi fjölskylduna alla.
Guðrún Þórðardóttir.
Þau voru fimm systkinin og ólust
upp í Reykjavík. Þorlákur fæddist 10.
júní 1921. Þá var verið að sýna gam-
anleikinn Vasapeningar konunnar
hans í Nýja bíói, Planters-margarínið
og Sunlight-sápan (mun ódýrari en
áður) aftur fáanlegt hjá Ásgeiri Sig-
urðssyni. Í Gamla bíói var Skóara-
prinsinn sýndur í þrem þáttum, sterl-
ingspundið var í 22,35, dollarinn í 6,04
og sænska krónan í 131,15 krónum.
Svanur hafði farið til Skógarness og
fleiri staða, tekið farþega og flutning.
Inflúensan hafði verið allskæð á Vest-
urlandi og átta menn lágu á sjúkra-
húsi á Þingeyri – flestir sjómenn.
Einn maður hafði látist í Arnarfirði.
Lagarfoss fór frá Leith deginum áður
og Gullfoss að öllum líkindum kominn
til Leith. Sigurður Guðmundsson
magister hafði fengið skólastjóra-
embættið á Akureyri og Halldór Her-
mannsson prófessor var á leið til
landsins frá New York með Botníu.
Þorlákur átti að heita Árni, að því
er hann sagði sjálfur, en það dróst að
skíra og í millitíðinni dó móðurbróðir
hans sem hét Þorlákur. Eftir honum
var hann skírður.
Þorlákur ætlaði að verða húsa-
smiður, en auraleysi kom í veg fyrir
það. „Ég hefði líkast til farið í sönginn
hefði ég mátt ráða. Annars var því
spáð fyrir mér fimm ára gömlum að
ég yrði prestur.“
Þorlákur Þórðarson var hrifnæm-
ur, gamansamur, söngelskur og sér-
deilis stríðinn. Hann var fjölskyldu-
rækinn og hjálpsamur og hafði sjálfur
ákveðið að verða 94 ára gamall. „Þú
færð ekkert hjá mér við þessu,“ sagði
læknirinn þegar Þorlákur kvartaði
undan verk í bakinu fyrir skömmu. –
„Ertu vitlaus maður, ætlarðu að láta
mig vera svona næstu 14 árin?“ Þor-
lákur var lífsglaður, föðurlandsvinur,
sem stóð upp og lagði hönd á hjarta
þegar þjóðsöngurinn var fluttur –
reyndar gerði hann það líka með
þýska þjóðsönginn, en það er önnur
saga. Hann hélt sér vel; var í góðu
formi og var snar í snúningum.
Þorlákur var vinmargur og reynd-
ist mörgum þeirra vel. – „Hann gerði
mig að manni,“ sagði einn þeirra sem
færði Björgu blóm við fráfall Þorláks.
Knattspyrnufélagið Víkingur og vin-
irnir þar allt frá 1938; í því starfi og í
þeim vinskap sem hélt alla ævi voru
engin vindhögg. Lions-starfið í
klúbbnum Baldri og svo Þjóðleikhús-
ið sem var honum hvort tveggja í
senn vinnan og áhugamálið – allt unn-
ið af heilum hug og af áhuga. Hann
var flottur maður sem fór sínar leiðir
og sagði sína skoðun umbúðalaust.
Áfram veginn í vagninum ek ég
inn í vaxandi kvöldskugga þröng.
Ökubjöllunnar blíðróma kliður
hægur blandast við ekilsins söng.
Og það ljóð, sem hann ljúflega syngur,
vekur löngun og harmdögg á brá,
og það hjarta, sem hart var og dofið,
slær nú hraðar af söknuði og þrá.
Nú er söngurinn hljóður og horfinn,
aðeins hljómar frá bjöllunnar klið.
Allt er hljótt yfir langferðaleiðum
þess, er leitar að óminni og frið.
(Þýð. Freysteinn Gunnarsson.)
