Morgunblaðið - 09.07.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Landssamtökin Heimili og skóli
Fylgst með net-
notkun barna
AÐ undanförnu hafaHeimili og skóli –landssamtök for-
eldra tekið þátt í verkefni
um ábyrga netnotkun
barna og unglinga og um-
ræður foreldra og barna
um Netið. Morgunblaðið
ræddi við Kristbjörgu
Hjaltadóttur fram-
kvæmdastjóra.
– Hvernig tengist þið
verkefninu?
„Verkefnið, Safer Use of
Services of the Internet,
skammstafað SUSI, er
evrópskt samstarfsverk-
efni. Það er unnið af for-
eldrasamtökunum í Hol-
landi, símafyrirtæki á
Spáni og í Baskahéruðun-
um og námsgagnastofnun
og foreldrasamtökum
Skotlands. Verkefnið er að hluta
greitt af Evrópusambandinu, en
Síminn hefur verið aðalstyrktar-
aðili hér heima. Einnig hafa
menntamálaráðuneytið og sam-
gönguráðuneytið stutt verkefnið.
Foreldrasamtökin í Skotlandi
höfðu samband við Símann, sem
benti á okkur sem virkan tengilið
við foreldra. Að beiðni ESB þurf-
um við að fá mat foreldra á verk-
efninu, við þurfum að kanna hvort
foreldrum líkar þessi framsetning
á fræðslu, þ.e. bæklingur og vef-
síða. Til þess höfum við búið til
könnun og sent hana, ásamt bækl-
ingi um málefnið, til félagsmanna
okkar, sem eru um 8.000 talsins.
Við vonum að þeir svari okkur
sem fyrst svo að við getum unnið
úr upplýsingunum. Við höfum
góða reynslu af viðbrögðum fé-
lagsmanna okkar við svona könn-
unum.“
– Hvaða upplýsingar koma
fram í bæklingnum?
„Í honum koma fram að hluta
sömu upplýsingar um netnotkun
og á heimasíðu SUSI-verkefnis-
ins, www.besafeonline.org, um
hvernig foreldrar og börn þeirra
geta í sameiningu unnið úr þeim
vanda og þeirri vá sem netnotkun
getur orðið. Bæklinginn og könn-
unina, sem við hvetjum foreldra til
að svara, má einnig finna á Net-
inu, á slóð okkar sem er
www.heimiliogskoli.is.“
– Þetta er ný heimasíða, ekki
satt?
„Jú, við settum hana upp fyrir
stuttu. Hún er lífæð samtakanna,
þar höldum við sambandi við okk-
ar fjölmörgu félagsmenn og aðra
foreldra. Við setjum efnið inn á
síðuna beint af skrifstofunni svo
að bein tenging næst milli fé-
lagsmanna og starfsemi félagsins.
Ég hvet alla foreldra til að líta inn
á síðuna og sjá þann fróðleik sem
þar er í boði.“
– Hvað ber helst að varast í
sambandi við Netið?
„Netið býður upp á svo afskap-
lega margt. Þar má finna afbragðs
skemmtun og fróðleik, en einnig
margt af því ógeðfelldasta sem
manninum dettur í hug. Með þá
staðreynd í huga að börn og ung-
menni eru mjög fær á
tölvur er verkefninu
ætlað að hvetja til
ábyrgrar netnotkunar
og umræðna foreldra
og barna um hvernig
nota megi Netið sér til gagns og
ánægju. Foreldrar eru sér margir
ekki nógu meðvitandi um skugga-
hliðar Netsins, þeir leyfa börnun-
um að sitja óáreitt við tölvuna og
fylgjast lítið með hvað er á skján-
um. Að sama skapi þurfa foreldr-
ar að kynna sér aðstæður
barnanna í skólanum eða hjá vin-
um, hvort þeim er leyft að vafra
óáreitt um Netið þar.“
– Er verkefnið sérstaklega mik-
ilvægt fyrir Ísland?
„Já, þar sem íslensk heimili eru
ein þau netvæddustu í heimi er
nauðsynlegt að foreldrar átti sig á
Netinu og möguleikum þess. Þess
vegna finnst okkur verkefni af
þessu tagi afskaplega mikilvægt
fyrir Íslendinga.
Að sama skapi er ekki hollt fyr-
ir börn að sitja svona mikið inni,
offita meðal barna hefur aukist
mikið og eru börn okkar Íslend-
inga nú að verða þau feitustu í
heimi. Börn þurfa að hreyfa sig
meira. Það má nota forritið Kid-
Timer til að skammta börnum
þann tíma sem foreldrar vilja að
þau hafi aðgang að Netinu.“
– Hvað með ýmis konar varnir
og læsingar á Netinu?
„Þær eru góðar sem slíkar en
hafa ekki notið mikilla vinsælda
hér heima. Okkur finnst mikil-
vægt að foreldrar og börn þeirra
ræði um ábyrgðina sem því fylgir
að vafra um Netið og velja það
efni sem telst við hæfi, frekar en
að láta tölvuforrit sjá um að sía
ósæmilegt efni frá. Við teljum það
sjálfsagðan hluta af uppeldi að
börnum sé kennt að velja og
hafna, líka á Netinu. Því má bæta
við að hin aðildarlöndin að verk-
efninu eru ekki sammála um þetta
atriði, til dæmis eru Spánverjarn-
ir, og að vissu leyti Skotarnir, mun
uppteknari af tæknilegu lausnun-
um og boðum og bönnum en við og
Hollendingarnir viljum
fara uppeldisleiðina.“
– Í hverju fleiru
standa Heimili og skóli
– landssamtök foreldra
um þessar mundir?
