Morgunblaðið - 10.08.2002, Síða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. ÁGÚST 2002 11
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi yfirlýsing frá fimm
stofnfjáreigendum í SPRON, þeim
Sveini Valfells, Pétri H. Blöndal,
Ingimari Jóhannssyni, Gunnari A.
Jóhannssyni og Gunnlaugi M. Sig-
mundssyni:
„Stjórn Sparisjóðs Reykjavíkur
og nágrennis boðaði fund stofnfjár-
eigenda 28. júní 2002 í því skyni að
afgreiða tillögu sína um að breyta
sparisjóðnum í hlutafélag. Í tillögum
stjórnarinnar var gert ráð fyrir að
stofnfjáreigendur fengju fyrir
stofnfé sitt hlutafé með nafnverði
stofnfjár síns, þannig að hlutafé
þeirra í hinu nýstofnaða hlutafélagi
átti að verða 11,5% af heildarhlutafé
þess.
Þetta töldum við ekki sanngjarn-
an kost fyrir stofnfjáreigendurna,
sem einir hafa lagt fram fé til spari-
sjóðsins og þannig myndað eigið fé
hans. Við vildum leita leiða til að
bæta úr þessu. Leituðum við til Bún-
aðarbanka Íslands hf. og náðum við
hann samningi um að bankinn
keypti hluti stofnfjáreigenda á verði
sem nam fjórföldu nafnverði. Kaup-
in urðu að eiga sér stað, áður en
sparisjóðnum yrði breytt í hluta-
félag, auk þess sem nauðsynlegt var
að breyta samþykktum sparisjóðs-
ins á þann veg, að afnumið yrði
ákvæði um hámarkseign einstaks
aðila á stofnfé. Þá var jafnframt
nauðsynlegt að tryggja að stjórn
SPRON samþykkti eigendaskipti á
stofnhlutum því lögin áskilja slíkt
samþykki. Á því var tekið í samningi
okkar við Búnaðarbankann, hvernig
að þessu yrði staðið. Augljós for-
senda var sú, að meirihluti stofnfjár-
eigenda vildi eiga aðild að málinu og
standa að nauðsynlegum breyting-
um og samþykktum til að tryggja
framgang þess. Þá var samningur-
inn einnig bundinn forsendu um
samþykki Fjármálaeftirlitsins sam-
kvæmt lögum. Við gerð samnings
okkar við Búnaðarbankann var
þannig að sjálfsögðu í einu og öllu
farið að lögum um viðskiptabanka og
sparisjóði, enda hefðu fyrirætlanir
okkar orðið lítils virði ef það hefði
ekki verið gert.
Það vakti undrun okkar, að stjórn
SPRON skyldi ekki bregðast vel við
fyrirætlunum okkar, sem höfðu ekki
annan tilgang en að gæta hagsmuna
stofnfjáreigenda. Hún afboðaði
fundinn 28. júní 2002 og tók til
harðra andmæla á opinberum vett-
vangi. Taldi hún samning okkar
brjóta gegn lögum. Fyrst byggði
hún aðallega á því, að ekki væri
heimilt að eiga viðskipti með stofn-
bréf á hærra verði en nafnverði.
Þegar Fjármálaeftirlitið hafði fallist
á sjónarmið okkar um þetta efni,
virtist stjórnin telja, að viðskiptin
gætu ekki átt sér stað vegna þess, að
sparisjóðnum sjálfum væri ekki ætl-
uð hlutdeild í þeim hluta kaupverðs
stofnfjárins sem umfram væri nafn-
verðið. Varð stjórnin helst skilin svo,
að hún teldi þetta felast í greinar-
gerð, sem Fjármálaeftirlitið sendi
frá sér 19. júlí 2002. Sér væri því
óheimilt að lögum að samþykkja við-
skipti sem fram færu á grundvelli
samnings okkar við Búnaðarbank-
ann. Í framhaldi af þessu óskaði einn
okkar eftir að á dagskrá fundar
stofnfjáreigenda 12. ágúst 2002, sem
stjórnin hafði ákveðið, yrði tekin fyr-
ir tillaga um vantraust á stjórnina og
kosning nýrrar, sem ekki hefði þá
fyrirfram afstöðu til viðskiptanna
sem hér var lýst.
