Morgunblaðið - 09.07.2002, Blaðsíða 44

44 ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ






 
 


 

 


    
    
 



   
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
EF RAUNVÍSINDIN hafa sannað
eitthvað á síðustu öld, þá hafa þau
leitt í ljós að skilningarvit mannsins
eru takmörkuð. Litróf rafsegul-
bylgna nær t.d. yfir miklu stærra
svið en sýnilegt ljós og til eru há-
tíðnihljóð sem ekki eru mælanleg
með mannlegu eyra.
Vísindin hafa einnig náð umtals-
verðum árangri í því að mæla það
og sanna sem ekki er sýnilegt með
berum augum, en er nú samt til.
Þannig leikur t.d. á því lítill vafi að
alheimurinn er til þótt við sjáum
alls ekki til endimarka hans.
En afhverju er ég að nefna þetta?
Jú, af því að mig langar til þess að
ræða um loftmengun frá bílaumferð
– en sú loftmengun er oftast algjör-
lega ósýnileg mannlegu auga. Það
er algengt að fólk hugsi um mengun
þegar það sér kolsvartan reyk koma
úr skorsteinum einhverrar verk-
smiðju – en fæstir átta sig hins veg-
ar á öllum þeim fjölda gastegunda
sem heimilisbíllinn spýr út úr sér.
Þannig láta bílar frá sér nokkuð
mikið magn gastegunda sem flestar
hverjar eru ósýnilegar. Í útblæstri
venjulegra bifreiða eru efni eins og
PAH, tólúen, bensen og formalde-
hýð sem eru þekktir krabbameins-
valdar. Þannig liggur fyrir að það er
ekki hollt að anda að sér útblæstri
bifreiða og má líkja því við það að
reykja sígarettu.
Gamalt fólk og börn eru sérstak-
lega viðkvæm fyrir umferðarmeng-
un og ættu bílstjórar sérstaklega að
gæta varúðar og slökkva á bílum við
skóla og elliheimili. Einnig eru hjól-
reiðamenn í áhættuhópi af því að
þeir hjóla oft meðfram miklum um-
ferðaræðum þar sem magn gasteg-
unda í andrúmsloftinu er mikið.
Gæta verður þess að leggja göngu-
stíga í sem mestri fjarlægð frá göt-
um til þess að gangandi fólk og hjól-
andi verði ekki fyrir
umferðarmengun.
Mikilvægt er að láta bílinn ekki
vera í gangi að óþörfu. Bílstjórarnir
sjálfir sem keyra bílana eru einnig í
hættu vegna mengandi gastegunda
frá bílnum. Þegar bíll er stopp í
hægagangi aukast líkurnar á því að
gastegundir berist inn í bílinn með
blæstri og andar bílstjórinn þá að
sér mengun frá sínum eigin bíl.
Niðurstaðan er því sú að menn
ættu að varast að hafa bíla lengi í
gangi, og reyna að ganga og hjóla
eins langt frá umferðinni og mögu-
legt er. En sjálft mengunarvanda-
málið mun ekki hverfa endanlega
fyrr en bílar hætta að brenna olíu
og fara þess í stað að keyra á um-
hverfisvænu eldsneyti eins og t.d.
vetni.
INGIBJÖRG ELSA
BJÖRNSDÓTTIR,
umhverfisfræðingur,
Fálkagötu 17, Reykjavík.
Um ósýnileika
gastegunda
Frá Ingibjörgu Elsu Björnsdóttur:
RANNSÓKNARNEFND umferð-
arslysa sendi nýlega frá sér
skýrslu um banaslys í umferðinni
(sjá www.rnu.is).
Athygli vekur greining nefnd-
arinnar á þyngdarmun ökutækja
við banaslys árin 1998–2001: „Í
67% tilvika er þyngdarmunur í
árekstrum tvöfaldur eða hærri og í
yfir 90% tilvika létust ökumenn
eða farþegar í smærra ökutæk-
inu,“ – þ.e.a.s. í um tveimur af
hverjum þremur banaslysum
(árekstrum) síðustu ár dóu þeir
sem voru í litlu og sparneytnu
fólksbílunum!
Nefndin bendir á að verksmiðjur
sem framleiða jeppa viðurkenni
ekki þær breytingar sem gerðar
eru á þeim hér á landi – eig-
inleikum þeirra sé breytt, þeir
hækkaðar upp og í sumum tilfell-
um þarf að skera úr burðarvirkinu
til að koma stærri hjólbörðum fyr-
ir.
Þannig t.d. aukast líkurnar á því
að jeppar fari yfir fólksbíla við
árekstur og fletji út hús fólksbíls-
ins. Sjá má á tölum nefndarinnar
síðustu 4 ár að farþegar í minni
bílnum eiga ekki mikla möguleika
á að lifa af þannig árekstur.
Enga sérstaka rannsókn þarf
lengur til að átta sig á hlutdeild
jeppa í dauðaslysum.
Vonandi er þess ekki langt að
bíða að tollar á jeppum lækki enn
frekar svo allir sitji við sama borð,
kaupi jeppa og hafi þannig sömu
líkur á að lifa af árekstra – ríkir
sem fátækir.
BJÖRGVIN ÞORSTEINSSON,
verkfræðingur.
Frá Björgvini Þorsteinssyni:
Jeppar drepa