„Við erum að undirbúa norræna
foreldraráðstefnu sem við höldum
í Keflavík í september. Einnig er-
um við að leggja lokahönd á út-
gáfu nýs Foreldrasamnings fyrir
börn í 1.–6. bekk grunnskóla, þá
erum við með nýja bæklinga í
smíðum og í lok sumars er í upp-
siglingu annað og mun stærra
ESB-verkefni hjá okkur sem við
segjum nánar frá í haust.“
Kristbjörg Hjaltadóttir
 Kristbjörg Hjaltadóttir fæddist
í Reykjavík árið 1949. Útskrif-
aðist kennari frá Kennarskóla Ís-
lands 1969 og stúdent 1970. Út-
skrifaðist meinatæknir frá
Tækniskóla Íslands 1978 og bygg-
ingaiðnfræðingur frá sama skóla
1998. Hún starfaði við kennslu og
sem meinatæknir á Íslandi og í
Danmörku. Hún rak fasteignasölu
ásamt fyrrverandi maka til ársins
1989, starfaði sem fræðslufulltrúi
og ráðgjafi við trygginga- og fjár-
málaráðgjöf. Hún hefur starfað
sem framkvæmdastjóri Heimilis
og skóla frá 2001. Kristbjörg á
fjögur börn, þau Hjalta, Hlyn,
Hrund og Hjörvar.
Mikilvægt að
ræða netnotk-
un við börn
Jú, jú, hr. bankastjóri, þetta eru útlenskir peningar, alveg kjaftfullur poki af ekta Rússagulli.
HJÁ tryggingafélögunum Sjóvá-
Almennum og VÍS er ekki unnt
að fá lán með veði í bílum án
undangenginnar skoðunar á bíl-
unum. Maður á fertugsaldri,
sem á miðvikudag var dæmdur
var í eins árs fangelsi fyrir skila-
svik, skjalafals og fleira, beitti
blekkingum til að fá trygginga-
félögin til að lána sér fé með
veði í tjónabílum sem þau höfðu
ekki skoðað og vissu því ekki um
raunverulegt ástand ökutækj-
anna. Samkvæmt ákæru sveik
hann um 12 milljónir út úr
tryggingafélögunum.
Samkvæmt upplýsingum hjá
Sjóvá-Almennum gildir alfarið
sú regla að ekki er veitt lán með
veði í tjónabílum. Hins vegar
eru í gildi samningar milli fé-
lagsins og ákveðinna bílasala
sem njóta trausts trygginga-
félagsins varðandi lánveitingar
með veði í notuðum bílum. Í
þeim tilvikum geta bílasalarnir
skoðað bílana fyrir trygginga-
félagið. Þá eru í gildi áþekkir
samningar félagsins við bifreiða-
umboðin og starfsfólk Sjóvár. Í
því tilviki sem að ofan gat, var
blekkingum beitt til að svíkja út
lán með veði í tjónabílum með
því að sýna skoðunarmönnum
tryggingafélagsins óskemmdan
bíl sem búið var að setja á núm-
eraplötur tjónabílsins. Við skoð-
un fara skoðunarmenn trygg-
ingafélagsins í ökutækjaskrá
Skráningarstofunnar hf. til að
bera saman upplýsingar úr
skránni s.s. um tegund bílsins,
árgerð og lit, við þann bíl sem
þeir hafa til skoðunar hverju
sinni.
Hjá VÍS fengust þær upplýs-
ingar að ekki væri hægt að fá
lán með veði í bíl án undangeng-
innar skoðunar. Að sögn Hrafn-
kels Björnssonar deildarstjóra
innheimtudeildar VÍS eru veitt
lán með veði í tjónabílum en þá
er um að ræða bíla í vörslu
tryggingafélagsins sjálfs.
Veita ekki lán út á bíla
án þess að skoða þá
VERKTAKAFYRIRTÆKI leggja
oft 15% álag á vörur, sem þau taka út
í byggingarvöruverslunum, til nota í
verkum sem þau taka að sér og telur
Sveinn Hannesson, framkvæmda-
stjóri Samtaka iðnaðarins, að þetta
sé viðtekin viðskiptavenja. Ístak
lagði 15% umsýslugjald á vörur sem
það keypti að beiðni Árna Johnsen
fyrrverandi alþingismanns, en fyrir-
tækið endurgreiddi upphæðina eftir
að dómur féll í máli hans.
Sveinn segir að í álagningunni fel-
ist innkaup, pöntun og flutningur á
efni, auk þess sem fyrirtækin sjái um
að skila afgöngunum ef þess þurfi.
„Verktakar eyða tíma sínum í þetta
og þetta er algengt fyrirkomulag. Ég
þekki þessa prósentutölu, ég hef
hvergi séð hana umsamda eða sem
einhverja opinbera reglu en hún er
alþekkt. Hún skýrist af því að menn
eru að eyða tíma og fyrirhöfn í að
kaupa inn fyrir þann sem þeir eru að
vinna fyrir,“ bætir hann við.
15 prósent álag
verktakafyrirtækja
Felst í tíma
og fyrirhöfn