Þegar hér var komið sögu varð sá
óvænti atburður, að starfsmenn
SPRON stofnuðu einkahlutafélag,
Starfsmannasjóð SPRON, sem bauð
stofnfjáreigendum kaup á stofnfé á
genginu 4,5. Vegna viðbragða okkar
og viðsemjanda okkar, Búnaðar-
bankans, var þetta tilboð svo hækk-
að nokkrum dögum síðar í 5,5. Nú
liggja fyrir upplýsingar frá Starfs-
mannasjóðnum um að meira en
helmingur stofnfjáreigenda hafi
þegar gert samninga við félagið um
sölu á stofnfé sínu á þessu verði.
Jafnframt liggja fyrir á opinberum
vettvangi yfirlýsingar formanns
Starfsmannasjóðsins og stjórnar
SPRON, sem benda til þess, að við
þessi viðskipti, gangi þau eftir, verði
gætt jafnræðis allra stofnfjáreig-
enda, þannig að þeim sem eftir
standa verði einnig boðin kaup á
sama verði. Er reyndar að okkar
mati siðferðilega útilokað að standa
á annan veg að málum.
Starfsmannasjóður SPRON mun
hafa, eftir því sem upplýst hefur ver-
ið opinberlega, sent erindi til Fjár-
málaeftirlitsins, samkvæmt fyrir-
mælum 10. gr., sbr. 14. gr. laga um
viðskiptabanka og sparisjóði, til að
fá metið hæfi sitt til að gera þá
samninga við stofnfjáreigendur sem
kynntir hafa verið. Verður að ætla,
að félagið muni leggja sig fram um
að sanna fyrir Fjármálaeftirlitinu afl
sitt til að fjármagna kaupin og hæfi
sitt að öðru leyti, svo dugi til að fá
samþykki. Stjórn SPRON hefur gef-
ið til kynna, að hún muni samþykkja
þessi viðskipti ef Fjármálaeftirlitið
leggist ekki gegn þeim, þó að ljóst
sé, að ekki sé þar gert ráð fyrir
greiðslum til sparisjóðsins sjálfs,
fremur en gert var í samningi okkar
við Búnaðarbankann. Fyrir liggur
að svar frá Fjármálaeftirlitinu mun
ekki berast fyrir fund stofnfjáreig-
enda 12. ágúst 2002.
Gangi þetta eftir á þann hátt sem
hér er lýst, hefur tilgangi okkar und-
irritaðra verið náð. Fyrir okkur hef-
ur aldrei vakað annað en að tryggja
öllum stofnfjáreigendum í Spron,
sem þess óska, sanngjarnt endur-
gjald fyrir stofnfé sitt. Við þessar
aðstæður er það sjálfgefið að falla
frá tillögu eins okkar um vantraust á
stjórn Spron á fundinum 12. ágúst
2002. Við mælum svo með að stofn-
fjáreigendur samþykki á fundinum
fyrirliggjandi tillögu um breytingu á
samþykktum í því skyni að afnema
ákvæðið um hámarkseign eins aðila
á stofnfé.