Við söknum sárt vinar sem gott var
að leita til og hafa hjá sér; Þórunn og
Þorri biðja guð og Jesús að taka vel á
móti afa sínum:
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
– Elsku góði guð og Jesús, hjálpið
öllum þeim sem eiga bágt og takið vel
á móti afa og látið honum líða vel –
amen.
Árni Jörgensen.
Að hitta afa Þorlák hressan og kát-
an að vanda seinni hluta dags en horfa
síðan upp á hann heyja dauðastríð sitt
nokkrum klukkustundum síðar minn-
ir okkur á hversu skammt er milli lífs
og dauða.
Eitt af því helsta sem einkenndi afa
var hversu mikill fjölskyldumaður
hann var. Hann var alltaf mjög fast-
heldinn á fjölskylduhefðir og má þar
helst nefna jólaboðin hjá ömmu og afa
á jóladag. Þessi jólaboð einkennast af
miklum galsa og er hápunktur
kvöldsins þegar bingóið hefst. Þá var
afi alltaf búinn að byggja upp mikla
spennu, einkum hjá börnunum og var
að sjálfsögðu búinn að stilla bingó-
vinningum upp á vísan stað. Bingóið
hefst svo með miklum látum og
gegndi hann ávallt hlutverki bingó-
stjóra sem er ábyrgðarmikið starf þar
sem upp getur sprottið mikill keppn-
isandi hjá okkur keppendum, þar sem
afi hafði að sjálfsögðu úrslitavaldið ef
upp kom ágreiningur.
Afi hefur alla tíð hugsað vel um
heilsuna. Hefur hann síðustu ár verið
duglegur að mæta í sundlaugarnar til
að synda sína 200 metra. Okkur eru
mjög minnisstæðar sérkennilegar lík-
amsæfingar hans heima við sem eng-
inn viðstaddur slapp við að taka þátt í.
Þegar við vorum börn tókum við oft
þátt í þessum æfingum með honum.
Við gerðum með honum mjaðm-
asveiflur, sveifluðum handleggjunum
í hringi og út og suður, slógum létt
undir hökuna til að vera viss um að fá
ekki undirhöku og svo tók við elting-
arleikur í kringum borðstofuborðið.
Afi starfaði lengstum sem for-
stöðumaður Litla sviðs Þjóðleikhúss-
ins og höfðum við bæði þá ánægju að
fá að starfa með honum þar í nokkur
ár. Alltaf var gaman að sjá hversu
mikillar virðingar hann naut meðal
samstarfsmanna sinna í leikhúsinu og
er það ekki síst að þakka einstakri
kímnigáfu og áreiðanleika hans.
Hann hafði einstakt lag á að sjá hlut-
ina í spaugilegu ljósi og kom hann
fólki alltaf jafnmikið á óvart með
stríðni sinni og var þar enginn undan-
skilinn.
Afi var maður skoðana sinna og var
ekki mikið fyrir að hringla með hlut-
ina. Alltaf vissi hann hvað við barna-
börnin höfðum fyrir stafni, hann
meira að segja lagði okkur lífsregl-
urnar. Hvort sem um var að ræða
áhugamál, nám eða vinnu hafði hann
alltaf eitthvað til málanna að leggja
og lét það sig varða.
Aldrei hafði það hvarflað að okkur
að þurfa að kveðja hann svo fljótt og
að hafa haft slíkan mann sem fyrir-
mynd í lífinu er ómetanlegt. Börnin
okkar fá ekki tækifæri til að alast upp
með honum eins og við gerðum en
minning hans lifir svo ljóst innra með
okkur og munum við halda henni á lífi
meðal barna okkar.
Ásta Björg og Friðrik Þór.
Þó svo að ekkert í lífinu sé jafn víst
og dauðinn erum við sjaldnast viðbúin
þegar þeir nánustu kveðja þennan
heim. Það er jafnvel enn erfiðara að
ná áttum þegar sá sem kveður er
hress og heilsuhraustur, þó svo að
aldurinn hafi færst yfir.