Við leggjum til grundvallar, að
Starfsmannasjóðnum sé full alvara í
að vilja uppfylla nauðsynleg skilyrði
Fjármálaeftirlitsins til að samningar
félagsins við stofnfjáreigendur verði
virkir. Við teljum að þessir samn-
ingar séu sanngjarnir fyrir þá eig-
endur stofnfjár, sem vilja selja hluti
sína. Komi hins vegar til þess síðar,
að samningar Starfsmannasjóðsins
verði ekki skuldbindandi, vegna af-
stöðu Fjármálaeftirlitsins eða
stjórnar Spron, munum við freista
þess að taka á ný upp framkvæmd á
samningi okkar við Búnaðarbank-
ann í því skyni að tryggja þá hags-
muni stofnfjáreigenda sem frá upp-
hafi hafa ráðið gjörðum okkar í
málinu.“
Yfirlýsing fimm
stofnfjáreigenda í Spron
skipti með stofnfé á hærra verði en
endurmetnu nafnverði vera heimil,
muni hún ekki leggjast gegn við-
skiptum með stofnfé á þeim kjör-
um. Stjórnin muni þvert á móti
leita hagkvæmari kosta fyrir spari-
sjóðinn og stofnfjáreigendur hans.
Í því efni hefur stjórn SPRON jafn-
an talið mikilsvert að gætt verði
jafnræðis meðal stofnfjáreigenda.
Afstaða stjórnar SPRON í þessu
máli hefur legið ljós fyrir en vegna
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi yfirlýsing frá stjórn
SPRON:
„Fjármálaeftirlitið hefur staðfest
að samningur Búnaðarbankans við
fimm stofnfjáreigendur í SPRON
uppfylli ekki ákvæði laga og að
stjórn sparisjóðsins beri að hafna
framsali stofnfjárbréfa sem gert sé
á grundvelli samningsins.
Stjórn SPRON hefur lýst því yf-
ir, að telji Fjármálaeftirlitið við-
fundar stofnfjáreigenda 12. ágúst
er hún áréttuð hér. Fram eru
komnar hugmyndir um viðskipti
með stofnfé sem jafnframt er ætlað
að tryggja vöxt og viðgang SPRON
og áframhaldandi þjónustu hans
sem sjálfstæðs sparisjóðs. Að
fengnu samþykki Fjármálaeftirlits-
ins á þeim áformum telur stjórn
SPRON að kominn sé grundvöllur
til að ná ofangreindum markmið-
um.“
Hagsmunir SPRON og stofn-
fjáreigenda að leiðarljósi
Yfirlýsing stjórnar SPRON
MARÍA Karen Sigurðardóttir,
forstöðumaður og forvörður
Ljósmyndasafns Reykjavíkur,
segir að geymsla safnsins sé búin
fullkomnum brunavörnum, en
slíkar brunavarnir eigi að henta
vel geymslum sem hýsi menning-
arverðmæti eða muni sem þoli
ekki vatn. „Kerfið er sjálfvirkt,“
segir hún, og fer í gang ef reyk-
skynjari nemur eld eða reyk.
„Þegar reykskynjarinn nemur
eld eða reyk sendir hann boð til
annars kerfis sem lætur frá sér
efni, í gegnum eins konar dreifi-
stúta, út í andrúmsloftið. Efnið
heitir Argonite og veldur því að
súrefnisinnihaldið í loftinu lækk-
ar niður í tólf og hálft prósent.
Það er nægjanlegt til að kæfa
eldinn.“
María Karen segir að fólk geti
lifað í slíku andrúmslofti í um
það bil hálftíma og því henti
þetta kerfi einkum fyrir
geymslur, þar sem verið er að
geyma dýrmæta muni. Hún segir
að þetta kerfi sé einnig notað hjá
Þjóðminjasafni Íslands. „Þetta
kerfi veldur því að eldur nær
aldrei að koma upp í geymsl-
unni,“ segir hún. Tekur hún fram
að kerfi sem þetta myndi vel
henta hjá söfnum sem geymi
menningarverðmæti, s.s. hjá
minjasöfnum eða listastöfnum.
Ljósmyndasafn Reykjavíkur
Fullkomnar brunavarnir
LISTAVERKIN í
geymslu Listasafns Ís-
lands í Fákafeni 9 virð-
ast að mestu heil eftir
brunann í húsinu á mið-
vikudag og eru
skemmdirnar mun
minni en menn óttuðust.