Ég kveð Adda frænda í dag, en
Þorlákur móðurbróðir minn var alla
tíð kallaður Addi innan fjölskyldunn-
ar. Addi frændi hefur alltaf skipað
stóran sess hjá okkur systkinunum.
Það var alla tíð mjög náið samband á
milli móður minnar og Adda og mikill
samgangur við hann og hans fjöl-
skyldu á mínum uppvaxtarárum og
allar stórhátíðir haldnar sameigin-
lega. Addi var lánsamur maður og
naut þess að eiga góða konu, hana
Boggu, og væn börn, þau Randver,
Siggu og Möggu Þóru. Það var alltaf
gott að heimsækja og umgangast
Adda og Boggu, og þau hjónin höfðu
þann góða eiginleika að láta manni
alltaf líða vel í návist þeirra. Maður
finnur það sterkar, er maður vex úr
grasi og fullorðnast hversu mikilvægt
það er og hversu vel maður býr að því
að eiga, og hafa átt, góða að. Addi
frændi var ein þessara stoða. Alltaf til
staðar og tilbúinn að styðja við fjöl-
skylduna, bæði í blíðu og stríðu. Að-
eins eru tæpir átta mánuður síðan
systir hans, móðir mín, dó og ég
minnist þess hversu hugulsemi hans
og styrkur þá var okkur hinum mikil
stoð.
Addi var sérstaklega skemmtileg-
ur maður, hafði næma kímnigáfu, var
glettinn og góðlátlega stríðinn og átti
auðvelt með að vekja gleði, hlátur og
kátinu hjá fólki. Það var því ætið
ánægjulegt að vera í nálægð hans,
enda mjög vinmargur maður.
Þau hjónin nutu þess að ferðast og
undanfarin árin voru ótaldar ferðirn-
ar sem þau fóru, ásamt móður minni,
til Bandaríkjanna til að heimsækja
systur sínar tvær, þær Helgu og
Fríðu, sem þar búa.
Ég minnist þess þegar þau Addi og
Bogga heimsóttu okkur hjónin til
Kaupmannahafnar. Það var eins og
að fá unglinga í heimsókn, því lífs-
gleðin og krafturinn var svo mikill hjá
þeim báðum. Saman þræddum við
margar sveitakrár í nágrenni Kaup-
mannahafnar og var einstaklega
ánægjulegt að njóta samverunnar og
gaman að sýna þeim um borgina og
nágrenni í góðu sumarveðri.
Ég kveð Adda frænda í dag, með
söknuði, og þakka honum fyrir sam-
fylgdina.
Hilmar.
Látinn er í Reykjavík góður vinur
og félagi Þorlákur Þórðarson.
Kynni okkar Þorláks og vinátta
hófst er við ungir að árum vorum
kjörnir í stjórn Knattspyrnufélagsins
Víkings. Féll okkur vel að starfa sam-
an og nú á þessum tímamótum kemur
í hugann fjöldi minninga um störf
okkar og samverustundir. Fyrir Vík-
ing var unnið að venjubundnum fé-
lagsstörfum auk stórra framkvæmda
og undirbúnings að byggingu knatt-
spyrnuvallar og félagsheimilis.
Allt er það í minningu geymt og
ekki er mér síst í huga er við af mikilli
bjartsýni í félaginu hófum félausir
byggingu skíðaskála Víkings í
Sleggjubeinsskarði við Kolviðarhól.
Þorlákur var handlaginn og liðtækur
við smíðina og átti þar mörg og góð
handtök.
Einnig voru farnar margar göngu-
ferðir um Hengilssvæðið að sumri og
hausti til hressingar og útiveru. Ekki
má gleyma kvöldvökunum er haldnar
voru er skálinn var risinn, en þá var
Þorlákur að sjálfsögðu hinn nauðsyn-
legi forystumaður í léttleika og
gamni. Þorlákur vann félagi okkar
Víkingi vel og dyggilega um áratuga
skeið, þar var ekki um neinn tíma-
bundinn áhuga að ræða. Hann var
tryggur og fórnfús ef á þurfti að
halda.