Segir Eiríkur Þorláks-
son, forstöðumaður
safnsins, að svo virðist
sem um lágmarks-
skemmdir sé að ræða
sem hægt verði að snúa
við og bæta. Svo virðist
sem yngri verk hafi
fyrst og fremst
skemmst í brunanum,
verk úr pappamassa og
krossvið. Segir Eiríkur
að þó að raki sé í mörg-
um verkum hafi engin
fundist sem eru talin al-
veg ónýt.
Í gær voru öll við-
kvæmustu verkin í
geymslunni flutt á ann-
an geymslustað, þar á
meðal flest verka Ás-
mundar Sveinssonar.
Vonast er til að flutn-
ingunum ljúki í dag.
„Við erum með fanta-
góða sveit af for-
vörðum, höfum fengið
liðsinni frá Þjóðminja-
safninu, Listasafni Ís-
lands og Morkinskinnu.
Við höfum því verið vel mönnuð og
hafa flutningar gengið vel,“ segir
Eiríkur.
Eftir að flutningum lýkur munu
forverðir hreinsa verkin og gera við
þau, ef þess gerist þörf. „Við þekkj-
um ekki efnasamsetningu sótsins, í
því er ákveðin sýra sem getur étið
sig inn í yfirborðið,“ segir Eiríkur
um málmverkin sem eru þakin sóti.
Í fyrstu var talið að gott væri að
geyma trélistaverkin áfram í
geymslunni því þau gætu sprungið
ef þau væru flutt strax í algjörlega
þurrt umhverfi. Eiríkur segir að
ákveðið hafi verið að pakka tré-
verkunum inn til að koma í veg fyrir
að þau springi og flytja þau á annan
stað og þau látin þorna þar.
Plast í geymslunni
bráðnaði ekki
Blaðamönnum var í gær boðið að
skoða listmunina í geymslu lista-
safnsins og var ótrúlegt að sjá
hversu vel munirnir eru farnir mið-
að við eldinn sem geisaði í næsta
herbergi og að gat kom á vegginn á
milli þeirra. Benti Eiríkur t.d. á að
plast, sem var vafið utan um munina
til að verja þá, hafði ekki bráðnað í
brunanum þannig að hitinn hafi ver-
ið mun minni en óttast var. Þá sást á
pappakössum í geymslunni að vatn-
ið hefur náð upp í hné en alls var um
milljón lítrum af vatni dælt úr kjall-
aranum að slökkvistarfi loknu. Í
kössum sem blotnuðu voru bækur
sem safnið hefur gefið út um sýn-
ingar og er talið að bækurnar séu
mjög illa farnar eða jafnvel ónýtar. Í
geymslunni var einnig hluti af bú-
slóð Ásmundar Sveinssonar sem
safnið hefur geymt síðustu ár.
Eiríkur segir að í undirbúningi
hafi verið að flytja flest listaverk-
anna í aðra geymslu, annaðhvort í
Hafnarhúsinu eða á Kjarvals-
stöðum. Safnið hafi nýlega fengið
geymslurými í Hafnarhúsinu og því
sé verið að endurskipuleggja
geymslu verka í eigu listasafnsins.
Geymslan í Fákafeni hefði þó áfram
verið notuð fyrir verk í stærri kant-
inum, stöpla undir listaverk og
fleira í þeim dúr.
Listaverkin
virðast ótrú-
lega vel farin
Morgunblaðið/Júlíus
Listaverkabók um Kjarval liggur á gólfinu í geymslu Listasafnsins, en
talið er að bækur sem voru í geymslunni séu mjög illa farnar.
Það er engu líkara en styttan Fýkur yfir hæð-
ir eftir Ásmund Sveinsson hafi snúið sér und-
an til að skýla sér undan hitanum og sótinu. Á
næstunni munu forverðir hefjast handa við
hreinsun og viðgerðir á listaverkunum.
Morgunblaðið/Þorkell
Forverðir hálfnaðir við að flytja
verkin í aðra geymslu