Þorlákur var einarður og hrein-
skiptinn, góður vinur sinna vina, létt-
ur og glaður á góðri stund, en raun-
sær og heilbrigður í skoðunum og
gjörðum, tók fleipri og umsögnum
fólks ekki allt of hátíðlega.
Við sem höfum verið kaffifélagar
Þorláks til margra ára söknum nú
vinar í stað og finnst tómarúmið stórt
sem hann skilur eftir sig í hópnum.
Fráfall hans bar snöggt að og menn
því ekki viðbúnir slíkum fréttum,
einkum vegna þess að okkur virtist
hann mjög ern og við góða heilsu, en
það sannast ætíð hin forna sögn að
enginn ráði sínum næturstað.
Við kaffiborðið eru dægurmálin
rædd og krufin til mergjar, aðeins
sannar sögur sagðar og kafað djúpt í
rökum og ályktunum.
Þorlákur var félagslega sinnaður
og naut þess eins og við hinir að hitt-
ast, ræða málin og heyra hin ýmsu
sjónarmið sinna viðmælenda. Það er
með eftirsjá að við félagarnir við
borðið kveðjum Þorlák Þórðarson og
þökkum honum samfylgdina.
Við Áslaug þökkum Þorláki góðar
stundir og sendum eiginkonu hans og
fjölskyldu okkar fyllstu samúðar-
kveðjur.
Agnar Ludvigsson.
Kveðja frá Knattspyrnu-
félaginu Víkingi
Heiðursfélaginn Þorlákur Þórðar-
son lést aðfaranótt 9. febrúar. Lát
hans kom Víkingum mjög á óvart, því
hann sat að venju hress með góðum
félögum sínum á Ráðhúskaffi degin-
um áður. Þess utan bar hann aldur
sinn svo vel að ætla mátti að þar færi
mun yngri maður. Þorlákur gekk til
liðs við Víking árið 1938 og var ætíð
mikill og einlægur stuðningsmaður
félagsins.
Hann sýndi stuðning sinn í verki og
taldi aldrei eftir sér að taka að sér
fjölmörg verkefni, stór sem smá. Þor-
lákur var kjörinn til fjölda trúnaðar-
starfa fyrir Víking; formaður aðal-
stjórnar árin 1947 og 1957–1958; í
aðalstjórn árin 1941–1943, 1947–1948
og 1952–1953; formaður knattspyrnu-
deildar árin 1943 og 1950–1951 og for-
maður fulltrúaráðs Víkings árin
1959–1960, 1965–1966 og 1973–1974.
Þá á Þorlákur sér merkilega sögu
sem knattspyrnudómari. Hann byrj-
aði að dæma árið 1945 og er talið að
hann hafi dæmt á annað þúsund
kappleiki í öllum aldursflokkum á um
20 ára ferli.
Á þessum árum fengu dómarar
engar greiðslur fyrir vinnu sína. Þor-
lákur taldi hinsvegar ekki eftir sér að
sinna dómgæslunni þegar á þurfti að
halda, þótt þá ekki síður en nú væri
meira gagnrýnt en þakkað. Þorlákur
tók þátt í félagsstarfi dómara og hafði
mikinn áhuga á að auka skilning á
mikilvægi dómarastarfsins, faglega,
sem og á nauðsyn þess að dómarar
fengju sanngjarna þóknun fyrir störf
sín.
Á árinu 1943 var Þorlákur einn í
hópi góðra félaga sem höfðu forystu
um að gefa Víkingi veglegan fé-
lagsfána. Til að standa straum af
kostnaði söfnuðu félagarnir fé innan
eigin raða og lögðu mikinn metnað í
ÞORLÁKUR
ÞÓRÐARSON